Tình trạng gian lận xăng dầu vẫn tiếp tục tái diá»…n trong năm nay. Hành vi “dối trá” của các nhà kinh doanh xăng dầu ảnh hưởng không nhỏ đến lòng tin của người tiêu dùng, bởi họ Ä‘ã sống trong ná»—i lo sợ suốt từ nhiều năm qua.

Những mánh khóe dẫn đến tình trạng chất lượng xăng dỏm xuẩt hiện trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, hay Ä‘ong thiếu xăng ở má»™t số cây xăng Hà Ná»™i Ä‘ã bị các cÆ¡ quan chức năng phát hiện và vào cuá»™c xá»­ lí. Má»›i Ä‘ây, thanh tra Thành phố Hồ Chí Minh lại vừa tạm giữ 30.900 lít xăng dỏm từ nhiều cây xăng trên địa bàn. Xăng được treo bảng và bán vá»›i giá của xăng A92, nhÆ°ng khi kiểm tra lại có chỉ số octan rất thấp, thậm chí có mẫu chỉ là 78,3 (RON).

PhÆ°Æ¡ng tiện lÆ°u thông chủ yếu của người Việt Nam là xe máy. Ảnh: mt.gov.vn

Đây không phải là lần đầu tiên, mà những hành vi gian lận trong kinh doanh xăng dầu này Ä‘ã diá»…n ra từ nhiều năm nay và theo chiều hÆ°á»›ng gia tăng. Nếu nhÆ° năm 2003, lần đầu tiên Bá»™ KHCN ra quân thanh tra trên diện rá»™ng, phát hiện được 6 số cÆ¡ sở lắp các bo mạch Ä‘iện tá»­ /1.267 cÆ¡ sở vi phạm, thì năm 2008 phát hiện được 57 cÆ¡ sở có thủ Ä‘oạn lắp đặt mạch Ä‘o lường phụ hoặc thay IC chÆ°Æ¡ng trình/797 cÆ¡ sở.

Trong đợt thanh tra năm 2008, Đoàn thanh tra tỉnh Nghệ An Ä‘ã phát hiện 7 cÆ¡ sở vá»›i 10 phÆ°Æ¡ng tiện Ä‘o Ä‘ã gắn mạch Ä‘o lường phụ vào cá»™t bÆ¡m để Ä‘iều chỉnh làm giảm lượng xăng, dầu bÆ¡m ra bán cho khách hàng thu lợi 4-8%. Chuyển mạch này được chủ cÆ¡ sở kinh doanh lắp tại thân máy, chôn dÆ°á»›i đất lắp trong nhà để Ä‘iều chỉnh sai số.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là các biện pháp Ä‘Æ°a ra xá»­ phạt còn quá nhẹ. Mức xá»­ phạt tài chính hiện nay vá»›i các trường hợp gian lận xăng dầu chỉ từ 13 đến 20 triệu đồng. Ví dụ, tổng số tiền phạt 6 trường hợp Ä‘ong thiếu xăng dầu và bán xăng kém chất lượng so vá»›i công bố là 88,5 triệu đồng. Tính trung bình, má»—i trường hợp bị phạt chỉ 14,75 triệu đồng.

Hình thức xá»­ phạt về pháp luật cÅ©ng chÆ°a được thá»±c hiện gay gắt và sát sao. Ông Đặng Quang Huấn, Phó chánh thanh tra Bá»™ Khoa học- Công nghệ cho biết: “Nếu vi phạm nặng, có hệ thống, sẽ đề nghị ngành công thÆ°Æ¡ng rút giấy phép kinh doanh xăng dầu. Việc này Ä‘ã làm, ví dụ nhÆ° năm 2008 Bá»™ Khoa học - công nghệ Ä‘ã đề nghị Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng chỉ đạo rút giấy phép kinh doanh xăng dầu của trên 50 tổ chức, cá nhân gian lận Ä‘o lường trong sá»­ dụng cá»™t Ä‘o nhiên liệu”.

Việc rút giấy phép kinh doanh xăng dầu má»›i chỉ trên chủ trÆ°Æ¡ng là “Ä‘á» nghị”. Nếu việc rút giấy phép được thá»±c hiện nghiêm túc và trách nhiệm, buá»™c những nhà kinh doanh gian lận xăng dầu phải trả giá đắt cho hành vi gian dối của họ thì có lẽ vấn nạn này Ä‘ã không diá»…n ra từ nhiều năm nay. Người dân Ä‘ã không phải cam chịu nhÆ° thế.

