Theo tính toán tại Dá»± thảo về Quỹ bảo trì đường bá»™ do Bá»™ GTVT soạn thảo thì phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông sẽ phải chịu 1.000 đồng/lít xăng. Riêng xe chạy dầu diezel có thể phải Ä‘óng tối Ä‘a là 1,44 triệu đồng/tháng và về lâu dài sẽ phải lắp thêm thiết bị tính phí.

Trong cÆ¡ cấu giá xăng, dầu Ä‘ã có quá nhiều thuế và phí

3 phÆ°Æ¡ng án thu phí

Bá»™ GTVT cho biết, trên cÆ¡ sở phân tích thá»±c trạng công tác tổ chức thu phí giao thông tại các trạm thu phí đường bá»™  hiện nay (nhÆ° tính manh mún trong hoạt Ä‘á»™ng tổ chức thu phí, tính bất tiện khi phÆ°Æ¡ng tiện qua trạm thu phí lại phải dừng để mua vé, dá»… gây ách tắc giao thông; chi phí tổ chức thu lá»›n, chiếm đến 15% số thu). Tổng cục Đường bá»™ Việt Nam Ä‘ã xây dá»±ng 3 phÆ°Æ¡ng án tổ chức thu phí sá»­ dụng đường bá»™.

PhÆ°Æ¡ng án má»™t là sẽ tiến hành thu phí đường bá»™ qua giá xăng và dầu diezel tiêu thụ trên cả nÆ°á»›c, rồi tổ chức hoàn lại tiền cho các đối tượng Ä‘ã tiêu thụ xăng, diezel nhÆ°ng không sá»­ dụng cho mục Ä‘ích tham gia giao thông đường bá»™. Vá»›i mức thu phí sá»­ dụng đường bá»™ qua giá xăng, dầu diezel đề xuất là 1.000 đồng/lít, Bá»™ GTVT dá»± kiến số thu của quỹ bảo trì đường bá»™ khoảng 5.765 tá»· đồng/năm. Trong Ä‘ó, số thu qua giá bán xăng khoảng 2.971 tá»· đồng/năm và qua dầu diezel là khoảng 2.794 tá»· đồng/năm.

Bá»™ GTVT cho rằng, phÆ°Æ¡ng án này có Æ°u Ä‘iểm là việc tổ chức thu Ä‘Æ¡n giản, tiện lợi, tiết kiệm chi phí tổ chức thu... Ngoài ra, vá»›i phÆ°Æ¡ng án này việc thu phí cÅ©ng đảm bảo được tính công bằng, phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông nhiều, trọng tải lá»›n sẽ tiêu tốn nhiên liệu nhiều nên phải ná»™p phí sá»­ dụng đường bá»™ nhiều hÆ¡n. Tuy nhiên, việc tổ chức hoàn lại tiền cho các đối tượng Ä‘ã tiêu thụ xăng, diezel nhÆ°ng không sá»­ dụng cho mục Ä‘ích tham gia giao thông đường bá»™ lại rất phức tạp.

PhÆ°Æ¡ng án hai là thu phí sá»­ dụng đường bá»™ theo đầu xe môtô, xe máy đăng ký má»›i và thu theo đầu xe ôtô khi Ä‘i kiểm tra định kỳ về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. Theo phÆ°Æ¡ng án này, dá»± kiến số thu cho quỹ đạt khoảng 6.137 tá»· đồng/năm. 

PhÆ°Æ¡ng án ba, được Bá»™ GTVT Ä‘ánh giá sẽ “tạo sá»± dung hoà, tận dụng Æ°u Ä‘iểm và hạn chế của hai phÆ°Æ¡ng án trên” và kiến nghị áp dụng thu phí theo phÆ°Æ¡ng án này. Theo Ä‘ó, đề xuất thu phí sá»­ dụng đường bá»™ đối vá»›i phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông đường bá»™ sá»­ dụng nhiên liệu là xăng qua giá bán vá»›i mức thu dá»± kiến 1.000 đồng/lít (giống nhÆ° phÆ°Æ¡ng án 1).

Vá»›i phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông đường bá»™ sá»­ dụng nhiên liệu diezel sẽ tiến hành thu trá»±c tiếp theo đầu phÆ°Æ¡ng tiện. Để triển khai việc thu phí, các phÆ°Æ¡ng tiện giao thông cÆ¡ giá»›i đường bá»™ và xe máy chuyên dùng sá»­ dụng nhiên liệu diezel sẽ phải gắn má»™t loại thiết bị hành trình tính phí (thiết bị tính phí) ở trục xe, có đồng hồ hiển thị ở ca bin để Ä‘o số kilomet phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông, tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i chỉ số được ghi trên thẻ phí do người sá»­ dụng phÆ°Æ¡ng tiện mua.

