Sau nhiều lần dÆ° luận lên tiếng, liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng má»›i yêu cầu các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu giảm giá xăng tối thiểu 325 đồng/lít và dầu 346 đồng/lít từ 14 giờ ngày 28.7. Tuy nhiên, mức giảm này vẫn chÆ°a làm thỏa mãn người tiêu dùng vì quá “nhỏ giọt”.

Vẫn Ä‘iệp khúc tăng nhiều giảm ít...

Theo lý giải của Bá»™ Tài chính, giá xăng dầu thế giá»›i từ sau ngày Ä‘iều hành 18.7.2014 Ä‘ã có xu hÆ°á»›ng giảm. Giá xăng, dầu thành phẩm thế giá»›i bình quân 30 ngày (từ ngày 28.6.2014 đến 27.7.2014) cụ thể vá»›i xăng RON 92 là 120,934 USD/thùng; dầu diesel 0,05S: 119,128 USD/thùng; dầu hỏa: 118,923 USD/thùng... Căn cứ nguyên tắc tính toán giá cÆ¡ sở theo các quy định hiện hành thì chênh lệch giữa giá bán hiện hành và giá cÆ¡ sở các mặt hàng xăng dầu là từ âm 26-275 đồng/lít (đối vá»›i xăng và dầu mazut) và dÆ°Æ¡ng 346 đồng/lít (đối vá»›i dầu hỏa và dầu diesel). Điều này có nghÄ©a tính bình quân 30 ngày thì giá xăng vẫn ở mức cao. Cụ thể: Vá»›i xăng, giá bán hiện hành (sau khi Ä‘ã sá»­ dụng Quỹ BOG 670 đồng/lít) cao giá cÆ¡ sở theo quy định (tham chiếu giá bán lẻ hiện hành của Petrolimex thì mức chênh lệch là 395 đồng/lít).

Để góp phần bình ổn giá, Bá»™ Tài chính cho phép các DN vẫn được sá»­ dụng Quỹ BOG 600 đồng/lít (giảm sá»­ dụng Quỹ BOG 70 đồng/lít); đồng thời yêu cầu giảm giá bán xăng trong nÆ°á»›c. Dầu diesel 0,05S và dầu hỏa thì giảm giá bán tối thiểu tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức chênh lệch giữa giá bán hiện hành cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở; giá bán sau khi Ä‘iều chỉnh không cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở theo quy định (trong Ä‘ó giá cÆ¡ sở của dầu diesel 0,05S: 22.334 đồng/lít; dầu hỏa: 22.464 đồng/lít). Vá»›i dầu madút, Bá»™ Tài chính yêu cầu các DN giữ ổn định giá bán dầu madút trong nÆ°á»›c nhÆ° hiện hành; đồng thời ngừng sá»­ dụng Quỹ BOG (giảm từ 300 đồng/kg nhÆ° hiện hành xuống còn 0 đồng/kg).

Nếu tham chiếu theo giá hiện hành của Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam, thì mức giảm tối thiểu đối vá»›i xăng là 325 đồng/lít; dầu diesel 0,05S là 346 đồng/lít; dầu hỏa: 346 đồng/lít.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh bày tỏ: “Vá»›i Ä‘iều hành lần này, giá xăng dầu vẫn Ä‘iệp khúc tăng nhiều giảm ít”. Ông Doanh cho biết, theo thông tin công bố của chính các cÆ¡ quan chức năng và Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam (VINPA) thì 10 ngày qua, các DN kinh doanh xăng dầu Ä‘ang lãi rất đậm. Ông Doanh lấy má»™t ví dụ được công bố vào ngày 24.7 cho thấy má»—i lít dầu hỏa đạt lợi nhuận cao nhất là 238 đồng, dầu diesel lãi 233 đồng/lít. Nếu tính cả lợi nhuận định mức 300 đồng/lít thì hai mặt hàng này có lãi lần lượt 538 đồng và 533 đồng/lít. Đối vá»›i xăng và dầu mazut, vì được sá»­ dụng mức trích Quỹ Bình ổn nên hai mặt hàng này cÅ©ng Ä‘ang có lãi 161 đồng/lít và 184 đồng/kg. Cá»™ng thêm lợi nhuận định mức 300 đồng/lít thì má»—i lít xăng DN ngành xăng dầu Ä‘ang lãi tá»›i 461 đồng và dầu mazut lãi 484 đồng/kg. “Ông Trịnh Quang Khanh - Phó Chủ tịch thường trá»±c VINPA – cÅ©ng Ä‘ã thừa nhận trên báo chí rằng DN xăng dầu Ä‘ang có lãi thật. Từ ngày Ä‘ó đến nay, giá xăng dầu tiếp tục giảm thì mức lãi còn tăng cao hÆ¡n, vậy tại sao khi giảm giá lại chỉ có hÆ¡n 300 đồng/lít?”- ông Doanh thắc mắc.

