Theo TS Nguyá»…n Minh Phong, chính sách Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay Ä‘Æ¡n giản, thô sÆ¡ khiến doanh nghiệp và người tiêu dùng cùng chịu thiệt.
10 dá»± báo kinh tế thế giá»›i năm 2015 Thị trường xăng dầu: Petrolimex ngày càng củng cố thế Ä‘á»™c quyền Doanh nghiệp lá»›n nhất Việt Nam có bao nhiêu tiền? Bình xăng 61L đổ được 65L: Thêm chứng cứ thông số xe Ford thiếu chuẩn

Giá xăng dầu thế giá»›i vẫn tiếp tục giảm sâu, theo quy luật của thị trường cÅ©ng nhÆ° quy định kinh doanh xăng dầu, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng sẽ tiếp tục giảm trong thời gian tá»›i. Tuy nhiên mức giảm là bao nhiêu? Và việc cứng nhắc trong thời gian Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu nhÆ° hiện nay ảnh hưởng nhÆ° thế nào đến thị trường?

Liên quan vấn đề này, TS Nguyá»…n Minh Phong Ä‘ã có những phân tích dÆ°á»›i góc nhìn của má»™t chuyên gia kinh tế Ä‘á»™c lập...

Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c giảm chÆ°a tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i thế giá»›i

Trên thế giá»›i, theo thống kê giá dầu hiện nay chỉ bằng chÆ°a đến má»™t ná»­a so vá»›i 6 tháng trÆ°á»›c. Chốt phiên giao dịch 15/12, giá dầu WTI giao tháng 1 trên sàn Nymex hạ 1,9 USD tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 3,3% còn 55,91 USD/thùng – thấp nhất kể từ tháng 5/2009. So vá»›i cuối 2013 giá dầu WTI hiện giảm 43%.

Trong nÆ°á»›c, mặc dù sau 12 lần Ä‘iều chỉnh giảm, hiện giá xăng dầu Ä‘ang ở mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua. Tuy nhiên, mức giá xăng dầu trong nÆ°á»›c giảm vẫn chÆ°a tÆ°Æ¡ng tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i mức giảm trên thị trường thế giá»›i. Nhiều ý kiến cho rằng, các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cần sá»›m Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng. Đồng thời đảm bảo ổn định kinh tế vÄ© mô và thúc đẩy kinh tế vi mô trong ngắn hạn.

Cả người tiêu dùng và doanh nghiệp đều chịu thiệt vì chính sách Ä‘iều hành giá hiện nay

Nhận định giá mặt hàng xăng dầu hiện nay, TS Nguyá»…n Minh Phong khẳng định: Giá xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ã giảm nhÆ°ng mức giảm vẫn thấp. Cụ thể giá xăng dầu hiện nay dù giảm song song vá»›i xu hÆ°á»›ng giảm của giá thế giá»›i tuy nhiên mức Ä‘á»™ giảm chÆ°a tÆ°Æ¡ng xứng. Cụ thể so vá»›i giá dầu thời Ä‘iểm chÆ°a có biết Ä‘á»™ng giá dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm đến 30% trong khi giá dầu trong nÆ°á»›c sau 11 lần Ä‘iều chỉnh chỉ giảm 20%.

Theo Ä‘ó, nguyên nhân giá xăng dầu trong nÆ°á»›c giảm chÆ°a tÆ°Æ¡ng xứng do trong giá xăng của chúng ta phải bù các thuế, vì vậy tỉ lệ giảm giá không tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng. HÆ¡n nữa có lợi ích nhóm trong Ä‘iều hành giá xăng dầu.

Má»™t bất cập khác quy định Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu hiện nay là 15 ngày tốt hÆ¡n 30 ngày so vá»›i trÆ°á»›c Ä‘ây. Tuy nhiên TS Nguyá»…n Minh Phong cho rằng, quy định cứng nhắc khoảng thời gian Ä‘iều chỉnh giá nhÆ° hiện nay là gây bất lợi cho doanh nghiệp xăng dầu. Cụ thể, vá»›i diá»…n biến thị trường giá giảm liên tục nhÆ°ng quy định doanh nghiệp tích trữ 15 ngày, tức là doanh nghiệp phải mua từ trÆ°á»›c Ä‘ó vá»›i giá cao nhÆ°ng khi Ä‘iều chỉnh giá thấp, doanh nghiệp không được phép ngÆ°ng bán, dù biết rằng nếu bán doanh nghiệp sẽ lá»—.

“Nghị định 84 cÅ©ng nhÆ° quản lý của mình vẫn rất Ä‘Æ¡n giản, thô sÆ¡ khiến cho doanh nghiệp kiểu gì cÅ©ng “chết” kể cả giá lên cÅ©ng nhÆ° giá xuống. Việc bắt chặt thời gian 15 ngày cả dá»± trữ cả kinh doanh là khá mù mờ. Theo tôi để đảm bảo an ninh trong bối cảnh chÆ°a tách ra (Ä‘áng nhẽ phải có quỹ dá»± trữ năng lượng quốc gia do chính phủ quản lý chứ không phải doanh nghiệp làm), thì cần phải phân ra theo tá»· lệ thị phần, cụ thể cần quy định má»—i doanh nghiệp có má»™t lượng cứng xăng dầu dá»± trữ là bao nhiêu và số Ä‘ó phải chốt lại. Còn việc giá xăng dầu tăng hay giảm nhÆ° thế nào do nhà nÆ°á»›c Ä‘iều chỉnh để doanh nghiệp không lá»—, không kêu”, TS Phong cho biết.

