Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa có kiến nghị Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ về sá»± nhất quán Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường. PGS - TS. Hoàng Thọ Xuân - Viện Nghiên cứu ThÆ°Æ¡ng mại nói: “Phải nhanh chóng cấu tạo lại 11 doanh nghiệp (DN) đầu mối thành cấu trúc thị trường mang tính cạnh tranh, đồng thời xác lập các thông số chắc chắn, bảo đảm đầy đủ lòng tin của xã há»™i về tính toán giá, lá»—/lãi xăng dầu”.

PGS-TS Hoàng Thọ Xuân - Viện nghiên cứu ThÆ°Æ¡ng mại

* Theo ông, về mặt pháp lý, Nghị định 84 và kiến nghị của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã là Ä‘iều kiện đủ để DN xăng dầu vận hành theo cÆ¡ chế thị trường?

- Đề xuất của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng không có gì má»›i, chỉ trở lại vá»›i chủ trÆ°Æ¡ng của Chính phủ, đặc biệt là chỉ đạo của Thủ tÆ°á»›ng là chuyển lÄ©nh vá»±c xăng dầu sang thị trường cạnh tranh. Cách đặt vấn đề của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng là Ä‘úng, nhÆ°ng có 2 vấn đề lá»›n chÆ°a được đề cập.

Thứ nhất, xã há»™i chÆ°a thừa nhận sá»± minh bạch của các thông số lá»—/lãi xăng dầu. Không phản đối chuyển sang cÆ¡ chế thị trường, nhÆ°ng người tiêu dùng chÆ°a yên tâm khi Nhà nÆ°á»›c trao quyền định giá cho các DN đầu mối. Thứ hai, đặt chủ thể thị trường nhÆ° vậy chÆ°a được.

Trong Nghị định 84, không nói chỉ DN Nhà nÆ°á»›c má»›i được kinh doanh xăng dầu, các tổ chức, cá nhân có thể tham gia nếu thỏa mãn các Ä‘iều kiện. Tuy nhiên, việc thỏa mãn được các Ä‘iều kiện ấy không dá»…, nên chủ thể thị trường vẫn là Nhà nÆ°á»›c.

Lâu nay, 11 DN đầu mối vẫn “thủ tiêu” cạnh tranh, 1 DN quá lá»›n không cạnh tranh vá»›i 10 DN quá bé kia, mà tất cả đều cạnh tranh vá»›i phần còn lại của thế giá»›i. Vậy, tại sao không cạnh tranh, do cùng chủ sở hữu hay do quy mô? Nếu vì sở hữu, thì nên cho tÆ° nhân tham gia thị trường.

Nếu do quy mô, thì phải xá»­ lý để 11 DN có quy mô sàn sàn nhau, má»—i DN chỉ vài chục phần trăm.

Trong cÆ¡ chế thị trường, có 3 quy luật lá»›n nhất: Quy luật giá trị, cạnh tranh và cung cầu. Chuyển sang cÆ¡ chế thị trường, các DN xăng dầu phải thá»±c hiện và chịu sá»± tác Ä‘á»™ng của 3 quy luật này.

NhÆ°ng hiện nay, các DN má»›i chỉ thá»±c hiện 2 quy luật giá trị và cung cầu chứ chÆ°a thá»±c hiện quy luật cạnh tranh, vì bản thân họ không cạnh tranh vá»›i ai cả, thậm chí, không cạnh tranh càng tốt.

* Tác Ä‘á»™ng về mặt chính sách được kỳ vọng sẽ cắt được lá»— cho DN kinh doanh xăng dầu. Ông có nghÄ© vậy không?

- ChÆ°a cắt được ngay, nhÆ°ng sẽ góp phần, song cái Ä‘ó không quan trọng bằng việc làm thế nào Ä‘ó để 11 DN đầu mối xăng dầu Ä‘i trên má»™t con đường cÆ¡ chế thị trường má»™t cách Ä‘àng hoàng. HÆ°á»›ng Nghị định 84 là ổn, nhÆ°ng chỉ có hÆ°á»›ng mà không có những chÆ°Æ¡ng trình, hành Ä‘á»™ng cụ thể thì tình trạng này còn kéo dài.

* Sá»± phân cấp về quản lý xăng dầu giữa 2 bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Tài chính cÅ©ng sẽ rõ ràng hÆ¡n sau những “căng thẳng” vừa

- Rõ và Ä‘úng hÆ¡n. Bá»™ Tài chính, đặc biệt là Cục Quản lý giá phải vào cuá»™c, phải cầm trịch và phải có trách nhiệm cao nhất trong chuyện

Tính giá cả là trách nhiệm của Bá»™ Tài chính, còn Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng tổ chức thá»±c hiện phân phối theo Ä‘úng quy luật, pháp luật, nhÆ°ng không có nghÄ©a là đứng ngoài cuá»™c. Vá»›i tÆ° cách quản lý thị trường xăng dầu, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng phải quan tâm đến lÄ©nh vá»±c này, cung cấp tất cả các thông số để bá»™ Tài chính tính giá.

NhÆ°ng vấn đề quan trọng nhất, tiền đề cho xăng dầu cạnh tranh theo cÆ¡ chế thị trường, là 2 Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Tài chính cùng 11 DN đầu mối xăng dầu phải sá»›m xá»­ lý được câu chuyện lòng tin của xã há»™i.

Các bên phải bàn/thống nhất má»™t cái mốc phản ánh 100% chi phí và công khai minh bạch các thông số ấy. Sau Ä‘ó là để DN tá»± chịu trách nhiệm, lời ăn, lá»— chịu. Đây là câu chuyện khó, nhÆ°ng phải làm được má»›i mong tạo được đồng thuận.

* Cảm Æ¡n ông!

Nguồn tin: Doanhnhansaigon