Theo tính toán, xe con, xe tải dÆ°á»›i 2 tấn, xe du lịch dÆ°á»›i 12 ghế sẽ có mức thu 180.000 đồng/tháng và cao nhất sẽ là 1,44 triệu đồng/tháng đối vá»›i xe tải từ 18 tấn trở lên, xe chở hàng bằng container 40 fit. Khi Ä‘ó, chủ hoặc người Ä‘iều khiển phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông đường bá»™ có thể mua phí sá»­ dụng đường bá»™ theo tháng, theo kỳ đăng kiểm, hoặc mua cho cả năm. Đến kỳ đăng kiểm, chủ hoặc người Ä‘iều khiển phÆ°Æ¡ng tiện tham gia giao thông đường bá»™ phải xuất trình hóa Ä‘Æ¡n chứng minh Ä‘ã ná»™p phí sá»­ dụng đường bá»™ kể từ thời Ä‘iểm đăng kiểm gần nhất.

Chất thêm gánh nặng

Anh Phạm Anh Tuấn - má»™t lái xe taxi bức xúc: “Giá xăng tăng nhanh, tăng nhiều còn giảm lại quá chậm và ít. Nếu gánh thêm 1.000 đồng má»—i lít xăng thì thu nhập của chúng tôi cÅ©ng giảm Ä‘i Ä‘áng kể, vì ngoài khoản ná»™p theo phần trăm cho công ty, xăng dầu lái xe phải chịu. ChÆ°a kể nghị định 34 má»›i Ä‘ây quy định phạt nặng đối vá»›i ôtô, trong Ä‘ó có taxi dừng đậu sai quy định, cánh lái xe chúng tôi nhiều khi cứ phải chạy xe không lòng vòng”.

Hiện nay, trên má»—i lít xăng dầu Ä‘ã gánh quá nhiều các loại chi phí, các loại thuế, phí. Trong cÆ¡ cấu giá xăng bao gồm thuế tiêu thụ đặc biệt 10%, thuế GTGT 10%, thuế nhập khẩu 17% (dầu hỏa và diesel là 10%), phí xăng dầu 1.000 đồng/lít. Theo bảng giá cÆ¡ sở ngày 10-6 của Petrolimex, giá CIF của mặt hàng xăng A92 nhập về cảng Việt Nam là 9.840 đồng/lít, giá cÆ¡ sở là 16.168 đồng/lít và giá bán hiện hành là 15.990 đồng/lít. Tổng cá»™ng các loại thuế và phí trong giá xăng là 4.640 đồng/lít.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, mức đề xuất thu phí bảo trì đường bá»™ 1.000 đồng/lít xăng là quá cao so vá»›i thu nhập của đại Ä‘a số người dân hiện nay. Việc thu phí là cần thiết nhÆ°ng vấn đề là nguồn thu Ä‘ó phải hợp lý và được sá»­ dụng hiệu quả, Ä‘úng mục Ä‘ích. Không nên thu tiền rồi mà vẫn tắc đường, đường đầy ổ gà, biển báo lôm nhôm không rõ. Hiện nay, năng lá»±c cạnh tranh của các doanh nghiệp rất hạn chế, người tiêu dùng có mức thu nhập lại quá thấp, nên chi phí đầu vào lá»›n nhÆ° vậy là chÆ°a hợp lý. Sắp tá»›i nếu tính thêm phí môi trường và bảo trì đường bá»™ vào má»—i lít xăng, theo tôi là quá sức chịu Ä‘á»±ng vá»›i người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Tuy nhiên cÅ©ng có ý kiến cho rằng, khoản phí bảo trì đường bá»™ Ä‘ang được thu thông qua các trạm thu phí, còn nếu thu qua giá xăng thì các công ty kinh doanh xăng dầu thu há»™ khoản phí này. NhÆ° vậy, chỉ là thay đổi hình thức thu, nếu phÆ°Æ¡ng án thu phí má»›i có thể giúp giảm chi phí cho công tác thu.

Theo dá»± thảo, Bá»™ GTVT và UBND các tỉnh sẽ rà soát, xây dá»±ng phÆ°Æ¡ng án xá»­ lý các trạm thu phí hiện nay trên hệ thống đường bá»™. Cụ thể, các trạm thu phí để hoàn vốn đầu tÆ° dá»± án BOT thì tiếp tục thu phí đến hết thời hạn hợp đồng. Các trạm thu phí khác sẽ tiến hành dừng thu phí kể từ ngày 1-7-2011.

(ANTĐ)