Má»—i năm có gần 2,5 triệu m3 xăng dầu từ Quảng Ninh cấp Ä‘i các tỉnh phía Bắc bằng đưá»ng ống. ÄÆ°á»ng dẫn “huyết mạch” quốc gia này Ä‘ã xây dá»±ng từ thá»i chiến tranh chống Mỹ và Ä‘i qua khu vá»±c thị xã Uông Bí, huyện Yên Hưng cá»§a Quảng Ninh. Hiện nhiá»u Ä‘oạn đưá»ng dẫn này Ä‘ang nằm trong quy hoạch khu dân cư. Tháºm chí, trưá»ng mầm non tại Nam Khê (Uông Bí) cÅ©ng được... duyệt xây dá»±ng trong hành lang bảo vệ đưá»ng ống dẫn xăng dầu ?
ÄÆ°á»ng ống dẫn xăng dầu cÅ©, Ä‘oạn qua địa bàn phưá»ng Nam Khê (thị xã Uông Bí) dài khoảng 8 km và má»™t phần chạy qua huyện Yên Hưng (Quảng Ninh) Ä‘ang nằm trong khu vá»±c Ä‘ông dân cư. Theo kiến nghị cá»§a cá» tri, đỠxuất cá»§a thị xã Uông Bí, huyện Yên Hưng, UBND tỉnh Quảng Ninh Ä‘ã phê duyệt Dá»± án di chuyển đưá»ng ống xăng dầu Ä‘oạn qua hai khu trên ra xa khu vá»±c dân cư (Quyết định số 447/QÄ-UBND ngày 6/1/2006). Hiện, Cty xăng dầu B12 - chá»§ đầu tư dá»± án - Ä‘ã khẩn trương thi công xong phần lá»›n chiá»u dài đưá»ng ống má»›i. Nhưng Ä‘oạn qua 2 đầm nuôi trồng thuá»· sản (1 đầm ở Yên Hưng do Cty CP Thương binh An Hoà quản lý, 1 đầm ở Uông Bí do ông Äá»— Văn Má»n quản lý) thì vẫn còn ách tắc. Sá»± ách tắc này Ä‘ã gây thiệt hại vá» kinh tế cho Nhà nước. Äặc biệt hÆ¡n là công tác đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia có nguy cÆ¡ bị Ä‘e doạ từng ngày.
Nguyên nhân cá»§a sư ách tắc là do những chá»§ đầm nuôi trồng thuá»· sản không đồng tình vá»›i những thoả thuáºn và các phương án bồi thưá»ng GPMB mà các cÆ¡ quan chức năng cá»§a thị xã Uông Bí và huyện Yên Hưng đưa ra. Thá»±c ra, theo Luáºt Äất Ä‘ai 2003, Ä‘ây là Dá»± án thuá»™c công trình an ninh quốc gia, do váºy chá»§ đầu tư không cần phải tá»± thoả thuáºn vá»›i chá»§ sá» dụng đất vỠđơn giá Ä‘á»n bù, mà do Ban Ä‘á»n bù GPMB cá»§a thị xã Uông Bí và huyện Yên Hưng thá»±c hiện áp giá theo quy định hiện hành.
Mặt khác, Cty xăng dầu B12 thá»±c hiện Dá»± án trong Ä‘iá»u kiện không thu hồi đất vÄ©nh viá»…n. Áp dụng chính sách theo theo Äiá»u 92 - Nghị định 181/2004/NÄ-CP ngày 29/10/2004 và Äiá»u 16 - Nghị định 197/2004/NÄ-CP ngày 3/12/2004. Do váºy, tại Dá»± án này, Cty xăng dầu B12 cùng vá»›i thị xã Uông Bí và huyện Yên Hưng chỉ thá»±c hiện Ä‘á»n bù và thu hồi đất có thá»i hạn để thá»±c hiện Dá»± án. Lý do là vì đưá»ng ống xăng dầu được chôn sâu dưới mặt đất lá»›n hÆ¡n hoặc bằng 0,8 m. Như váºy, chá»§ đầu tư chỉ thu hồi có thá»i hạn mặt bằng, thi công công trình xong thì hoàn trả lại hiện trạng ban đầu cho chá»§ đất tiếp tục sá» dụng nuôi trồng thuá»· sản và những cây có thu hoạch ngắn ngày. Vá» bản chất thì chá»§ sá» dụng đất chỉ phải tạm ngừng sản xuất trong thá»i gian thi công, nhưng bù lại há» vẫn được bồi thưá»ng thiệt hại theo pháp luáºt quy định.
Như Ä‘ã nói ở trên, Ä‘áng lẽ dá»± án thuá»™c loại chá»§ đầu tư không cần trá»±c tiếp thoả thuáºn vỠđơn giá Ä‘á»n bù vá»›i chá»§ sá» dụng đất. Nhưng vì “cái tình” được đặt trên “cái lý”, do váºy chá»§ đầu tư vẫn cùng vá»›i cÆ¡ quan chức năng cá»§a thị xã Uông Bí và huyện Yên Hưng thoả thuáºn vá»›i chá»§ sá» dụng đất cho “phải cái nhẽ”. Thế nhưng, theo Cty xăng dầu B12, thì các yêu cầu chá»§ đầm - ông Äá»— Văn Miá»n và Cty CP Thương binh An Hoà - như sau:“ Không đồng ý cho mượn đất để thi công; Ä‘á»n bù, thu hồi đất vÄ©nh viá»…n; đơn giá Ä‘á»n bù là 40 triệu đồng/1 sào Bắc bá»™”. Theo cán bá»™ cá»§a chá»§ đầu tư thì tất cả các lý do trên hoàn toàn không Ä‘úng luáºt hiện hành. Äó chính là nguyên nhân mà chá»§ đầu tư, các cÆ¡ quan chức năng cá»§a thị xã Uông Bí và huyện Yên Hưng không thể có “tiếng nói chung” để đồng thuáºn được vá»›i chá»§ sá» dụng đất.
Theo má»™t cán bá»™ cá»§a Dá»± án cho biết: “Tổng vốn đầu tư cho Dá»± án hÆ¡n 60 tá»· VND, Ä‘ây là nguồn vốn vay ngân hàng Ä‘ã được giải ngân gần hết. Trong Ä‘ó Ä‘ã đầu tư tá»›i hÆ¡n 40 tá»· đồng vào mua sắm thiết bị... Nhưng hiện đưá»ng ống chưa thể đưa vào khai thác, sá» dụng được vì không GPMB được”. Thêm nữa, hiện nay hiện tượng lấn chiếm đất thuá»™c hành lang an toàn cá»§a đưá»ng ống dẫn xăng dầu cÅ© Ä‘ang tiếp diá»…n nghiêm trá»ng. Nếu việc GPMB cho dá»± án này còn cháºm chạp thì không chỉ gây thêm nhiá»u tổn thất vá» kinh tế cho DN, mà còn gia tăng thêm sá»± nguy hiểm vá»›i việc bảo vệ an toàn đưá»ng ống.
DDDN