- NgÆ°á»i dân chÆ°a hết lo ngại sau 1/7 lÆ°Æ¡ng tăng, giá Ä‘iện tăng, viện phí tăng... sẽ Ä‘è gánh nặng giá cả lên vai thì giá xăng dầu Ä‘ã "Ä‘i tắt Ä‘ón đầu", chỉ trong vòng 1 tháng Ä‘ã tăng tá»›i 2 lần. Quan Ä‘iểm của các chuyên gia vá» vấn Ä‘á» này...
Thiếu minh bạch
PGS TS Trần Hoàng Ngân - Ủy viên UB Kinh tế của Quốc há»™i: Việc tăng giá xăng sẽ đẩy chi phí hoạt Ä‘á»™ng của DN tăng cao trong khi hàng hóa tồn kho lá»›n, doanh thu giảm. Rất nhiá»u DN sẽ đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ kiệt quệ. |
Mong muốn của chúng ta là Ä‘iá»u hành thị trÆ°á»ng xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng. Và khi chấp nháºn cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng thì giá thế giá»›i lên chúng ta phải Ä‘iá»u chỉnh là Ä‘iá»u Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên. Tháºm chí giá thế giá»›i không tăng nhÆ°ng do chúng ta nháºp khẩu dầu bằng USD và khi tỉ giá USD/VND tăng thì giá xăng dầu cÅ©ng sẽ phải tăng.
Tuy nhiên, Ä‘iá»u gây bức xúc nhất hiện nay Ä‘ó là tính minh bạch. Äiá»u hành thị trÆ°á»ng xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng thì phải Ä‘òi há»i tính minh bạch cao. Chẳng hạn khi chúng ta lý giải vá» nguyên nhân tăng giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c thÆ°á»ng là do giá xăng dầu thế giá»›i tăng cao. NhÆ°ng không thể nói chung chung mà cần phải nói rõ thị trÆ°á»ng thế giá»›i nhÆ°ng là thị trÆ°á»ng nào bởi có rất nhiá»u nguồn, từ Singapore giá sẽ khác mà Châu Âu giá sẽ khác? Bên cạnh Ä‘ó là giá nháºp bao nhiêu, vào thá»i Ä‘iểm nào, chi phí bao nhiêu... Chỉ khi tính Ä‘úng và đầy đủ các yếu tố đầu vào thì má»›i có thể thuyết phục được. Äó là những vấn Ä‘á» cần phải được công khai trong thá»i gian tá»›i.
Mặt khác, chúng ta có Quỹ bình ổn xăng dầu, dù nói công khai nhÆ°ng đến giá» này vẫn tù mù không rõ sẽ công khai đến cỡ nào? Vì váºy rất khó để Ä‘ánh giá xem việc tăng giá xăng có hợp lý hay không?
Cụ thể vá»›i việc tăng giá xăng liên tiếp hai lần gần Ä‘ây, tôi cho rằng trÆ°á»›c hết sẽ tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp và tạo ra áp lá»±c rất lá»›n đến Ä‘á»i sống của ngÆ°á»i dân do chi phí phải trả hằng ngày sẽ tăng thêm và giá cả hàng hóa có thể sẽ tăng theo.
Äối vá»›i DN thì việc tăng giá xăng sẽ đẩy chi phí hoạt Ä‘á»™ng của DN tăng cao trong khi hàng hóa tồn kho lá»›n, doanh thu giảm. Rất nhiá»u DN sẽ đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ kiệt quệ.
Tất cả những vấn Ä‘á» trên Ä‘ã được bàn và phân tích nhiá»u và không khó để nhìn nháºn. Vì váºy, trên lá»™ trình minh bạch hóa thị trÆ°á»ng xăng dầu, các cÆ¡ quan quản lý cÅ©ng cần có sá»± Ä‘iá»u hành linh hoạt hÆ¡n.
Lợi ích DN Ä‘á»™c quyá»n
PGS TS Ngô Trí Long - Nguyên Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu thị trÆ°á»ng giá cả: Nếu cho DN tá»± định giá trong phạm vi 5-8% thì chỉ là để DN tăng thấp Ä‘i mà thôi, chứ ngÆ°á»i tiêu dùng vẫn "chết"... |
Theo dá»± thảo lần 4 Nghị định 84 sá»a đổi mà Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng công bố, vá» thá»i gian Ä‘iá»u chỉnh giá, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘á» nghị giữ nguyên thá»i gian giữa 2 lần Ä‘iá»u chỉnh là 10 ngày theo quy định hiện nay... Vá» Ä‘iá»u chỉnh giảm giá bán lẻ xăng dầu, Bá»™ chốt phÆ°Æ¡ng án sẽ cho phép DN đầu mối tá»± Ä‘iá»u chỉnh nếu giá cÆ¡ sở giảm trong phạm vi 6% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành. TrÆ°á»ng hợp giá cÆ¡ sở giảm trên 6%, sau khi áp dụng các giải pháp Ä‘iá»u tiết vá» tài chính nhÆ° thuế nháºp khẩu, Quỹ Bình ổn giá…; Vá» Ä‘iá»u chỉnh tăng giá bán lẻ, khi giá xăng dầu cÆ¡ sở biến Ä‘á»™ng trong phạm vi 5%, DN đầu mối được quyá»n chủ Ä‘á»™ng tăng giá bán lẻ. Nếu giá cÆ¡ sở tăng từ trên 5-8%, DN được quyá»n tăng giá 50%, cá»™ng thêm 40% của phần tăng thêm, 60% còn lại sá» dụng Quỹ Bình ổn giá để bù đắp...
