Sau thông cáo báo chí chính thức của Bá»™ Tài chính ngày 15/8, kèm theo bảng tính toán giá cÆ¡ sở xăng dầu được công bố, dÆ° luận vẫn không hết băn khoăn về giá xăng.

Quyền quyết định giá bán lẻ xăng dầu Ä‘ang có nhiều bất cập. áº¢nh: Chí Cường

Tuy nhiên, có má»™t Ä‘iểm mà thông cáo Ä‘ã không chỉ ra! Đó là sá»± cao, thấp của giá cÆ¡ sở lại không phản ánh lá»— lãi thá»±c tế của doanh nghiệp. Giá cÆ¡ sở được tính dá»±a trên giá xăng dầu thành phẩm tại thị trường Singapore bình quân gia quyền của 30 ngày (theo lịch) tính đến thời Ä‘iểm chốt số liệu. Trong 30 ngày Ä‘ó, giá có lên, có xuống. Doanh nghiệp có thể nhập vào thời Ä‘iểm giá cao trong 30 ngày nhÆ°ng cÅ©ng có thể nhập vào những thời Ä‘iểm giá thế giá»›i thấp hÆ¡n nhiều so vá»›i giá cÆ¡ sở trung bình. Nên sẽ xảy ra trường hợp, giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n nhiều giá bán hiện hành nhÆ°ng thá»±c tế doanh nghiệp vẫn lãi lá»›n. Vì thế, giá cÆ¡ sở chỉ là công cụ giám sát chứ không thể là căn cứ để quyết định tăng giảm giá bán lẻ xăng dầu. Chỉ có doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu má»›i nắm rõ được lá»— lãi thá»±c của giá xăng dầu, nên cÅ©ng chỉ có doanh nghiệp má»›i có thể có những quyết định chính xác về giá xăng dầu. CÆ¡ quan quản lý không thể căn cứ vào giá cÆ¡ sở để Ä‘Æ°a ra các quyết định tăng giảm nhÆ° hiện nay được!

CÅ©ng trong Nghị định 84/CP, vai trò của Nhà nÆ°á»›c, thể hiện trong việc can thiệp khi có những biến Ä‘á»™ng lá»›n về giá. Cụ thể nhÆ° khi tăng giá trên 7% và giảm giá trên 12%. Tức là nếu tăng giá bán lẻ dÆ°á»›i 7% thì doanh nghiệp được tá»± quyết định, tăng trên 7% thì doanh nghiệp phải chờ sá»± phê duyệt của cÆ¡ quan quản lý. TÆ°Æ¡ng tá»±, doanh nghiệp có thể giảm đến 12% giá bán lẻ nhÆ°ng từ 12% trở lên thì doanh nghiệp má»›i phải xin phép cÆ¡ quan giám sát để Ä‘iều chỉnh các khoản thuế, phí, trÆ°á»›c khi giảm. Đây là quy định hợp lý trong bối cảnh các doanh nghiệp xăng dầu đều là doanh nghiệp có vốn Nhà nÆ°á»›c, mặt hàng có tác Ä‘á»™ng mạnh đến sá»± ổn định kinh tế xã há»™i. Trong các trường hợp này, giá cÆ¡ sở có thể là má»™t căn cứ quan trọng để cÆ¡ quan quản lý ra quyết định chứ không phải “mọi lúc, mọi nÆ¡i” nhÆ° hiện tại!  

Doanh nghiệp sợ được trao quyền?

Hiện nay nÆ°á»›c ta Ä‘ang có 11 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu. Dù Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) vẫn chiếm Æ°u thế tuyệt đối vá»›i trên 50% thị phần nhÆ°ng cÆ¡ cấu này có thể phân định lại để tránh lợi thế “kìm giá” có thể xảy ra. Không khó cÆ¡ cấu lại để tạo sá»± cạnh tranh có lợi cho người dân, vì cả 11 doanh nghiệp này vẫn Ä‘ang chịu sá»± quản lý vá»›i phần vốn chủ yếu của Nhà nÆ°á»›c. Quyền trong tay Nhà nÆ°á»›c!

Mở rá»™ng so sánh má»™t chút để rõ hÆ¡n Ä‘iều này. Năm 2004, hai thÆ°Æ¡ng hiệu Vinaphone và Mobifone đều của VNPT chiếm lÄ©nh hoàn toàn thị trường viá»…n thông vá»›i mức giá cÆ°á»›c 3.000 đồng/phút di Ä‘á»™ng. Thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam khi Ä‘ó chỉ là 542 USD/người/năm. Thế nhÆ°ng, sau khi Viettel tham gia vào thị trường thì má»™t sá»± cạnh tranh sòng phẳng hÆ¡n má»›i bắt đầu. Giá cÆ°á»›c di Ä‘á»™ng Ä‘ã liên tục giảm trong 7 năm qua, đến nay giá cÆ°á»›c di Ä‘á»™ng má»—i phút cho thuê bao trả trÆ°á»›c của mạng Viettel chỉ là 1.190 đồng ná»™i mạng và 1.390 đồng/phút ngoại mạng. Giảm gần 3 lần so vá»›i 7 năm trÆ°á»›c, chÆ°a kể mức giảm tÆ°Æ¡ng đối khi so sánh vá»›i yếu tố lạm phát và thu nhập bình quân đầu người Ä‘ã tăng lên hÆ¡n 1.160 USD/người/năm. Giá cÆ°á»›c thá»±c tế còn thấp hÆ¡n nữa do các chÆ°Æ¡ng trình giảm giá, khuyến mại thường xuyên của các nhà mạng.

Nguồn tin: Tamnhin