Cách làm nhÆ° vậy sẽ khách quan, còn lại lá»— lãi doanh nghiệp phải chịu. Tránh tình trạng doanh nghiệp kêu lá»— để chủ Ä‘á»™ng xin tăng giá má»—i khi thị trường thế giá»›i biến Ä‘á»™ng tăng. Ngược lại khi giá thế giá»›i giảm, chÆ°a má»™t lần, doanh nghiệp đề xuất xin giảm giá bán lẻ theo.

Để đảm bảo quyền lợi doanh nghiệp và người tiêu dùng trong bối cảnh giá xăng dầu thế giá»›i lên xuống thất thường, quỹ bình ổn giá xăng dầu ra đời. Tuy nhiên TS Nguyá»…n Minh Phong Ä‘ánh giá, vai trò của quỹ bình ổn giá xăng dầu không có ý nghÄ©a gì thậm chí nó còn làm tăng chi phí xăng dầu, tăng giá bán làm nhiá»…u cả thị trường.

“Khi giá xăng tăng lên lúc thì má»™t phần giá trị phải ná»™p vào quỹ, lúc giá xăng giảm thì bán ra không Ä‘úng thị trường. Xét cả về mặt kinh tế, cả thị trường và bình ổn cÅ©ng không có tác dụng, không có lợi. Vì vậy theo tôi phải bỏ còn nếu chÆ°a bỏ được phải Ä‘iều chỉnh để xá»­ lý bình ổn quốc gia cho phù hợp”, ông Phong nói.

Chia sẻ vá»›i hụt thu ngân sách

Trong khi giá xăng trên thị trường thế giá»›i giảm sâu, người tiêu dùng chÆ°a kịp mừng vì giá xăng dầu trong nÆ°á»›c có cÆ¡ há»™i giảm theo thì Bá»™ Tài chính lại có quyết định Ä‘iều chỉnh giá mức thuế suất thuế nhập khẩu xăng dầu. Theo Ä‘ó, thuế nhập khẩu xăng tăng 9%, từ 18% lên 27%; thuế nhập khẩu dầu diezel tăng 9%, từ 14% lên 23%; thuế nhập khẩu dầu hỏa tăng 10%, từ 16% lên 26%.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong, việc tăng thuế nhập khẩu xăng dầu có 2 tác Ä‘á»™ng cả tích cá»±c nhÆ°ng cÅ©ng khá nhạy cảm bởi sẽ ảnh hưởng ngay đến quyền lợi của người tiêu dùng.

“Trong bối cảnh ngân sách Ä‘ang hụt thu, Chính phủ chỉ đạo Bá»™ Tài chính phải tính toán, thời gian qua chúng ra thá»±c hiện má»™t loạt biện pháp nhÆ° chống thất thu thuế chống trượt giá, tăng thu má»™t số khoản thu đặc biệt rượu, bia, thuốc lá… Do vậy việc tăng thuế nhập khẩu xăng dầu được xem là cách để tăng thu ngân sách”, TS Phong cho biết.

Tuy nhiên vị chuyên gia kinh tế này cÅ©ng chỉ rõ việc đề nghị tăng thuế nhập khẩu xăng dầu xuất phát từ vấn đề cạnh tranh của doanh nghiệp. Cụ thể doanh nghiệp nhập xăng dầu đủ 15 ngày trÆ°á»›c (nhập giá xăng cao nhÆ°ng thuế thấp) đề nghị tăng thuế nhập khẩu xăng dầu để doanh nghiệp khác hạn chế nhập má»›i vì dù nhập má»›i vá»›i số lượng lá»›n lợi thế giá xăng thấp nhÆ°ng chịu thuế cao hÆ¡n. Tính tá»· lệ thì giá xăng dầu và lợi nhuận tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhau.

Đề xuất này của doanh nghiệp được chấp nhận ngay khi giúp tăng thu ngân sách trong cả việc nhập khẩu xăng và bán lẻ xăng.

Tuy tăng ngân sách nhÆ°ng sẽ ảnh hưởng quyền lợi tiêu dùng, về vấn đề này theo ông Phong Ä‘iều quan trọng dù người tiêu dùng chịu thiệt nhÆ°ng tiền chảy vào ngân sách không chảy vào túi doanh nghiệp. Trong lúc ngân sách hụt thu Ä‘ây là cách người tiêu dùng chia sẻ vá»›i nhà nÆ°á»›c.

“Tăng thuế nhập khẩu khiến giá xăng không giảm nhÆ° mong đọi, trong bối cảnh nguồn thu hụt việc giữ giá làm tăng ngân sách vì lợi ích chung của quốc gia, còn doanh nghiệp không được lợi. Người tiêu dùng chia sẻ vá»›i nhà nÆ°á»›c”, TS Phong cho biết.

Về diá»…n biến thị trường xăng dầu trong thời gian tá»›i, theo TS Nguyá»…n Minh Phong giá xăng dầu sắp tá»›i sẽ không giảm nữa. Vài ba tháng nữa sẽ tăng trở lại vì nếu giá xăng dầu giảm không nÆ°á»›c nào được lợi, Mỹ cÅ©ng bị thiệt. Nguyên tắc chung khi không có lợi giá sẽ tăng trở lại nhất là khi các nÆ°á»›c có trữ lượng dầu mỏ lá»›n giảm năng suất khai thác, tạo nguồn khan trên thị trường.

Nguồn tin: Giaoduc