Äây là nhận định của TS VÅ© Đình Ánh - Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả Bá»™ tài chính- về vấn đề Ä‘ang khá "nóng" trên thị trường hiện nay.

Má»™t số ngày gần Ä‘ây trên thị trường có tin đồn là giá xăng, dầu sẽ được Ä‘iều chỉnh tăng do chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán lẻ. Bên cạnh Ä‘ó giá xăng hiện nay ở Việt Nam thấp hÆ¡n vá»›i các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, dẫn tá»›i việc xuất lậu xăng dầu qua biên giá»›i. Nhiều tin đồn cho rằng giá xăng có thể tăng tá»›i 3.000 VND/ lít. Theo ông, mức tăng giá nhÆ° vậy trong bối cảnh hiện nay có hợp lý không?

Đầu xuân Tân Mão tôi cÅ©ng xin chúc quý Ä‘á»™c giả CafeF có năm má»›i hạnh phúc, kinh doanh phát đạt.

Trên quan Ä‘iểm cá nhân thì tôi cho rằng mức tăng 3.000 VND/lít xăng là thiếu thuyết phục trong bối cảnh hiện nay. Quay lại lịch sá»­ năm 2008, khi giá dầu thô lên mức 147 USD/ thùng thì giá xăng trong nÆ°á»›c cÅ©ng chỉ 19 000 VND/ lít. Vá»›i giá xăng RON 92 hiện nay là 16.400 VND/lít và tăng 3.000 VND/lít thì giá bán lẻ là 19 400 VND/lít. NhÆ° vậy so vá»›i đỉnh cao năm 2008 vượt 400 VND/lít.

Tuy nhiên có thá»±c tế là hiện nay giá cÆ¡ sở của các đầu mối xăng dầu Ä‘ang cao hÆ¡n giá bán lẻ. Theo bản tin giá cÆ¡ sở của ngày 08/02/2011 của Petrolimex thì giá cÆ¡ sở Ä‘ang cao hÆ¡n giá bán lẻ là 2041 VND/lít. Các doanh nghiệp nhập khẩu xăng dầu Ä‘ang chịu mức lá»— khoảng 2000 VND/lít. Theo nghị định 84 của TTCP về việc Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng dầu thì các doanh nghiệp đầu mối có đủ Ä‘iều kiện để được tăng giá.

Việc giữ giá xăng không tăng trong suốt thời gian qua để kiềm chế lạm phát là sá»± cố gắng lá»›n của chính phủ. Tuy nhiên sá»± kìm giá trong khoảng thời gian khá dài (6 tháng) tạo ra áp lá»±c Ä‘iều chỉnh giá mạnh. HÆ¡n nữa giá xăng của chúng ta Ä‘ang thấp hÆ¡n các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, Ä‘iều kiện cho gian thÆ°Æ¡ng buôn lậu kiếm lời. 

Trường hợp này gần tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° ná»­a đầu năm 2008 khi giá xăng dầu được giữ ổn định tá»›i 5 tháng trÆ°á»›c khi Ä‘iều chỉnh tăng mạnh tá»›i 4.500 VND/lít vào cuối tháng 7/2008 nhÆ° Ä‘ã nêu trên trong Ä‘iều kiện thị trường xăng dầu quốc tế cÅ©ng có những biến Ä‘á»™ng mạnh.

Điều chỉnh tăng giá hoàn toàn có cÆ¡ sở, còn mức Ä‘á»™ tăng bao nhiêu thì tôi tin các cÆ¡ quan quản lý NN sẽ có phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều chỉnh hợp lý.

ThÆ°a ông, giả định tăng giá xăng dầu lên má»™t mức cao hÆ¡n thì sẽ có tác Ä‘á»™ng thế nào tá»›i chỉ số CPI và lạm phát?

Theo tôi mối lo ngại tăng giá xăng dầu sẽ kéo theo tăng CPI và lạm phát là hoàn toàn logic vì xăng dầu là đầu vào cho tuyệt đại bá»™ phận các cÆ¡ sở sản xuất kinh doanh cÅ©ng nhÆ° tiêu dùng của các há»™ gia Ä‘ình. Tuy vậy, việc tính toán định lượng tác Ä‘á»™ng của tăng giá xăng dầu tá»›i CPI và lạm phát rất phức tạp, chÆ°a cho ra những kết quả thật sá»± thuyết phục và chính xác trong thá»±c tế.

Đơn cá»­ nhÆ° trường hợp năm 2008. Khi giá dầu lập ká»· lục và giá xăng cÅ©ng Ä‘iều chỉnh tăng ká»· lục 4 500 VND/ lít Ä‘ã tạo ra “cú sốc” cho thị trường và theo suy luận thì CPI sẽ tăng mạnh do cả lạm phát chi phí đẩy và lạm phát do tâm lý. NhÆ°ng thá»±c tế thì CPI tháng 8 chỉ tăng 1,56 % - cao hÆ¡n mức 1,13% của tháng 7 song lại thấp hÆ¡n mức tăng 2,14% của tháng 6/2008 khi giá xăng A92 vẫn Ä‘ang được giữ ở mức 14 500 VND/lít.

Kể từ tháng 9/2008, khi giá xăng được Ä‘iều chỉnh xuống 17.000 VND/lít thì CPI chỉ tăng 0,18%, sau Ä‘ó 3 tháng liên tiếp CPI âm Ä‘i Ä‘ôi vá»›i 8 lần liên tiếp giảm giá xăng dầu theo xu thế giảm chung của thế giá»›i. NhÆ° vậy có thể thấy dường nhÆ° các doanh nghiệp thậm chí còn giảm giá thành hàng hóa trÆ°á»›c khi giá xăng dầu có tín hiệu giảm rõ ràng. 

