Giá xăng dầu là Ä‘iển hình về việc đảm bảo hài hòa lợi ích giữa "ba người chÆ¡i". Đây là bài toán khó, Nhà nÆ°á»›c phải rất cẩn trọng má»›i có lời giải Ä‘úng.

Vá»›i quyết định tăng gấp 3 lần thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i xăng dầu, từ 1.000 lên 3.000Ä‘/lít, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã thá»±c hiện cách tốt nhất để bảo vệ môi trường là thu phí đối tượng gây ô nhiá»…m. Điều này đặc biệt cần thiết trong bối cảnh môi trường thiên nhiên nÆ°á»›c ta Ä‘ang xuống cấp nghiêm trọng dÆ°á»›i tác Ä‘á»™ng các hoạt Ä‘á»™ng của con người.

Tăng thuế môi trường trong bối cảnh giá xăng dầu rẻ là hợp lý. Động thái này góp phần hạn chế sá»­ dụng xăng dầu. Tuy nhiên, việc tăng má»™t lần tá»›i 3.000Ä‘ là bÆ°á»›c tăng khá lá»›n, từ mức thuế môi trường 1.000Ä‘/lít tính cho xăng dầu được áp dụng trong nhiều năm qua.

Để giảm tác Ä‘á»™ng đến những đối tượng chịu thuế, các nhà làm chính sách có thể Ä‘i những bÆ°á»›c nhỏ hÆ¡n, chẳng hạn tăng lên 2.000Ä‘ và sau Ä‘ó má»™t thời gian má»›i tăng lên mức 3.000Ä‘.

Thá»±c tế, các nguồn thu từ thuế đều chảy vào ngân sách nhà nÆ°á»›c. Không thể tăng thuế môi trường để bù đắp cho giảm thuế nhập khẩu, mà thuế môi trường phải được xem là khoản ngân sách riêng dành cho mục Ä‘ích bảo vệ môi trường.

Chính phủ cần có phÆ°Æ¡ng án chi tiêu hợp lý nguồn tiền thuế này, trong khi Quốc há»™i phải có cÆ¡ chế giám sát đảm bảo ngân sách được sá»­ dụng Ä‘úng mục Ä‘ích và hiệu quả. Nếu không, nguồn thuế thu được sẽ có thể bị sá»­ dụng kém hiệu quả, thậm chí lãng phí.

Trong việc tăng thuế môi trường lần này, Nhà nÆ°á»›c có thể Ä‘ã có cân nhắc, nhÆ°ng phải rất thận trọng má»›i có thể đảm bảo hài hòa lợi ích giữa "ba người chÆ¡i" chính trong nền kinh tế: Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp (DN) và người tiêu dùng.

Trường hợp thiếu thận trọng sẽ dẫn đến má»™t bên được hưởng lợi và bên kia phải chịu thiệt mà việc tăng thuế nhập khẩu khi giá xăng dầu giảm vừa qua là ví dụ. Nhà nÆ°á»›c tăng thuế nhập khẩu thì sẽ tăng thu ngân sách, song người tiêu dùng không được hưởng lợi gì từ việc giá xăng dầu giảm.

Lâu nay, người tiêu dùng Ä‘ang phải gánh chịu tất cả những tác Ä‘á»™ng bởi các yếu tố cấu thành giá, từ giá nhập khẩu, thuế nhập khẩu, phí môi trường, thuế tiêu thụ đặc biệt... đến lãi của các công ty kinh doanh xăng dầu.

Lần này, tăng thuế môi trường nhân tiện giá xăng dầu Ä‘ang thấp, Nhà nÆ°á»›c thu được thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế môi trường và thuế nhập khẩu. DN được hưởng lãi khi kinh doanh. NhÆ°ng má»™t lần nữa, người tiêu dùng lại phải chịu thiệt. Còn môi trường cÅ©ng chỉ được lợi khi tiền thu thuế môi trường từ xăng dầu được sá»­ dụng hiệu quả.

Liên quan đến tăng thuế lần này, má»™t việc nữa Nhà nÆ°á»›c cần làm để đảm bảo hài hòa lợi ích các bên, Ä‘ó là Ä‘Æ°a ra thời hạn cụ thể về giảm 15% thuế nhập khẩu. Về nguyên tắc, khi giảm thuế nhập khẩu thì người tiêu dùng được lợi, còn Nhà nÆ°á»›c có thể bị thiệt.

Má»™t ngày sau khi Quốc há»™i đồng ý tăng thuế môi trường, giá xăng được Ä‘iều chỉnh tăng 1.600 Ä‘/lít, Ä‘ã làm gia tăng quan ngại về lá»™ trình giảm thuế có thể bị kéo dài.

Giá xăng dầu Việt Nam hiện nay cao hÆ¡n nhiều nÆ°á»›c. NhÆ°ng sắp tá»›i, giá bán lẻ xăng dầu có thể tiếp tục được Ä‘iều chỉnh mạnh hÆ¡n do tiền thu thuế môi trường phải thu từ bán lẻ xăng dầu cho người tiêu dùng, không thể thu từ DN.

Việc tăng giá xăng dầu sẽ làm tăng chi phí của DN, do vậy ảnh hưởng đến năng lá»±c cạnh tranh của DN nói riêng và toàn bá»™ nền kinh tế nói chung. Do Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c, mà cụ thể là Bá»™ Tài chính và Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cần cân nhắc về mức Ä‘á»™ hợp lý của giá xăng dầu hiện nay và sắp tá»›i.

CPI thấp trong 4 tháng qua là lý do khiến Nhà nÆ°á»›c mạnh dạn hÆ¡n trong việc Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng, giá Ä‘iện và thuế môi trường trong thời gian chÆ°a đầy 2 tháng. TrÆ°á»›c Ä‘ây, khi chỉ số CPI cao, sức mua mạnh, nếu tăng thuế, giá Ä‘iện, giá xăng dầu nhÆ° hiện nay lập tức có thể ảnh hưởng đến CPI. Năm nay, dá»± báo GDP sẽ tăng lên 6,2%.

Theo Ä‘ó, tổng cầu tiêu dùng, tổng cầu đầu tÆ° đều tăng, niềm tin tiêu dùng, niềm tin kinh doanh Ä‘ang tăng lên, đẩy mặt bằng giá lên. NhÆ°ng giá Ä‘iện tiếp tục tăng, mức tăng giá Ä‘iện lên 7,5% vào ngày 16/3 má»›i chỉ là má»™t phần.

Nếu chiếu theo công bố của Tập Ä‘oàn Điện lá»±c Việt Nam trÆ°á»›c nhu cầu há»™i nhập cao, yêu cầu Ä‘áp ứng đủ Ä‘iện cho phát triển kinh tế tăng 6,2% thì ngành Ä‘iện phải tăng ít nhất 13%.

Tăng giá đồng loạt nhiều mặt hàng trong bối cảnh nhÆ° thế, rất có thể sẽ gây tác Ä‘á»™ng cá»™ng hưởng khiến lạm phát tăng mạnh nhÆ° Ä‘ã từng xảy ra năm 2012, khi giá dịch vụ giáo dục và dịch vụ y tế tăng cùng lúc.

Nguồn tin: Doanhnhansaigon