Chiều ngày 20-12, tại buổi giao lÆ°u trá»±c tuyến về minh bạch giá xăng dầu do Cổng thông tin Ä‘iện tá»­ Chính phủ tổ chức, nhiều ý kiến cho rằng: trong khi Petrolimex Ä‘ang có vị trí thống lÄ©nh thị trường trong kinh doanh xăng dầu, việc giao quyền cho doanh nghiệp (DN) tá»± quyết định giá là Ä‘i ngược vá»›i nguyên lý quản lý; khó có cÆ¡ há»™i giảm giá xăng dầu trong nÆ°á»›c khi giá thế giá»›i giảm, ngược lại, giá trong nÆ°á»›c tăng ngay khi giá thế giá»›i vừa tăng...

 

Người đứng đầu Petrolimex, ông Bùi Ngọc Bảo khẳng định trong công thức giá của Nghị định 84 quy định rất minh bạch, cấu thành yếu tố giá thì trong Ä‘ó có vấn đề về thuế, tá»· giá, giá quốc tế. Ba dữ kiện này cùng "chạy” rõ ràng ảnh hưởng đến giá cuối cùng. Ông nói, trong suốt má»™t thời gian dài việc tổ chức vận hành thuế thiên về bình ổn giá, nghÄ©a là giá thế giá»›i cao thì Ä‘iều chỉnh hạ thuế, để giá bán thấp, thậm chí nhiều thời Ä‘iểm về bằng 0%. Giá bán sẽ không theo xu thế thế giá»›i. Trong 6 tháng đầu năm 2012, giá thuế gần nhÆ° về mức 0%. Tất yếu đến nay khi  giá xăng dầu thế giá»›i hạ thì phải Ä‘iều chỉnh thuế xuất nhập khẩu tăng. Điều này làm cÆ¡ há»™i hạ giá của chúng ta không còn, dẫn đến "bức xúc của dÆ° luận là có lý do”.  Do vậy, khi nhìn cả chu trình dài sẽ khiến cho giá không minh bạch. "Tôi nhấn mạnh bất cập chính là do chính sách thuế” – ông Bảo nói.

 

Nhạy cảm về vấn đề thuế, thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú, cho biết: năm 2009 khi ban hành Nghị định 84, tình hình kinh tế thế giá»›i khó khăn, giá xăng dầu chủ yếu tăng, chỉ giảm cục bá»™. Chính phủ chỉ đạo trong công tác Ä‘iều hành giá xăng đảm bảo Æ°u tiên lợi ích số 1 là người dân, thứ hai là DN, thứ ba là Nhà nÆ°á»›c. Lợi ích người dân thể hiện ở giá, của DN ở chá»— ít nhất hòa vốn, của Nhà nÆ°á»›c ở thuế. "Những ai cho rằng giá xăng dầu không minh bạch, xin dành 1 giây đồng hồ, giở bất cứ má»™t tờ thị trường nào ban hành vào bất cứ ngày nào, trong Ä‘ó đều công bố rõ giá cÆ¡ sở của xăng dầu vào Ä‘úng ngày hôm Ä‘ó, theo Ä‘úng công thức của Bá»™ Tài chính. "Không thể nói là không minh bạch” – Thứ trưởng Tú khẳng định.

 

Đứng ở vị trí là cÆ¡ quan Ä‘iều hành giá, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá Nguyá»…n Anh Tuấn trần tình thêm: "Chúng tôi cho rằng cÆ¡ chế giá này rất công khai, minh bạch. Về công khai, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã ban hành cÆ¡ chế rõ ràng, Chính phủ Ä‘ã ban hành Nghị định 84, các bá»™, ngành ban hành Thông tÆ° hÆ°á»›ng dẫn, nhÆ° Bá»™ Tài chính ban hành Thông tÆ° 234 quy định cụ thể về cấu thành giá, quỹ bình ổn giá... Thứ hai, má»—i lần Ä‘iều hành giá, chúng tôi đều họp báo thông tin về cách tính giá, Ä‘iều hành giá, về các công cụ Ä‘iều tiết, giải thích cụ thể tại sao. Thứ ba, kết quả thanh tra kiểm tra đều được công khai qua báo chí. Về minh bạch, chúng tôi đều thông báo rõ ràng các chi phí cấu thành giá”. 

Và để giải quyết những bức xúc về giá xăng, ông Bùi Ngọc Bảo đề xuất nên ban hành mức thuế tuyệt đối có yêu cầu theo về tá»· lệ. Tùy từng giai Ä‘oạn, kế hoạch và áp dụng theo tá»· lệ % khác nhau phù hợp yêu cầu ngân sách, từ Ä‘ó tính toán mức giá bán cho người dùng trong vòng 6 tháng hay 1 năm. Phải xác định mục tiêu thuế là để thu ngân sách hay là công cụ Ä‘iều tiết giá.

 

Riêng vấn đề rà soát và sá»­a đổi Nghị định 84, ông Nguyá»…n Anh Tuấn cho biết sẽ trình Chính phủ trong tháng 12 này rút ngắn chu kì tính giá cÆ¡ sở còn 15 ngày "để không bị lá»—i thời so vá»›i tín hiệu của thị trường thế giá»›i”. Theo ông Tuấn, vừa qua có lúc giá xăng dầu thế giá»›i giảm nhÆ°ng ta chÆ°a giảm khiến dÆ° luận bức xức, song "theo Nghị định 84 thì cách tính giá cÆ¡ sở phải đủ chu kì bình quân 30 ngày, mà lúc ấy do chÆ°a đủ 30 ngày nên không thể giảm giá”, ông Tuấn giải thích. Do vậy, "Bá»™ Tài chính sẽ xem xét kiến nghị sá»­a đổi Nghị định 84 thì rút ngắn chu kỳ tính giá cÆ¡ sở, còn 10 ngày hoặc 15 ngày để không lạc hậu so vá»›i tín hiệu của thị trường và cÅ©ng phù hợp vá»›i quy định DN được Ä‘iều chỉnh tăng hai lần cách nhau tối thiểu 10 ngày hoặc Ä‘iều chỉnh giảm tối Ä‘a cách nhau 10 ngày. Tuy nhiên Bá»™ Tài chính thấy 15 ngày là hợp lí”.

 

Thứ trưởng Nguyá»…n Cẩm Tú bổ sung, khi tính trung bình má»™t giai Ä‘oạn, nếu giai Ä‘oạn càng dài thì số trung bình càng cao, càng thể hiện tính định hÆ°á»›ng và bỏ qua giao Ä‘á»™ng bất thường. Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng quan tâm nhất là vấn đề đảm bảo nguồn cung, dá»± trữ khi thị trường bất ổn, hệ thống cung ứng. Chúng ta yêu cầu dá»± trữ hàng bình ổn 30 ngày nhÆ°ng không thể Ä‘iều hành giá theo 10 ngày được. Vậy chúng ta chỉ có hai cách, giảm dá»± trữ 15 ngày và Ä‘iều hành giá trong 15 ngày.

 

Theo ông Tú, Ä‘iều hành phải tính làm sao để mọi người đều có thể dá»… dàng mua được xăng dầu và sau Ä‘ó, tính tá»›i giá cả hợp lý. Đây là phÆ°Æ¡ng trình nhiều ẩn số chứ không phải chỉ để giải quyết má»™t vấn đề.