Ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung, Tổng Giám đốc Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i, cho rằng Bá»™ Tài chính muốn có nguồn thu, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng muốn thị trường cung ứng liên tục, người tiêu dùng muốn công khai giá. Chính vì vậy, việc thị trường hóa giá xăng dầu má»›i chỉ được thá»±c hiện... trên giấyNhằm tìm ra những Ä‘óng góp quan trọng trong quá trình sá»­a đổi cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu, ngày 21-9, Viện Kinh tế VN Ä‘ã tổ chức há»™i thảo “Thị trường kinh doanh xăng dầu: Những vấn đề quản lý Nhà nÆ°á»›c và kinh doanh hiện nay”. Trong há»™i thảo này, về cÆ¡ bản, giữa cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c và doanh nghiệp chÆ°a tìm được tiếng nói chung.

Xung Ä‘á»™t lợi ích

Đại diện Bá»™ Tài chính, ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục Quản lý giá, phân trần cÆ¡ chế giá xăng Ä‘ã có hai lần Ä‘á»™t phá để theo cÆ¡ chế thị trường. Đầu tiên là Quyết định 187/2003 của Chính phủ chuyển sang cÆ¡ chế Nhà nÆ°á»›c quy định giá định hÆ°á»›ng, sau Ä‘ó là Nghị định 55/2007 cho phép doanh nghiệp được tá»± quyết định giá bán lẻ.
Tuy nhiên, do hoàn cảnh khách quan không thuận lợi, buá»™c Nhà nÆ°á»›c vẫn phải nắm giá xăng dầu nhÆ°ng vá»›i cÆ¡ chế này, người tiêu dùng được hưởng giá rẻ hÆ¡n giá thành. TS VÅ© Đình Ánh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Khoa học thị trường giá cả, cho rằng chính xung Ä‘á»™t lợi ích Ä‘ã tạo dÆ° luận không hay về giá xăng dầu và chúng ta Ä‘ang hoạch định chính sách theo áp lá»±c dÆ° luận. Hiện nay, thuế thu về cho ngân sách chiếm 30%-40% cÆ¡ cấu giá xăng nên giá xăng tăng thì quyền lợi của Nhà nÆ°á»›c và doanh nghiệp cùng tăng, chỉ quyền lợi người tiêu dùng bị thiệt. Nên tách quyền lợi của Nhà nÆ°á»›c vá»›i quyền lợi của doanh nghiệp. 20 năm nay, cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng chÆ°a thoát khỏi tÆ° duy lẫn giữa kinh doanh và mục tiêu chính trị nên má»—i khi hạch toán lá»— lãi, doanh nghiệp nói họ phải phục vụ mục tiêu chính trị.

Nên có giá trần

Ông Nguyá»…n Tiến Thỏa cho biết theo cÆ¡ chế má»›i Ä‘ang được Bá»™ Tài chính soạn thảo, doanh nghiệp sẽ thá»±c sá»± được định giá bán theo thị trường, không phải xin phép cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c. Khi giá thế giá»›i (giá vốn) tăng đến 7%, doanh nghiệp được quyền tăng giá tÆ°Æ¡ng ứng, chỉ cần gá»­i quyết định về cho cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c hậu kiểm. Giá vốn tăng từ 7%-12%, doanh nghiệp tiếp tục được tăng giá và dùng quỹ bình ổn bù đắp. Chỉ khi giá vốn tăng trên 12%, Nhà nÆ°á»›c má»›i can thiệp bằng các biện pháp hành chính. Thời gian xem xét Ä‘iều chỉnh là 10, 20 hoặc 30 ngày, chÆ°a thống nhất giữa Bá»™ Tài chính và Công ThÆ°Æ¡ng. NhÆ°ng doanh nghiệp và các nhà khoa học lại không đồng thuận vá»›i quan Ä‘iểm này. Theo TS VÅ© Đình Ánh, giá xăng dầu cần theo thị trường nhÆ°ng không nên giao cho doanh nghiệp quyết định giá bán lẻ. Nhà nÆ°á»›c phải quyết định việc này bằng cách ban hành giá trần vì phần thu về ngân sách rất lá»›n. Để tăng tính cạnh tranh, Nhà nÆ°á»›c nên bỏ cÆ¡ chế cấp hạn ngạch nhập khẩu xăng dầu hằng năm.

Bản thân doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu cÅ©ng muốn được quyết định giá bán trong khung cho phép. Ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung, Tổng Giám đốc Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i, cho rằng giá xăng dầu phải bảo đảm quá nhiều mục tiêu: Bá»™ Tài chính muốn có nguồn thu, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng muốn thị trường cung ứng liên tục, người tiêu dùng muốn công khai giá. Vì chọn quá nhiều mục tiêu nên việc thị trường hóa giá xăng dầu má»›i được thá»±c hiện... trên giấy. CÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c biết rõ không thể thá»±c hiện nhÆ°ng vẫn ký quyết định ban hành văn bản. “Nhà nÆ°á»›c chỉ nên xác định mục tiêu chính là lập quy hoạch và ban hành khung giá trần. Còn mức cụ thể bao nhiêu, tăng giảm thế nào, nên để doanh nghiệp tá»± quyết định”- ông Dung đề xuất.

NLD