- Thiên tai, hạn hán, xâm nháºp mặn và việc giá dầu thô tiếp tục xu hÆ°á»›ng giảm sâu… sẽ là những khó khăn lá»›n ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c (NSNN) từ nay đến cuối năm 2016.
Tuy nhiên, vá»›i nhiá»u giải pháp được Ä‘Æ°a ra, ngân sách sẽ vẫn đảm bảo không để hụt thu.
Thu ngân sách từ dầu thô "hụt" 50%
Theo báo cáo má»›i nhất của Bá»™ Tài chính, tổng thu NSNN thá»±c hiện tháng 3 đạt 70,4 nghìn tá»· đồng; lÅ©y kế thu quý I đạt 230,5 nghìn tá»· đồng, bằng 22,7% dá»± toán, tăng 0,3% so vá»›i cùng kỳ năm 2015. Äáng chú ý, khoản thu từ dầu thô Ä‘ã giảm Ä‘áng kể trong tháng 3 và cả quý I. Theo Thứ trưởng Bá»™ Tài chính VÅ© Thị Mai, má»™t trong những nguyên nhân quan trá»ng là do giá dầu thô xuống quá thấp. Cụ thể, thu dầu thô thá»±c hiện tháng 3 Æ°á»›c đạt 2,8 nghìn tá»· đồng, lÅ©y kế thu quý I Æ°á»›c đạt 8,9 nghìn tá»· đồng, bằng 16,4% dá»± toán, bằng 45,9% so vá»›i cùng kỳ năm 2015. Thu từ ná»™i địa vẫn Ä‘óng góp lá»›n nhất, tá»›i 54,7 nghìn tá»· đồng; lÅ©y kế thu quý I đạt 193,8 nghìn tá»· đồng, bằng 22,7% dá»± toán. Riêng thu ngân sách từ hoạt Ä‘á»™ng xuất nháºp khẩu thá»±c hiện tháng 3 đạt 21 nghìn tá»· đồng, tăng 6,6 nghìn tá»· đồng so vá»›i tháng trÆ°á»›c. Äáng chú ý, lÅ©y kế quý I/2016 chỉ đạt 54,6 nghìn tá»· đồng, giảm 11,5% so vá»›i cùng kỳ năm 2015.
Khai thác dầu thô tại thá»m lục địa phía Nam Việt Nam. Ảnh: Minh Hùng |
Việc giá dầu thô thế giá»›i liên tục giảm sâu, khó dá»± Ä‘oán, và thiên tai, hạn hán, xâm nháºp mặn nặng ná»… được Ä‘ánh giá sẽ ảnh hưởng tá»›i ná»n kinh tế, khiến thu NSNN thêm khó khăn. “Hai năm nay, nguồn thu từ giá dầu bị chênh lá»›n. Năm 2015, thu ngân sách dá»±a vào giá dầu là 100 USD/thùng, thá»±c tế chỉ thu ở quanh giá 50 USD/thùng. Còn năm nay dá»± toán giá dầu 60 USD/thùng thì 2 tháng đầu năm chỉ thu ở mức 36 USD/thùng. Nếu giá dầu chỉ còn 30 USD/thùng nhÆ° hiện nay, ngân sách Æ°á»›c hụt 45.000 tá»· đồng” - ông VÅ© Hồng Long - Vụ trưởng Vụ Dá»± toán (Tổng cục Thuế) tính toán. Ông Long cÅ©ng cho biết thêm, ngành thuế cÅ©ng Ä‘ã báo cáo Bá»™ Tài chính các phÆ°Æ¡ng án giá dầu chỉ từ 20 - 25 USD/thùng. Tháºm chí, kịch bản giá dầu xuống dÆ°á»›i 20 USD/thùng cÅ©ng Ä‘ã được tính toán để cân đối ngân sách.
