Trong nhiều dá»± thảo nghị định được coi là nhạy cảm nhất trình Chính phủ gần Ä‘ây chính là dá»± thảo nghị định thay thế nghị định số 55/2007/NĐ-CP (ban hành ngày 6.4.2007) của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu. Để có bản dá»± thảo cuối cùng trình Chính phủ, công bằng mà nói, bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã dá»± thảo khá cẩn thận.

Có thể thấy rõ những góp ý từ các bá»™ Tài chính, bá»™ TÆ° pháp, từ các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, cÆ¡ quan quản lý thị trường… Ä‘ã được tiếp thu khá nghiêm túc. Ban soạn thảo cÅ©ng tiếp thu để có những quy định hoàn toàn má»›i nhÆ° cho phép thÆ°Æ¡ng nhân pha chế xăng dầu (có thể pha chế, tạo ra xăng nhiên liệu sinh học ethanol), cho phép doanh nghiệp tham gia kinh doanh nhiên liệu bay, phá thế Ä‘á»™c quyền của công ty Xăng dầu hàng không. Đáng chú ý là dá»± thảo xây dá»±ng má»™t chính sách má»›i về cách tính thuế xăng dầu, có thể theo cách tính thuế nhập khẩu tuyệt đối (đồng/lít, kg) nhằm giúp doanh nghiệp ổn định trong việc xây dá»±ng kế hoạch kinh doanh, nhập khẩu. Đây là má»™t yếu tố, được nhiều doanh nghiệp cho rằng, sẽ giúp giá xăng dầu trong nÆ°á»›c ổn định hÆ¡n trong thời gian tá»›i.

Tuy nhiên, vá»›i bản dá»± thảo nghị định về kinh doanh xăng dầu má»›i nhất, nếu được thông qua vẫn chÆ°a thể giúp tạo nên má»™t thị trường xăng dầu lành mạnh. Thị trường ấy nhiều khả năng vẫn còn bất ổn sau má»—i lần giá dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng.

Dá»… thấy nhất là dù mở ra các quy định doanh nghiệp thuá»™c mọi thành phần kinh tế được kinh doanh, nhập khẩu xăng dầu (nghị định 55/NĐ-CP chỉ cho doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c) nhÆ°ng bá»™ Công thÆ°Æ¡ng vẫn muốn giữ nguyên các Ä‘iều kiện cho phép thÆ°Æ¡ng nhân nhập khẩu xăng dầu: năng lá»±c cầu cảng vẫn phải là 7.000m3, kho tiếp nhận xăng dầu vẫn phải 15.000m3, nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài vẫn chÆ°a được tham gia phân phối, kinh doanh xăng dầu tại Việt Nam. Những quy định này được bá»™ Công thÆ°Æ¡ng bảo vệ, sẽ tiếp tục là má»™t rào cản về vốn, Ä‘iều kiện kỹ thuật khó khăn để má»™t nhà đầu tÆ° tÆ° nhân có thể gia nhập thị trường. Cá»™ng thêm việc tiếp tục Ä‘óng cá»­a thị trường vá»›i nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài thì thá»±c tế, thị trường xăng dầu Việt Nam vẫn 100% dành cho 10 doanh nghiệp đầu mối của nhà nÆ°á»›c. Trong Ä‘ó, tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), chiếm tá»›i 60% thị phần vẫn giữ vai trò Ä‘á»™c quyền. Người ta Ä‘ã không thấy kinh nghiệm ở má»™t số nÆ°á»›c nhÆ° Nga, Trung Quốc, khi mở cá»­a thị trường xăng dầu ná»™i địa, thị trường xăng dầu các nÆ°á»›c ấy nhanh chóng vận hành rất hiệu quả, giá bán trở nên hợp lý.