Nền kinh tế Ä‘ang phải trả giá

Thá»±c tế, từ đầu năm tá»›i nay Ä‘ã có không dÆ°á»›i 10 lần Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu, tăng thì mạnh nhÆ°ng giảm lại nhỏ giọt. Thậm chí, nhiều người Ä‘Æ°a ra so sánh giá xăng của ta có thời Ä‘iểm cao hÆ¡n tá»›i 4.000 đồng/lít so vá»›i giá xăng của Mỹ để nêu ra sá»± bất hợp lý của giá xăng dầu trong nÆ°á»›c.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, việc tăng nhiều giảm ít hiện nay là do chúng ta chÆ°a có cÆ¡ quan Ä‘á»™c lập để kiểm chứng những số liệu mà DN xăng dầu Ä‘Æ°a ra. Các cÆ¡ quan quản lý chỉ dá»±a trên số liệu của DN lá»›n, thậm chí lấy số liệu của Petrolimex để làm tham chiếu cho các DN xăng dầu khác chứ chÆ°a có bá»™ phận Ä‘á»™c lập kiểm tra, giám sát. Công thức tính giá cÆ¡ sở của xăng dầu là rõ ràng, công khai, dá»±a trên 11 yếu tố nhÆ°ng việc xá»­ lý “cái rõ ràng công khai” Ä‘ó lại chÆ°a rõ ràng nên má»›i có cách Ä‘iều hành xăng dầu nhÆ° hiện nay, ông Long cho biết.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cÅ©ng cho rằng, chúng ta chÆ°a có ngành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường. Mặc dù có trên 10 đầu mối nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu nhÆ°ng chỉ DN nhà nÆ°á»›c Ä‘ã chiếm tá»›i 90% thị phần. Riêng Petrolimex chiếm tá»›i trên 70% thị phần. Vì vậy có thể nói kinh doanh xăng dầu vẫn là Ä‘á»™c quyền của các DN nhà nÆ°á»›c và vì quyền lợi của bản thân DN. Đòi má»™t cÆ¡ chế thị trường đầy đủ cho kinh doanh xăng dầu và sá»± giảm giá công bằng ngay bây giờ là Ä‘iều không thể. Và theo bà Lan, vá»›i thá»±c trạng Ä‘iều hành xăng dầu nhÆ° hiện nay thì nền kinh tế Ä‘ang phải trả giá cho những khoản chi phí không rõ ràng và lợi nhuận khủng của các nhà kinh doanh xăng dầu, còn người tiêu dùng luôn là người chịu thiệt.
Các chuyên gia cho rằng, khi thị trường thế giá»›i vừa tăng giá thì các DN kinh doanh trong nÆ°á»›c Ä‘ã kêu lá»— để Ä‘òi tăng giá, trích Quỹ Bình ổn. Còn khi giá xăng dầu trên thế giá»›i giảm thì các DN này im lìm, không đả Ä‘á»™ng gì đến việc Ä‘iều chỉnh giảm hoặc chỉ giảm nhỏ giọt, cho có.

Nguồn tin: Danviet