Theo ná»™i dung dá»± thảo nghị định má»›i vá» kinh doanh xăng dầu do Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa chính thức trình Chính phủ thì dÆ°á»ng nhÆ° chỉ làm các doanh nghiệp xăng dầu đầu mối được lợi, được ná»›i rá»™ng quyá»n tá»± quyết vá» giá xăng dầu, trong khi Ä‘ó ngÆ°á»i dân lại vẫn chịu thua thiệt...
Quan Ä‘iểm của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng trong dá»± thảo nghị định má»›i là vẫn "muốn” cho DN được tá»± định giá trong phạm vi hẹp, ở Ä‘ây là 5%. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nói thẳng: "Nếu nghị định má»›i vẫn để cho DN tá»± ý tăng giá trong phạm vi 5% thì dân chỉ có nÆ°á»›c "thua" và "chịu chết”.
Theo ông Long, thị trÆ°á»ng xăng dầu hiện nay Ä‘ang là “Ä‘á»™c quyá»n nhóm”, Táºp Ä‘oàn Xăng dầu VN (Petrolimex) nắm giữ đến 50% thị phần và Ä‘ang ở vị trí thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng. Vì váºy, quy định cho DN tá»± định giá trong phạm vi 5% là trái vá»›i phÆ°Æ¡ng thức quản lý vá» giá của ná»n kinh tế thị trÆ°á»ng, không hợp lý.
“Nếu để DN tá»± định giá trong phạm vi 5% thì sẽ có hiện tượng lợi dụng biên Ä‘á»™ này để tăng giá, gây thiệt hại cho ngÆ°á»i tiêu dùng. Äiá»u này Ä‘ã xảy ra trong thá»±c tế thá»i gian qua. Mặc dù Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã quản lý giá nhÆ°ng má»—i khi giá thế giá»›i tăng thì DN Ä‘òi tăng và được tăng ngay nhÆ°ng khi giá thế giá»›i giảm, tháºm chí giảm rất sâu, thì DN không giảm hoặc chỉ giảm nhá» giá»t”- ông Long phân tích.
ChÆ°a kể, theo dá»± thảo nghị định má»›i, nếu giá cÆ¡ sở tăng trên 5- 8% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, DN gá»i đăng ký giá tá»›i cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c có thẩm quyá»n (liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng) trÆ°á»›c thá»i gian Ä‘iá»u chỉnh 2 ngày làm việc. Quá 2 ngày gá»i đăng ký, trÆ°á»ng hợp không có văn bản trả lá»i của cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c, DN vẫn được quyá»n tăng giá trong biên Ä‘á»™ cho phép là 5%. Theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, "nhÆ° váºy là quá ná»›i rá»™ng quyá»n tăng giá cho DN và nếu DN cứ tăng giá má»™t cách "thoải mái" nhÆ° thế thì ngÆ°á»i dân sẽ là ngÆ°á»i chịu thiệt".
Doanh nghiệp sẽ lợi dụng?
Theo chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong, vá»›i việc giảm biên Ä‘á»™ xuống 5% có thể xảy ra hiện tượng DN lợi dụng biên Ä‘á»™, chia nhá» các đợt tăng giá để được tăng giá nhiá»u nhất có thể. Ông Phong cÅ©ng lÆ°u ý trong khi Petrolimex Ä‘ang nắm phần lá»›n thị phần thì việc trao quyá»n tá»± quyết giá xăng dầu cho DN dá»… dàng nhÆ° váºy có thể dẫn tá»›i tình trạng DN dùng vị trí thống lÄ©nh của mình thao túng thị trÆ°á»ng, làm giá hoặc tạo sức ép vá» giá vá»›i các DN khác.
"Khi Petrolimex tăng hoặc giảm giá thì các DN xăng dầu nhá» bé khác không thể không thá»±c hiện theo, do váºy sẽ không có sá»± cạnh tranh nào vá» giá xăng dầu có lợi cho ngÆ°á»i tiêu dùng"- ông Phong nói.
| Theo dá»± thảo nghị định vá» kinh doanh xăng dầu thì giá cÆ¡ sở để làm căn cứ Ä‘iá»u chỉnh giá trong nÆ°á»›c vẫn được tính gồm giá thế giá»›i cá»™ng thuế phí, quỹ bình ổn và 300 đồng/lít lợi nhuáºn định mức cho doanh nghiệp... Tuy nhiên, nếu nhÆ° Nghị định 84/2009 hiện hành quy định giá cÆ¡ sở thay đổi đến 7%, doanh nghiệp được quyá»n tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng, dá»± thảo má»›i cho phép giá cÆ¡ sở tăng đến 5% thì doanh nghiệp được chủ Ä‘á»™ng tăng giá, đồng thá»i gá»i phÆ°Æ¡ng án tính giá, quyết định Ä‘iá»u chỉnh giá vá» cÆ¡ quan chức năng để giám sát. |
Trong khi Ä‘ó, ngược lại, dá»± thảo nghị định má»›i lại không có yêu cầu nào bắt buá»™c DN phải giảm giá xăng dầu trong phạm vi 5%. Äiá»u này cho thấy Ä‘ây là bÆ°á»›c "thụt lùi" so vá»›i quy định hiện hành và quyá»n lợi ngÆ°á»i tiêu dùng vẫn chÆ°a được "đặt nặng"-ông Phong bình luáºn.
Chuyên gia kinh tế LÆ°u Bích Hồ cÅ©ng nêu thá»±c tế, các DN và cÆ¡ quan quản lý Ä‘òi hÆ°á»›ng tá»›i giá thị trÆ°á»ng trong khi giống nhÆ° các ngành hàng Ä‘iện, nÆ°á»›c, than thì mặt hàng xăng chÆ°a há» hình thành má»™t thị trÆ°á»ng cạnh tranh nào. "Thị trÆ°á»ng xăng dầu không thể có giá thị trÆ°á»ng mà sẽ chỉ có giá có lợi cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu mà thôi"-chuyên gia LÆ°u Bích Hồ nhấn mạnh.
"Nếu Ä‘á»c kỹ cÅ©ng sẽ thấy, Nghị định nói liên bá»™ giám sát việc tăng-giảm giá xăng dầu nhÆ°ng tôi cho Ä‘ó chỉ là nói cho có thôi, bởi Ä‘ã cho DN tá»± quyết thì Nhà nÆ°á»›c giám sát gì? Anh chỉ theo dõi chứ không có quyá»n gì để buá»™c DN không được tăng 5% cả, lại chẳng có Ä‘iá»u khoản nào buá»™c DN phải giảm giá... Rõ ràng ngÆ°á»i dân tưởng Nhà nÆ°á»›c có giám sát nhÆ°ng thá»±c tế không có tác dụng gì”-vị chuyên gia này phân tích.
TS Nguyá»…n Minh Phong cÅ©ng đồng tình vá»›i quan Ä‘iểm này và cho rằng, Nghị định má»›i vẫn chÆ°a giải quyết triệt để những bức xúc vá» quản lý và kinh doanh xăng dầu còn Ä‘ang "lùng nhùng" hiện nay. Bản thân Nghị định má»›i cÅ©ng chÆ°a phát huy được hoạt Ä‘á»™ng giám sát và trách nhiệm trong hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu. Quyá»n xá» phạt và các mức, quy trình chế tài cụ thể cho má»—i cÆ¡ quan và lá»—i vi phạm chÆ°a thấy rõ.
Nguồn tin: Dân Việt