Hệ quả của tình trạng hạn chế cạnh tranh ấy thật dá»… thấy: má»—i lần giá dầu thế giá»›i tăng, các doanh nghiệp đầu mối lại đồng thanh kiến nghị tăng giá vá»›i mức tăng giống hệt nhau (trong khi chi phí kinh doanh khác nhau). Còn khi giá dầu thế giá»›i giảm thì rất hiếm khi thấy doanh nghiệp nào xin giảm giá. Vấn đề là ở chá»— lợi ích của doanh nghiệp và lợi ích của nhà nÆ°á»›c, trên thá»±c tế, vẫn được xem trọng hÆ¡n lợi ích của người tiêu dùng.

Được biết, hôm nay (21.9), viện Kinh tế học sẽ tổ chức má»™t há»™i thảo lá»›n để góp ý về cÆ¡ chế quản lý kinh doanh xăng dầu. Trong báo cáo gá»­i tá»›i há»™i thảo, tiến sÄ© VÅ© Đình Ánh, phó viện trưởng viện Nghiên cứu thị trường giá cả nhận xét rằng, dù giá dầu thế giá»›i lên cao hay xuống thấp, vá»›i cÆ¡ chế hiện hành, xét về mặt tổng thể, lợi ích chung của xã há»™i vẫn bị thiệt hại. “Khi giá cả thế giá»›i xuống thấp, lợi ích của người tiêu dùng bị xâm hại, ngược lại khi giá cả thế giá»›i lên cao thì lợi ích của nhà nÆ°á»›c lại bị thiệt hại”, ông Ánh viết. Trong cả hai trường hợp, lợi ích của các doanh nghiệp nhập khẩu không bị ảnh hưởng nhiều do phí lÆ°u thông chÆ°a được kiểm soát chặt chẽ. Các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu vẫn có cá»› để kêu rằng bị nhà nÆ°á»›c can thiệp quá sâu, làm mất tính tá»± chủ trong kinh doanh…Tuy ông Ánh không nhắc đến kết quả kiểm toán gần Ä‘ây của Kiểm toán nhà nÆ°á»›c tại Petrolimex (kiểm toán xác định trong hàng chục năm qua, dù thiết bị vận chuyển, công nghệ, kho chứa được đầu tÆ°, nâng cấp nhiều nhÆ°ng định mức về chi phí lÆ°u thông xăng dầu không được sá»­a đổi, có thể dẫn tá»›i sá»± nhập nhèm về chi phí, lợi nhuận – PV), nhÆ°ng có thể thấy ông Ánh rất có lý khi Ä‘Æ°a ra nhận xét này.

Cuối tuần trÆ°á»›c, bá»™ Tài chính lại ra thông báo liên bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng thống nhất quyết định không giảm giá xăng dầu (vì giá dầu thế giá»›i giảm) mà cho phép các doanh nghiệp tiếp tục trích 1.000Ä‘ (tiền lãi/lít xăng) để hoàn trả lại ngân sách Ä‘ã ứng ra cho các doanh nghiệp tá»± xá»­ lý lá»— trÆ°á»›c Ä‘ây và tiếp tục trích tiền ná»™p vào quỹ Bình ổn giá xăng dầu vá»›i má»™t số mặt hàng có Ä‘iều kiện. Liên bá»™ vẫn khẳng định Ä‘iều hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c theo cÆ¡ chế thị trường. NhÆ°ng trong thị trường mà sá»± cạnh tranh còn bị hạn chế, doanh nghiệp còn phải báo cáo, xin phép việc tăng – giảm, còn phải nhập khẩu theo hạn ngạch trong khi các khoản chi phí, giá thành còn thiếu minh bạch, thiếu sá»± kiểm tra, giám sát… thì Ä‘ó chÆ°a thể gọi là má»™t thị trường Ä‘úng nghÄ©a. Giá xăng dầu mà người dân, doanh nghiệp khác Ä‘ang phải mua sẽ vẫn chÆ°a phản ánh mức giá hợp lý nhất mà má»™t thị trường cạnh tranh thá»±c sá»± Ä‘em lại.

“Khi giá cả thế giá»›i xuống thấp, lợi ích của người tiêu dùng bị xâm hại, ngược lại khi giá cả thế giá»›i lên cao thì lợi ích của nhà nÆ°á»›c lại bị thiệt hại”

vietstock