Những giải pháp thay thế
Trong bối cảnh giá dầu biến Ä‘á»™ng, thiên tai ảnh hưởng lá»›n đến nguồn thu ngân sách, đại diện Bá»™ Tài chính cho hay, trong trÆ°á»ng hợp xấu nhất khi thá»±c tế biến Ä‘á»™ng mạnh so vá»›i dá»± toán sẽ phải Ä‘iá»u chỉnh ngân sách. CÅ©ng theo vị này, trong quy định của Luáºt Ngân sách, ngân sách do Quốc há»™i quyết định, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ giao. Việc dá»± báo các khoản thu của ngân sách dá»±a trên cÆ¡ sở các luáºt thuế cÅ©ng nhÆ° diá»…n biến giá dầu thô. Trong Ä‘ó, Ä‘Æ°a ra cÆ¡ sở giá dầu để Ä‘iá»u hành ngân sách tùy thuá»™c vào sản lượng, giá dầu theo thá»i Ä‘iểm và tham khảo các thông tin từ các tổ chức quốc tế cÅ©ng nhÆ° các chuyên gia kinh tế trong nÆ°á»›c.
Trong năm 2015, do giá dầu giảm sâu nên Chính phủ phải tìm phÆ°Æ¡ng án có nguồn thu bù vào hụt thu từ dầu thô do giá dầu giảm. Tuy nhiên, kinh tế phục hồi, đặc biệt phục hồi mạnh vào quý IV/2015 Ä‘ã giúp tăng thu ngân sách. “Năm 2016, chúng ta tưởng rằng hạ kịch bản giá dầu từ 100 USD/thùng xuống còn 60 USD/thùng là Ä‘ã có thể an tâm nhÆ°ng thá»±c tế có lúc giá dầu Ä‘ã xuống dÆ°á»›i 30 USD/thùng, Bá»™ Tài chính Ä‘ã phải tham mÆ°u Chính phủ các phÆ°Æ¡ng án ứng phó, kể cả trÆ°á»ng hợp giá dầu hạ còn 20 USD/thùng" – đại diện Bá»™ này thông tin.
Ba tháng đầu năm 2016, nhiá»u giải pháp bù đắp phần hụt thu ngân sách từ dầu thô Ä‘ã được Bá»™ Tài chính tiếp tục triển khai và phát huy hiệu quả. Cụ thể, các khoản chi NSNN Ä‘Æ°Æ¡Ì£c kiểm soát chặt chẽ, tiết kiệm, chống lãng phí; cắt giảm tối Ä‘a kinh phí chi hoạt Ä‘á»™ng lá»… há»™i, Ä‘i công tác nÆ°á»›c ngoài, hạn chế mua sắm ô tô công và trang thiết bị đắt tiá»n... Trong quý I, hệ thống Kho bạc Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã thá»±c hiện kiểm soát chi và phát hiện khoảng 2.500 khoản chi chÆ°a chấp hành Ä‘úng thủ tục, chế Ä‘á»™ quy định và Ä‘ã yêu cầu Ä‘Æ¡n vị bổ sung các thủ tục cần thiết. CÅ©ng tính đến hết quý I, cÆ¡ quan thuế Ä‘ã thá»±c hiện thanh tra, kiểm tra 6.510 DN, tổng số tiá»n thuế tăng thu qua thanh tra, kiểm tra là 1.629 tá»· đồng. CÆ¡ quan hải quan thá»±c hiện 546 cuá»™c kiểm tra sau thông quan, quyết định truy thu 245 tá»· đồng.
Hiện, Bá»™ Tài chính Ä‘ang tham mÆ°u Chính phủ ra chỉ thị tiếp tục Ä‘iá»u hành ngân sách chặt chẽ hÆ¡n trong Ä‘iá»u kiện giá dầu Ä‘ang giảm và đồng thá»i có những giải pháp kích thích môi trÆ°á»ng sản xuất, kinh doanh ổn định và phát triển, từ Ä‘ó có nguồn thu và cân đối được ngân sách. Thá»i gian tá»›i, để đảm bảo nguồn thu ngân sách, Bá»™ sẽ tiếp tục rà soát để hoàn thiện hệ thống pháp luáºt vá» thuế, phí, lệ phí theo hÆ°á»›ng mở rá»™ng cÆ¡ sở thuế, bao quát các nguồn thu. Các giải pháp Ä‘Æ¡n giản thủ tục hành chính nhằm cải thiện môi trÆ°á»ng đầu tÆ°, tạo thuáºn lợi cho các đối tượng ná»™p thuế cÅ©ng sẽ được các cÆ¡ quan tài chính triển khai liên tục. Äiá»u này vừa tăng thu cho NSNN, giảm thiểu tác Ä‘á»™ng do việc cắt giảm thuế từ quá trình há»™i nháºp quốc tế và giảm thu từ dầu thô do giá dầu sụt giảm. “Ná»n tảng cho thu NSNN chính là hoạt Ä‘á»™ng kinh tế. Vì váºy, trong giai Ä‘oạn tá»›i, chúng ta phải đẩy mạnh hÆ¡n các ná»— lá»±c cải cách, thá»±c hiện tái cÆ¡ cấu ná»n kinh tế, thúc đẩy xá» lý các Ä‘á»™t phá chiến lược, để Ä‘Æ°a ná»n kinh tế phát triển ở tốc Ä‘á»™ cao hÆ¡n, bá»n vững hÆ¡n, qua Ä‘ó tăng thêm nguồn thu cho NSNN” - Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Äinh Tiến DÅ©ng nhấn mạnh.