Rõ ràng tác Ä‘á»™ng của việc tăng giảm giá xăng dầu tá»›i tăng giảm CPI và lạm phát còn cần phải được Ä‘ánh giá kỹ hÆ¡n trên cÆ¡ sở lý thuyết cÅ©ng nhÆ° thá»±c tiá»…n ở Việt Nam. 

DÄ© nhiên, chúng ta cÅ©ng không thể bỏ qua tác Ä‘á»™ng phối kết hợp của các chính sách kinh tế vÄ© mô khác, đặc biệt là tác Ä‘á»™ng của chính sách thắt chặt tiền tệ và tài khóa.

Tăng giá xăng dầu làm CPI tăng mạnh 1 lần chứ không khiến CPI liên tục tăng nhÆ° nhiều người suy nghÄ©.

Vậy Ä‘âu là yếu tố chính có thể khiến CPI tăng mạnh trong thời gian tá»›i?

Hiện nay rổ hàng hóa tính CPI của chúng ta vẫn dẫn dắt bởi nhóm lÆ°Æ¡ng thá»±c thá»±c phẩm, chiếm tá»· trọng khoảng 40%. Vì thế để CPI tăng mạnh trong thời gian tá»›i vẫn sẽ là sá»± tăng giá của nhóm lÆ°Æ¡ng thá»±c thá»±c phẩm. Đây cÅ©ng là yếu tố cần chú ý vì nhiều dá»± báo của các tổ chức quốc tế thì năm 2010 sẽ có căng thẳng về lÆ°Æ¡ng thá»±c thá»±c phẩm trên phạm vi toàn cầu. 

Theo tôi có 2 nguyên nhân chính gây ra sá»± tăng giá này. Thứ nhất là việc mất mùa ở nhiều quốc gia do sá»± bất thường của khí hậu. Thứ 2 là việc Hoa Kỳ liên tục tăng cung đồng USD khiến USD mất giá, Ä‘iều kiện cho giá hàng hóa tăng lên.

Theo Tổ chức nông lÆ°Æ¡ng thế giá»›i FAO thì chỉ số giá lÆ°Æ¡ng thá»±c Ä‘ã tăng 7 tháng liên tiếp, và đạt mức đỉnh cao nhất trong tháng 01/2011. NhÆ° vậy năm nay lạm phát tại Việt Nam không chỉ do các yếu tố của ná»™i tại kinh tế nÆ°á»›c ta mà sẽ chịu tác Ä‘á»™ng từ lạm phát của toàn cầu nói chung.

NhÆ° vậy theo ông sá»± tăng giá xăng sẽ không ảnh hưởng lá»›n đến giá cả thị trường?

Sá»± biến Ä‘á»™ng giá cả nguyên nhiên liệu đầu vào chắc chắn là có ảnh hưởng đến giá hàng hóa. Tôi cho rằng Ä‘iều Ä‘ó chỉ tác Ä‘á»™ng 1 lần đến giả cả thị trường. Vì vậy thay vì cố gắng dá»± Ä‘oán sá»± tăng giảm bao nhiêu, thời Ä‘iểm nào thì chúng ta nên xây dá»±ng các kịch bản vá»›i những khả năng khác nhau để đối phó chủ Ä‘á»™ng.

Các doanh nghiệp có thể sá»­ dụng các biện pháp phòng vệ để đảm bảo ổn định giá thành sản xuất. Ví dụ sá»­ dụng bảo hiểm tá»· giá, các hợp đồng tÆ°Æ¡ng lai…

Là chuyên gia nghiên cứu về giá cả thị trường, ông cho biết dá»± báo của ông về biến Ä‘á»™ng giá trong năm 2011?

Năm 2011 tình hình biến Ä‘á»™ng giá cả khó lường. Bối cảnh biến Ä‘á»™ng giá năm nay sẽ chịu nhiều tác Ä‘á»™ng từ giá thế giá»›i. Các cảnh báo về khả năng khủng hoảng của lÆ°Æ¡ng thá»±c, tình hình kinh tế chính trị bất ổn là những yếu tố khiến giá cả hàng hóa, nguyên liệu có xu hÆ°á»›ng tăng.

Về giá lÆ°Æ¡ng thá»±c, thá»±c phẩm thì nÆ°á»›c ta hiện vẫn là nÆ°á»›c xuất khẩu nông sản, gạo nên nguy cÆ¡ xảy ra khủng hoảng lÆ°Æ¡ng thá»±c ở nÆ°á»›c ta là không có. Tuy nhiên chúng ta phải lường trÆ°á»›c việc các nÆ°á»›c thiếu lÆ°Æ¡ng thá»±c thu mua, đẩy giá lên cao gây tác Ä‘á»™ng xấu đến thị trường trong nÆ°á»›c.

Đối vá»›i hàng hóa, nguyên liệu đầu vào khác tuy chúng ta kế hoạch để biến Ä‘á»™ng theo thị trường nhÆ°ng vá»›i Ä‘iều kiện nÆ°á»›c ta hiện nay, tôi tin Chính phủ sẽ tiếp tục thá»±c hiện các biện pháp bình ổn. Hiện nay cÆ¡ chế thả nổi giá các mặt hàng theo thị trường chÆ°a thá»±c sá»± hoàn thiện.

Xin cảm Æ¡n ông!

Nguồn:CafeF