Giá thế giá»›i liên tục giảm nhÆ°ng giá xăng trong nÆ°á»›c vẫn chÆ°a giảm theo. Bao giá» thì giá xăng trong nÆ°á»›c giảm?
Äiá»u hành lạc nhịp
Nhìn lại diá»…n biến giá xăng dầu trong nÆ°á»›c thá»i gian qua, có thể thấy giá xăng trong nÆ°á»›c thÆ°á»ng xuyên lạc nhịp vá»›i giá thế giá»›i.
Giá xăng trong nÆ°á»›c tăng, giảm không theo nhịp của giá xăng thế giá»›i còn vì hai khoản dính kèm vá»›i xăng là thuế và quỹ bình ổn. Khi giá thế giá»›i giảm, thay vì giảm giá xăng trong nÆ°á»›c thì Nhà nÆ°á»›c tăng thuế, tăng trích quỹ bình ổn. Khi giá thế giá»›i tăng, thay vì tăng giá xăng trong nÆ°á»›c thì Nhà nÆ°á»›c giảm thuế, cho doanh nghiệp (DN) dùng quỹ bình ổn. Vì váºy mà giá xăng có vẻ lạc nhịp.
Vấn Ä‘á» quan trá»ng là trong sá»± lạc nhịp Ä‘ó có nhiá»u bất hợp lý. Cụ thể, giá xăng thành phẩm A92 trung bình thế giá»›i tháng 8-2011 là 119 USD/thùng. Khi Ä‘ó giá xăng trong nÆ°á»›c là 20.800 đồng/lít, trong Ä‘ó thuế nháºp khẩu là 0%, trích quỹ bình ổn 300 đồng/lít.
Sau nhiá»u đợt tăng, giảm, đến nay khi giá thế giá»›i còn 114 USD/thùng, thuế nháºp khẩu cÅ©ng bằng 0%, mức trích quỹ bình ổn cÅ©ng là 300 đồng/lít nhÆ°ng giá xăng trong nÆ°á»›c hiện là 23.300 đồng/lít, cao hÆ¡n giá tháng 8-2011 đến 2.500 đồng/lít.
NgÆ°á»i dân Ä‘ang nôn nóng chá» xăng giảm giá. Ảnh: HTD
Giảm cháºm là do… dÆ° luáºn
Nghị định 84/2009 quy định giá xăng dầu thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng, có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c, DN được quyá»n quyết định giá. Thá»i gian tối thiểu giữa hai lần tăng giá là 10 ngày. Thá»i gian tối Ä‘a giữa hai lần giảm giá là 10 ngày.
NhÆ° váºy, trở lại vá»›i giá hiện tại, giá thế giá»›i liên tục giảm 9-5 (lần giảm giá xăng trong nÆ°á»›c) tá»›i nay Ä‘ã quá 10 ngày, nếu chiếu theo Nghị định 84 thì DN Ä‘ã phải giảm tÆ°Æ¡ng ứng.
Vì sao DN không giảm? Má»™t DN kinh doanh xăng dầu cho biết khi Nghị định 84 có hiệu lá»±c (tháng 12-2009), DN cÅ©ng thá»±c hiện theo nghị định này. Vào thá»i Ä‘iểm Ä‘ó giá xăng thế giá»›i liên tục tăng. Vì váºy, vừa má»›i áp dụng Nghị định 84 thì giữa tháng 1-2010, DN Ä‘ã tăng 450 đồng/lít xăng. Má»™t tháng sau, DN tăng thêm 590 đồng/lít (xăng A92 16.990 đồng/lít). Ná»a tháng sau, DN vừa chá»›m có ý định tăng giá thì dÆ° luáºn liên tục phản ứng sao tăng nhanh thế!
Vì dÆ° luáºn phản ứng mà Bá»™ Tài chính phải can thiệp, dùng các biện pháp nhÆ° giảm thuế nháºp khẩu thuế, sá» dụng quỹ bình ổn để Ä‘iá»u hành giá xăng.
Từ Ä‘ó đến nay, Nghị định 84 chỉ còn trên giấy. Quy định 10 ngày tăng, giảm theo giá thế giá»›i Ä‘ã bị quên.
DN này cho rằng nếu trÆ°á»›c Ä‘ây dÆ° luáºn không phản đối việc DN tăng giá theo giá thế giá»›i thì bây giá» giá thế giá»›i giảm thì má»›i buá»™c được DN giảm ngay.
CÆ¡ chế… 20 ngày
“Thá»±c tế, nghị định duy nhất trá»±c tiếp Ä‘iá»u hành xăng dầu là Nghị định 84. Tất nhiên, Nghị định 84 vẫn có những Ä‘iểm bất ổn cần chỉnh sá»a nhÆ°ng vá» cÆ¡ bản thì nên theo cÆ¡ chế này” - chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long nhấn mạnh.
Ông Long nháºn xét ngày 20-4 giá xăng tăng, đến 9-5 giá xăng giảm, cách khoảng 20 ngày. NhÆ° váºy, cÅ©ng có thể hiểu ngầm vá»›i nhau là Bá»™ Ä‘ã có sá»± thay đổi vá» cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành. Äiá»u hành giá chỉ trong vòng 20 ngày.
Nếu nháºn định này Ä‘úng, có khả năng giá xăng trong nÆ°á»›c sẽ giảm vào khoảng ngày 30-5.
Theo má»™t chuyên gia xăng dầu, cÆ¡ chế cứ 10 ngày tăng, giảm theo giá thế giá»›i là rất cần thiết, nên được áp dụng. Äiá»u quan trá»ng khi áp dụng cÆ¡ chế này là Nhà nÆ°á»›c vẫn phải giám sát và ấn định. Không thể giao quyá»n cho DN muốn Ä‘Æ°a ra mức nào thì Ä‘Æ°a. Khi còn cÆ¡ chế Ä‘á»™c quyá»n thì DN không thể ấn định giá.
Loạn con số lỗ
Việc minh bạch lá»—, lãi của DN xăng dầu là Ä‘iá»u mà dÆ° luáºn rất quan tâm. Tuy nhiên, thá»i gian qua dÆ° luáºn cÅ©ng không biết thá»±c tế DN lá»— bao nhiêu. Chính cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cÅ©ng liên tục thay đổi con số.
Tháng 9-2011, Ä‘oàn kiểm tra Bá»™ Tài chính Ä‘ã có đợt kiểm tra tại Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex). Kết quả ban đầu bá»™ này Ä‘Æ°a ra là trong sáu tháng đầu năm Petrolimex lá»— hÆ¡n 1.840 tỉ đồng. Tuy nhiên, sau Ä‘ó má»™t thá»i gian, má»™t tá» báo Ä‘Æ°a thông tin bá»™ này công bố lại, số lá»— của Petrolimex chỉ còn… 1.300 tỉ đồng.
Nguyên nhân lá»— là do Petrolimex Ä‘ã chi quá tay cho các chi phí kinh doanh, hoa hồng cho đại lý và do chênh lệch tỉ giá.
Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, việc để cuối năm má»›i kiểm tra má»™t lần thì quá lâu. Trong khi Petrolimex chiếm gần 60% thị phần xăng dầu. Vì váºy, cÆ¡ quan quản lý phải kiểm tra thÆ°á»ng xuyên, phải có tÆ° liệu, con số theo dõi sát sao hằng ngày.
Nguồn tin: phapluattp