Sau nhiều lần “cân Ä‘ong Ä‘o đếm”, cuối cùng Liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã quyết định giảm 300- 600 đồng/lít giá bán lẻ xăng dầu kể từ 15h30 chiều qua 23/5.

Giá tăng lần nào cÅ©ng giảm nhỏ giọt

Nhiều người cho rằng, sau nhiều lần “lên đỉnh”, việc giảm giá lần này chỉ nhÆ° “muá»—i đốt i nốc”. Theo công thức của Bá»™ Tài chính, giá cÆ¡ sở trung bình 30 ngày trở lại Ä‘ây là 22.530 đồng/lít. So vá»›i giá bán lẻ hiện hành 22.700 đồng/lít, doanh nghiệp vẫn lãi 470 đồng/lít (bao gồm cả 300 đồng/lít lợi nhuận định mức).

Thá»±c tế cho thấy, má»—i khi doanh nghiệp xăng dầu đầu mối kêu lá»— và đề nghị Bá»™ Tài chính xem xét Ä‘iều chỉnh giáá thì chỉ má»™t vài Ä‘ã thấy tăng, còn khi bàn giảm thì người tiêu dùng phải chờ đợi đến sốt ruá»™t. Theo các chuyên gia, luôn tồn tại má»™t nghịch lý, khi doanh nghiệp kêu lá»— thì vin vào giá thế giá»›i để tăng. Song khi giá thế giá»›i giảm, từ tháng tÆ° đến nay, chẳng thấy Ä‘Æ¡n vị nào cho hạ. Giá xăng tăng luôn “thẳng cánh cò bay” nhÆ°ng khi giảm chỉ nhÆ° “muối bỏ bể”. DÆ° luận đặt câu hỏi, có hay không việc thiếu minh bạch, “bao che” trong Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay?.

Không mấy bất ngờ khi nhận được tin giá xăng giảm, PGS. TS Ngô Trí Long cho rằng, cần giảm giá xăng trên cÆ¡ sở Ä‘iều chỉnh lãi của các doanh nghiệp xăng dầu tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i các doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng khác. Giá xăng không giảm nhiều vì Bá»™ Tài chính Ä‘ang tính đến phÆ°Æ¡ng án “má»™t mÅ©i tên trúng hai Ä‘ích”, giảm giá 1 phần, tăng thuế 1 phần. Vừa qua, nguồn thu của Nhà nÆ°á»›c khó khăn do các doanh nghiệp sản xuất Ä‘ình đốn nên phải tăng 3 loại thuế xăng dầu (thuế nhập khẩu, VAT và thuế tiêu thụ đặc biệt). Trong khi VAT và thuế tiêu thụ đặc biệt luôn cố định thì thuế nhập khẩu lại Ä‘iều chỉnh tùy tình hình. Vì thế, rất có thể Nhà nÆ°á»›c tăng thuế nhập khẩu xăng dầu nên không có chuyện giá tăng bao nhiêu là sẽ giảm bấy nhiêu. Vấn đề này luôn quanh quẩn. Điều cần hiện nay làm là xem xét lại Nghị định 84 về quản lý và kinh doanh xăng dầu”.

Trao đổi vá»›i Người Ä‘Æ°a tin, TS Nguyá»…n Thị Hiền nguyên thành viên tổ chuyên gia tÆ° vấn của Thủ tÆ°á»›ng cho biết: “Công bằng mà nói, tăng hay giảm, Bá»™ Tài chính đều có cái lý riêng. Lúc tăng, người ta lùi thuế; lúc giảm, người ta lại tăng thuế. Do Ä‘ó câu chuyện tăng giảm còn phải đặt trong cán cân ngân sách vá»›i quyền lợi của doanh nghiệp cÅ©ng nhÆ° người tiêu dùng. Tôi nghÄ©  Bá»™ Tài chính không “khoanh tay” đứng nhìn doanh nghiệp hưởng lãi nhiều mà phá»›t lờ quyền lợi của người tiêu dùng”.

Ông Bùi Ngọc SÆ¡n, trưởng phòng nghiên cứu Kinh tế Quốc tế (Viện Kinh tế và Chính trị Thế giá»›i) cho rằng, muốn giải quyết dứt Ä‘iểm câu chuyện về giá xăng dầu phải có lá»™ trình cải cách giá (Ä‘Æ°a giá này về sát thị trường). Muốn nhÆ° thế, Nhà nÆ°á»›c phải tạo ra được thị trường cạnh tranh. Hiện nay, có vài "ông" thâu tóm thị trường, bắt tay nhau "làm giá" thì giá cả mãi mãi chỉ là chuyện tranh cãi. Người kêu lá»—, người bảo lãi... Ví dụ có 3 "ông lá»›n" Ä‘ang kiểm soát thị trường nên tách thành 6 "ông" và tiến hành cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nÆ°á»›c cho đến khi không còn sá»± câu kết. Lúc Ä‘ó, chúng ta có thể bỏ dần sá»± kiểm soát hành chính.

Cần xây dá»±ng lại cÆ¡ chế giá sàn

TS Nguyá»…n Thị Hiền nguyên thành viên tổ chuyên gia tÆ° vấn của Thủ tÆ°á»›ng nhận định: “Bài toán giá xăng dầu hiện nay luẩn quẩn chẳng khác gì “con kiến leo cành Ä‘a”. Mấu chốt vấn đề vẫn chÆ°a được giải quyết. Thời gian tính giá cÆ¡ sở là 30 ngày hiện tÆ°Æ¡ng đối dài. Các doanh nghiệp quân bình tốc Ä‘á»™ tăng, giảm của thị trường thế giá»›i nên không khá»›p vá»›i giá phản ánh trong nÆ°á»›c. Lúc giá thế giá»›i tăng cao, Ä‘áng lý giá trong nÆ°á»›c phải tăng nhÆ°ng chúng ta lại không tăng. Đến khi giá giảm lại rục rịch tăng. Đó là sá»± bất hợp lý. Ngoài ra, tôi cÅ©ng nghi ngờ có sá»± mập mờ về giá vốn thá»±c tế của doanh nghiệp. Vì vậy, cần xây dá»±ng lại cÆ¡ chế tính giá sàn xăng dầu tối thiểu 1 tuần hoặc 10 ngày thay cho xây dá»±ng giá 30 ngày nhÆ° hiện nay.