Hai đợt tăng giá xăng gần Ä‘ây, cÆ¡ quan quản lý và doanh nghiệp đều có Ä‘á»™ng thái giải thích khá rõ ràng, không “bÆ¡” nhÆ° trÆ°á»›c. Liên bá»™ Tài chính-Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng Ä‘ã tham mÆ°u cho Chính phủ hoàn thiện cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu. 

Thế nhÆ°ng, những ná»— lá»±c này hình nhÆ° vẫn chÆ°a đủ làm dÆ° luận cảm thấy ‘thoải mái”. Có Ä‘iều gì Ä‘ó còn thiếu?

Cả 2 lần tăng giá gần Ä‘ây, liên bá»™ Tài chính-Công ThÆ°Æ¡ng đều công bố thông tin khá rõ ràng. Dù lần tăng này (30/8) không có má»™t cuá»™c họp báo “hoành tráng” nhÆ° lần trÆ°á»›c nhÆ°ng thông tin vẫn đến được vá»›i người dân. Theo Ä‘ó, cả 2 lần cho phép tăng giá đều hợp tình, hợp lý. Hợp lý vì giá xăng dầu thị trường trong 20 ngày liên tục có xu hÆ°á»›ng tăng. Hợp tình vì trong cả 2 lần cho tăng, Bá»™ Tài chính đều tính toán và chứng minh, giá của ta vẫn thấp hÆ¡n so vá»›i nhiều nÆ°á»›c trong khu vá»±c.

Các doanh nghiệp cÅ©ng tham gia giải thích trên công luận. Má»™t lãnh đạo đầu mối xăng dầu nói: “Sau khi tăng (đợt 30/8), vá»›i mặt hàng xăng, chúng tôi tiếp tục có phần dÆ° để trích trả nợ tiền ngân sách Ä‘ã tạm ứng để bù lá»— trÆ°á»›c kia là 1.000 đồng/lít và có chút lãi.

Còn dầu, coi nhÆ° là vừa đủ hoà vốn, đủ chi phí” (Báo Ä‘iện tá»­ Vietnamnet ngày 29/8). Còn việc chỉ tăng mà không giảm từ tháng 4/2009 đến nay, doanh nghiệp này phân trần: “Nhiều năm gần Ä‘ây, việc tăng, giảm giá xăng theo xu hÆ°á»›ng giá thế giá»›i lên, xuống ở nÆ°á»›c ta không thể hiện rõ rệt. Trên thá»±c tế, việc Ä‘iều chỉnh giá trong nÆ°á»›c không bao giờ là vừa đủ cả, mà bao giờ, doanh nghiệp cÅ©ng phải vá»›i theo. Do Ä‘ó, biến Ä‘á»™ng thêm má»™t chút là lại lá»—”. Doanh nghiệp này cÅ©ng than “doanh nghiệp mang tiếng nhiều” vì cÆ¡ chế Ä‘iều hành nhÆ° vậy.

NhÆ°ng khi nghe những giải thích trên, không ít người chặc lưỡi “Nói vậy thì biết vậy”!. Chuyện tính toán giá trong nÆ°á»›c và các nÆ°á»›c trong khu vá»±c là hoàn toàn Ä‘úng và dá»… kiểm chứng. Chuyện Nhà nÆ°á»›c yêu cầu các doanh nghiệp phải bình ổn giá là có thật. Tuy nhiên, Ä‘iều quan trọng nhất là sá»± lá»— lãi thật sá»± của các doanh nghiệp thì chÆ°a từng thấy công bố và cÅ©ng chÆ°a thấy má»™t cÆ¡ chế kiểm tra tốt. Vì thế nên, khi phóng viên hỏi về vấn đề này, doanh nghiệp nói trên cÅ©ng khẳng định: “Việc lãi lá»— còn tuỳ thuá»™c vào từng doanh nghiệp”!?

Thời gian gần Ä‘ây, không ít chuyên gia lên tiếng đề nghị kiểm toán các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu.

Đây là Ä‘iều cần thiết để làm rõ nốt phần “khó hiểu” cho má»—i đợt tăng giá. Nếu công khai được chuyện này, má»—i lần tăng giảm người dân hoàn toàn có đủ dữ liệu để kiểm chứng nên sẽ không còn băn khoăn. Sá»± tốt xấu trong quản lý của từng doanh nghiệp cÅ©ng sẽ “lòi” ra. Còn cứ tăng giảm đồng loạt nhÆ° vậy thì “mèo trắng cÅ©ng nhÆ° mèo Ä‘en”, mọi sá»± quản lý yếu kém của doanh nghiệp đổ hết lên đầu ngân sách và người tiêu dùng.

Niềm tin chỉ có thể được xác lập dá»±a trên sá»± công khai, minh bạch. Mà Ä‘ã công khai thì nên công khai hết, chỉ cần giữ lại má»™t chút “bí mật” thì sá»± nghi ngờ thậm chí không giảm mà còn tăng lên.

giadinh