TrÆ°á»›c thá»±c trạng Ä‘ó, ông Đặng Văn Sá»­u, Chánh thanh tra, Tổng cục Tiêu chuẩn Ä‘o lường chất lượng - Bá»™ Khoa học - Công nghệ đề xuất giải pháp ngăn chặn tình hình: “TrÆ°á»›c hết phải bắt đầu từ khâu quản lý thông qua việc kịp thời ban hành các văn bản quản lý, tăng cường tiến hành thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện, ngăn chặn và phòng ngừa các hành vi gian lận. Tuy nhiên, nếu chỉ thông qua cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng không thể đạt được hiệu quả nhÆ° mong muốn. Vì thị trường thì rá»™ng lá»›n, lá»±c lượng quản lý lại có hạn. Để giải quyết vấn nạn này có hiệu quả, cần có sá»± vào cuá»™c của toàn xã há»™i. Cụ thể, người tiêu dùng cÅ©ng phải nâng cao hiểu biết để có thể tá»± bảo vệ mình, các tổ chức xã há»™i, đặc biệt là Há»™i Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và má»™t lá»±c lượng vô cùng quan trọng là các cÆ¡ quan thông tin đại chúng cÅ©ng phải tham gia tích cá»±c hÆ¡n nữa vào quá trình này”.

Cần biện pháp chế tài mạnh mẽ và dứt khoát.

Biện pháp Ä‘Æ°a ra dường nhÆ° chÆ°a đủ sức mạnh để củng cố lòng tin cho người tiêu dùng. Không thể dùng chữ “phải” vá»›i người tiêu dùng trong việc nâng cao hiểu biết, hoặc cÆ¡ quan thông tin đại chúng “phải” tham gia tích cá»±c, mà trách nhiệm Ä‘ó thuá»™c về các cÆ¡ quan chức năng và vai trò quản lí của nhà nÆ°á»›c. Và cho dù người tiêu dùng có nâng cao hiểu biết, cÆ¡ quan thông tin đại chúng có tham gia Ä‘i chăng nữa, mà không có vai trò xá»­ phạt dứt Ä‘iểm của nhà nÆ°á»›c thì xem ra cÅ©ng vô tác dụng.

Bên cạnh Ä‘ó, ý kiến của má»™t chuyên gia trong ngành cÅ©ng Ä‘Æ°a ra biện pháp để xá»­ hiện trạng này là: “Muốn xá»­ lý mạnh tay hÆ¡n đối vá»›i những vi phạm trong kinh doanh xăng dầu, nhất là Ä‘ong thiếu, bán xăng dầu kém hÆ¡n chất lượng công bố…, thì phải sá»­a luật cho phù hợp”.

Quãng thời gian từ ban hành, sá»­a đổi luật đến khi Ä‘i vào đời sống là rất dài và rất xa. Trong quá trình chờ luật sá»­a đổi thì có lẽ người dẫn vẫn phải cam chịu bị móc túi oan uổng. Thêm nữa, công cuá»™c thanh tra cấp tỉnh diá»…n ra không thường xuyên và đều đặn. Lúc nào thanh tra vào cuá»™c thì việc ngăn chặn tỏ ra hiệu quả nhÆ°ng chỉ mang tính chất tạm thời. Khi chiến dịch thanh tra xong lại Ä‘âu vào Ä‘ó, và nguy hiểm hÆ¡n là các mánh khóe gian lận xăng dầu ngày má»™t tinh vi và gia tăng từ năm nay qua năm khác.

Dường nhÆ° những biện pháp Ä‘Æ°a ra cho thấy việc quản lí của các cÆ¡ quan chức năng và nhà nÆ°á»›c vẫn còn lỏng lẻo, khiến nhiều doanh nghiệp xăng dầu tận dụng kẽ hở để thá»±c hiện những hành vi “dối trá”. Do Ä‘ó, cần có biện pháp chế tài mạnh mẽ ở nhiều cấp Ä‘á»™ để giải quyết dứt Ä‘iểm tình trạng này. Mức Ä‘á»™ cảnh cáo lần đầu là xá»­ phạt nặng về hành chính vá»›i những hành vi gian lận nhÆ° Ä‘ong thiếu xăng, chất lượng xăng kém. Cao hÆ¡n nữa là rút giấy phép kinh doanh, đề nghị Ä‘óng cá»­a vá»›i tổ chức, doanh nghiệp nào vi phạm lần thứ hai.

Đồng thời, Há»™i bảo vệ người tiêu dùng cÅ©ng phải làm tốt vai trò, chức năng của mình là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hÆ¡n nữa. Nếu nhà nÆ°á»›c, các cÆ¡ quan chức năng thá»±c hiện tốt, dứt khoát, đồng bá»™ trách nhiệm của mình thì sẽ dần khôi phục được niềm tin của người tiêu dùng, và khiến cho các nhà doanh nghiệp có hành vi gian dối sẽ phải trả giá đắt vá»›i tá»™i lá»—i mình gây ra.

TuanVietNam