Các cÆ¡ quan quản lý cho rằng có thể giám sát được sá»± minh bạch của doanh nghiệp xăng dầu khi cách tính giá mặt hàng này được công khai. Tuy nhiên, má»™t số chuyên gia kinh tế nhận định các công ty xăng dầu Ä‘ã công khai thì phải công bố chi tiết, nếu không, Ä‘ó có thể là Ä‘á»™ng thái Ä‘ánh lạc hÆ°á»›ng dÆ° luận, làm nhÆ° vậy là để thu phục lòng tin của người tiêu dùng

Vẫn phải chạy theo “anh cả”

Theo ông Bùi Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc Petrolimex VN, việc công khai công thức tính giá sẽ được thá»±c hiện từ tuần tá»›i. Công thức này sẽ dá»±a vào công thức Ä‘ã được công bố theo Nghị định 84/2009/NĐ-CP, bao gồm giá nhập khẩu từ thị trường Singapore, thuế, chiết khấu, chi phí hoạt Ä‘á»™ng và những yếu tố quan trọng khác.

Việc công khai công thức tính giá xăng dầu cÅ©ng được đại diện Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i cho là  cần thiết. “Sắp tá»›i, khi trang web của Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng, chúng tôi sẽ công khai cách tính giá bán lẻ xăng dầu lên mạng” - ông Cao Văn Hân, giám đốc Ä‘iều hành Ä‘Æ¡n vị này, cho biết.

Đại diện má»™t doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tại TPHCM bày tỏ việc công khai công thức tính giá cÆ¡ sở xăng dầu là thỏa Ä‘áng nhÆ°ng nếu Ä‘ã có Petrolimex VN đăng tải lên website, các doanh nghiệp khác không nhất thiết phải đăng vì là công thức chung, người tiêu dùng có thể xem Ä‘ó là căn cứ để tính toán.

Theo đại diện má»™t doanh nghiệp trong ngành, kể cả khi “anh cả” Petrolimex VN công khai công thức tính giá mặt hàng xăng dầu, các doanh nghiệp khác vẫn phải chạy theo Petrolimex VN trong việc Ä‘iều chỉnh giá.

Việc giá xăng dầu tăng nhiều, giảm ít Ä‘ã khiến người tiêu dùng mất lòng tin đối vá»›i các doanh nghiệp nhập khẩu, kinh doanh mặt hàng thiết yếu này. Ảnh: T.Thạnh

Đã từng có thời Ä‘iểm các doanh nghiệp khác lá»— nặng vì đầu vào tăng quá cao nhÆ°ng vẫn chÆ°a thể Ä‘iều chỉnh vì còn phải chờ Petrolimex VN.

Trong thá»±c tế, kể từ ngày 15-12-2009, Nghị định 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu có hiệu lá»±c, chỉ sau khi doanh nghiệp có thị phần lá»›n nhất là Petrolimex VN có Ä‘á»™ng thái giảm giá xăng dầu thì các doanh nghiệp khác nhÆ° PV Oil, Tổng Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i... má»›i thông báo áp dụng giá bán vá»›i mức giảm tÆ°Æ¡ng tá»±. Thậm chí, nhiều Ä‘Æ¡n vị phân phối bán lẻ Ä‘ã giảm giá xăng thấp hÆ¡n so vá»›i Petrolimex VN.

Nhiều thông tin khó kiểm chứng

Theo các cÆ¡ quan quản lý, việc công khai công thức tính giá mặt hàng xăng dầu là cÆ¡ sở để cÆ¡ quan quản lý và người tiêu dùng nắm được cÆ¡ cấu giá, thông qua Ä‘ó giám sát được giá xăng dầu của doanh nghiệp.

Việc công khai cÆ¡ cấu giá này sẽ giải quyết được những vấn đề mà dÆ° luận nghi ngờ về tính minh bạch trong cÆ¡ cấu giá thành của xăng dầu từ trÆ°á»›c đến nay. Tuy nhiên, giá»›i chuyên môn lại có cái nhìn thận trọng hÆ¡n. TS Nguyá»…n Quang A cho rằng công thức tính giá cÆ¡ sở của mặt hàng xăng dầu Ä‘ã nêu rõ ở Nghị định 84/2009/NĐ-CP, muốn tính được phải có đầy đủ thông số đầu vào.

Do Ä‘ó, quan trọng là doanh nghiệp phải công bố chi tiết chuá»—i số liệu nhÆ° giá nhập khẩu, chi phí, lợi nhuận định mức... Đó không chỉ là số liệu tức thời của thời Ä‘iểm nhập lô hàng mà cần cung cấp cả “dữ liệu lịch sá»­” nhÆ° giá nhập khẩu của 30 ngày trÆ°á»›c, thuế, phí, chi phí...

Từ  các thông số này, có thể vẽ được đồ thị giá để kiểm tra chính xác giá bán thá»±c tế. Theo TS Nguyá»…n Quang A, những thông số đầu vào nhÆ° vậy không phải bí mật kinh doanh, vì doanh nghiệp lá»›n nhÆ° Petrolimex VN đằng nào cÅ©ng phải qua kiểm toán.

Việc họ có chịu tiết lá»™ không là chuyện khác và ngay cả khi chịu công bố, số liệu Ä‘ó chÆ°a chắc Ä‘ã chính xác. “Giá ký hợp đồng thá»±c có thể thấp hoặc cao hÆ¡n giá công bố ở Singapore nên nếu doanh nghiệp gá»­i giá thì sao? Giá vận chuyển Ä‘ã là giá tiết kiệm nhất hay chÆ°a?

Còn rất nhiều thông tin khó kiểm chứng, công khai là tốt nhÆ°ng cần phải theo dõi xem những con số Ä‘ó Ä‘ã chuẩn hay chÆ°a. Tôi cho rằng doanh nghiệp nói công bố là má»™t bÆ°á»›c tiến Ä‘áng hoan nghênh nhÆ°ng phải công bố chi tiết, nếu không, Ä‘ó có thể là Ä‘á»™ng thái Ä‘ánh lạc hÆ°á»›ng dÆ° luận” - TS Nguyá»…n Quang A bình luận.

TS VÅ© Đình Ánh, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Thị trường giá cả, lại cho rằng Ä‘ây không phải là sá»± tiến bá»™ của doanh nghiệp mà chẳng qua vì họ Ä‘ã đẩy người tiêu dùng đến trạng thái mất lòng tin nên phải công khai để người dân kiểm định và tin rằng tất cả các yếu tố tính giá đều Ä‘áng tin cậy.

Quốc gia nào cÅ©ng phải tiêu dùng xăng dầu nhÆ°ng người dân không phải bận tâm đến giá bán. Ở VN thì khác, người dân rất quan tâm vì họ mất lòng tin.

nld