Vá» chi NSNN, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính yêu cầu từng lÄ©nh vá»±c, từng cÆ¡ quan, Ä‘Æ¡n vị phải tăng cÆ°á»ng thá»±c hành tiết kiệm, chống lãng phí trong cả chi thÆ°á»ng xuyên và chi đầu tÆ° phát triển. Từng bÆ°á»›c tinh giản biên chế bá»™ máy, tiết kiệm các khoản chi cho bá»™ máy quản lý Nhà nÆ°á»›c trên cÆ¡ sở quản lý chặt chẽ biên chế, cắt giảm chi mua sắm phÆ°Æ¡ng tiện, trang thiết bị đắt tiá»n… Vá» huy Ä‘á»™ng vốn, thá»i gian tá»›i, Bá»™ sẽ tiếp tục rà soát, Ä‘àm phán, đẩy nhanh tiến Ä‘á»™ giải ngân các khoản vốn nÆ°á»›c ngoài bằng tiá»n cho cân đối NSNN; thá»±c hiện huy Ä‘á»™ng, giải ngân các khoản vốn vay nÆ°á»›c ngoài theo kế hoạch.
Äây là những cÆ¡ sở cho thấy vá»›i những ná»— lá»±c bảo đảm nguồn thu, môi trÆ°á»ng kinh doanh cÅ©ng sẽ được cải thiện để tăng sức Ä‘óng góp của các DN, các khoản chi được kiểm soát… sẽ giúp ngân sách vẫn tiếp tục được bảo đảm.
Việc tăng lệ phí môn bài vá»›i các tổ chức lên đến 2 - 3 lần theo dá»± thảo của Bá»™ Tài chính, tôi khẳng định, hoàn toàn không có chuyện do ngân sách gặp khó khăn nên tăng thuế, phí. Mức thu này được xác định để phù hợp vá»›i tình hình kinh tế. 100% số thu vá» lệ phí môn bài sẽ được cân đối cho ngân sách địa phÆ°Æ¡ng. Thá»i gian tá»›i, các giải pháp thuế, phí cÅ©ng sẽ được Ä‘á» xuất theo hÆ°á»›ng có Ä‘á»™ng viên, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển. Bà Nguyá»…n Thị Mai - Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Ngoài việc làm hụt thu ngân sách, giá dầu thô giảm cÅ©ng có mặt tích cá»±c. Khi chi phí giá dầu của DN giảm, tích lÅ©y ná»™i bá»™ của DN tăng lên nên Ä‘óng thuế thu nháºp DN cÅ©ng tăng. Số tiá»n này được chia cho cả ngân sách T.Ư và địa phÆ°Æ¡ng. Năm 2015, trong khi giá dầu thô giảm, ngân sách T.Ư “kẹt” thì ngân sách địa phÆ°Æ¡ng lại "xông xênh". Ông Nguyá»…n Văn Phụng Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN lá»›n, Tổng cục Thuế Giá dầu thô giảm khiến ngân sách Ä‘ã khó lại càng thêm khó. Äiá»u Ä‘áng nói, bá»™i chi ngân sách vẫn lá»›n. Vì thế, má»™t trong những giải pháp cần chú ý thá»i gian tá»›i là siết ká»· luáºt tài chính bằng cách tiết kiệm tối Ä‘a các khoản chi không cần thiết. TS Nguyá»…n Trí Hiếu Chuyên gia kinh tế |
Nguồn tin: Kinhtedothi