Việc các DN kinh doanh xăng dầu gần nhÆ° được giao toàn quyá»n tá»± Ä‘iá»u chỉnh giá trong bản dá»± thảo lần này không có gì má»›i và vẫn chÆ°a giải quyết được gốc rá»… vấn Ä‘á» là ngÆ°á»i tiêu dùng luôn bị đối xá» bất bình đẳng và chịu thiệt thòi trên thị trÆ°á»ng xăng dầu. Chúng ta từng cho phép DN tá»± định giá xăng dầu hồi năm 2009 vá»›i biến Ä‘á»™ng trên 7-12%, lúc Ä‘ó DN Ä‘ã tăng giá xăng dầu trên 10 lần/năm, khiến ngÆ°á»i dân “chóng mặt”, cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c buá»™c phải "cầm cÆ°Æ¡ng" giá trở lại. Lần này, cho DN tá»± định giá trong phạm vi 5-8% thì chỉ là để DN tăng thấp Ä‘i mà thôi, chứ ngÆ°á»i tiêu dùng vẫn "chết"....
Theo tôi, cÆ¡ chế định giá vẫn có sá»± bất bình đẳng. Nếu tăng 5% mà DN tá»± quyết thì ngÆ°á»i tiêu dùng sẽ thiệt vì sẽ phải chấp nháºn giá xăng dầu cao của DN mà không có sá»± lá»±a chá»n. ChÆ°a kể, Ä‘iá»u này còn tạo ra lợi ích rất lá»›n cho các DN kinh doanh Ä‘á»™c quyá»n thu lá»i. Há» sẽ tăng giá để không bị lá»—, còn ngÆ°á»i tiêu dùng thì buá»™c phải chấp nháºn.
Äể hạn chế Ä‘á»™c quyá»n, đầu mối kinh doanh xuất nháºp khẩu xăng dầu cần phải được tăng lên. Sá»± cạnh tranh giữa nhiá»u DN sẽ khiến giá được Ä‘iá»u chỉnh theo Ä‘úng quy luáºt thị trÆ°á»ng.
Cùng chia sẻ khó khăn
Ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp há»™i Váºn tải Hà Ná»™i: Chúng tôi kiến nghị các cÆ¡ quan quản lí nhà nÆ°á»›c cần sá» dụng quỹ bình ổn má»™t cách hợp lí để tháo gỡ cho DN và cả ná»n kinh tế. |
Việc tăng giá xăng dầu hai lần liên tiếp vừa qua khiến DN váºn tải Hà Ná»™i nói riêng, và DN váºn tải nói chung gặp rất nhiá»u khó khăn. Äứng trÆ°á»›c tình hình suy giảm kinh tế, má»i chi tiêu Ä‘á»u bị thắt chặt. DN váºn tải có được Ä‘Æ¡n hàng hoặc khách hàng Ä‘ã rất vất vả. Nay lại cá»™ng thêm tăng giá nhiên liệu, nguy cÆ¡ giảm khách hàng nếu tăng giá Ä‘ã thấy rõ. Chính vì váºy, hầu nhÆ° các DN vẫn chÆ°a dám có ý định tăng giá.
Äã có chủ DN taxi ở Hà Ná»™i nói vá»›i chúng tôi, chỉ cần tăng giá vá»›i má»™t ngÆ°á»i là mất mÆ°á»i khách hàng. Vào thá»i Ä‘iểm này cạnh tranh vá» giá là quyết liệt nhất. Khá nhiá»u chủ DN phải thừa nháºn, thà chúng tôi chịu lợi nhuáºn thấp Ä‘i còn hÆ¡n là mất khách hàng. Tuy nhiên, cứ má»—i thứ lại gặp khó thêm má»™t chút nhÆ° phí, thủ tục hành chính hay giấy phép con và giá nhiên liệu thì DN khó mà trụ được.
Nhiá»u DN váºn tải Hà Ná»™i chia sẻ, sẽ không tăng giá cÆ°á»›c, chấp nháºn chắt bóp hÆ¡n trong giai Ä‘oạn khó khăn hiện nay. Váºn tải cÅ©ng rất cần tính tá»›i phát triển bá»n vững, cạnh tranh lành mạnh bằng chất lượng dịch vụ khách hàng. Cung cách làm ăn chụp giáºt, lợi dụng tăng giá xăng dầu để tăng giá cÆ°á»›c má»™t cách thái quá Ä‘ã bị bài trừ. Ngành váºn tải Hà Ná»™i quyết tâm lấy uy tín vá»›i khách hàng làm trá»ng.
Giá xăng dầu theo giá thị trÆ°á»ng, giá thế giá»›i tăng buá»™c giá trong nÆ°á»›c phải tăng là chuyện DN phải chấp nháºn. NhÆ°ng chúng tôi kiến nghị các cÆ¡ quan quản lí nhà nÆ°á»›c cần sá» dụng quỹ bình ổn má»™t cách hợp lí để tháo gỡ cho DN và cả ná»n kinh tế. Những ngành nào phục vụ lợi ích công cá»™ng hay phục vụ những đối tượng cần Æ°u tiên.
Chúng tôi khuyến cáo các DN váºn tải Hà Ná»™i nói riêng, váºn tải trên cả nÆ°á»›c nói chung cần chia sẻ khó khăn trong lúc này. Chia sẻ vá»›i Chính phủ, chia sẻ vá»›i khách hàng. Còn cÆ¡ quan quản lí nhà nÆ°á»›c vá» giao thông cÅ©ng nên chia sẻ tạo Ä‘iá»u kiện cho DN, đừng gây khó bằng các thủ tục hành chính rÆ°á»m rà, giấy phép con không cần thiết, phí chồng phí…
Không phải DN muốn làm gì thì làm
Ông Nguyá»…n Xuân Chiến - Phó vụ trưởng Vụ thị trÆ°á»ng trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng): Äợt tăng giá này Chính phủ cÅ©ng Ä‘ã sá» dụng quỹ bình ổn giá nên biên Ä‘á»™ tăng cÅ©ng thấp. |
Trên thá»±c tế từ cuối tháng 5/2013, giá xăng dầu thế giá»›i có xu hÆ°á»›ng tăng, bình quân giá xăng dầu 30 ngày tính đến 31/5/2013, xăng RON 92 tăng 111,08 USD/thùng, đến 13/6 bình quân xăng RON 92 Ä‘ã tăng lên 112,9USD/ thùng, đến 27/6 bình quân giá xăng dầu thế giá»›i tính 30 ngày, xăng RON 92 Ä‘ã tăng lên 114,42USD/thùng. Nói nhÆ° thế để thấy rằng việc tăng giá xăng là phù hợp theo giá thế giá»›i cÅ©ng nhÆ° theo Ä‘úng những quy định của Nghị định 84. Việc tăng giá không phải hoàn toàn không sá» dụng các công cụ khác nhÆ° má»™t số ý kiến, việc tăng giá đợt này sá» dụng quỹ bình ổn giá, tức là để DN đầu mối trích quỹ, biên Ä‘á»™ tăng ở mức thấp.
Äợt tăng giá này Chính phủ cÅ©ng Ä‘ã sá» dụng quỹ bình ổn giá nên biên Ä‘á»™ tăng cÅ©ng thấp. Cụ thể, ngày 14/6 sau khi xá» dụng quỹ bình ổn giá, mức Ä‘iá»u chỉnh tăng giá tối Ä‘a 426 đồng/lít, ngày 28/6 sau khi trích quỹ bình ổn giá, mức tăng tối Ä‘a cho phép không 370 đồng/lít. NhÆ° váºy có thể thấy mức tăng trong biên Ä‘á»™ rất hẹp.
Có nhiá»u ý kiến cho rằng việc tăng giá này là DN chủ Ä‘á»™ng tăng giá, không có sá»± can thiệp hay quản lý của Nhà nÆ°á»›c. Tôi xin nói rõ, theo công văn ngày 14/6/2013, cÅ©ng nhÆ° công văn 28363 ngày 28/6/2013 của Bá»™ Tài chính gá»i các DN kinh doanh xăng dầu Ä‘ã quy định rất rõ rằng, trên cÆ¡ sở chênh lệch giá bán lẻ và giá cÆ¡ sở, Liên Bá»™ Tài Chính, Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã yêu cầu các DN đầu mối chủ Ä‘á»™ng rà soát lại phÆ°Æ¡ng án giá, cách tính giá theo quy định để quyết định giá bán xăng dầu phù hợp vá»›i diá»…n biến của giá cÆ¡ sở, phù hợp vá»›i quy định 84…
Chúng ta Ä‘ang tiến tá»›i thị trÆ°á»ng xăng dầu cạnh tranh, dần dần sẽ phải trao quyá»n chủ Ä‘á»™ng cho DN, tất nhiên phải có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c chứ không phải DN đầu mối muốn làm gì thì làm.
Trên lá»™ trình minh bạch hóa thị trÆ°á»ng xăng dầu, các cÆ¡ quan quản lý cần có sá»± Ä‘iá»u hành linh hoạt hÆ¡n. |
Nguồn tin: (DÄDN)