Giá xăng dầu thế giá»›i tụt Ä‘áy và thấp ngang vá»›i quý I và II/ 2009 nhÆ°ng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c lại cao hÆ¡n 35% so vá»›i năm này. Thuế phí gia tăng, chiếm hÆ¡n 50% trong giá thành khiến giá trong nÆ°á»›c không thể giảm nhÆ° người tiêu dùng mong đợi.

Sá»± phức tạp của giá xăng dầu

Cuối tháng 7, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã báo cáo về thị trường xăng dầu nhận định: do thuế nhập khẩu cao nên giá xăng bán lẻ trong nÆ°á»›c không giảm tÆ°Æ¡ng xứng giá thế giá»›i. Nhận định Ä‘ó vẫn Ä‘úng vá»›i thá»±c tế thị trường mặt hàng quan trọng này ở tháng 8.

Tổng Cục Thống kê cho biết, 8 tháng qua, cả nÆ°á»›c nhập 6.681 nghìn tấn xăng dầu, tăng 8,1% vá»›i kim ngạch là 3,778 tá»· USD, giảm tá»›i 35,1% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, giá bán lẻ trong nÆ°á»›c giữa hai thời kỳ trên lại chỉ giảm hÆ¡n 20%.

Cụ thể, bình quân 8 tháng đầu năm nay, giá bán lẻ xăng A92 là 18.922 đồng/lít, chỉ giảm 23,6%, tức 5.858 đồng/lít so vá»›i mức giá bán lẻ bình quân cùng kỳ năm 2014 là 24.780 đồng/lít. TÆ°Æ¡ng tá»±, giá bán lẻ bình quân tháng 8 của xăng A92 cÅ©ng chỉ giảm 22% so vá»›i cùng kỳ năm trÆ°á»›c.

Mức giá xăng hiện nay thấp hÆ¡n nhiều kể từ năm 2011 trở lại Ä‘ây nhÆ°ng lại cao hÆ¡n rất nhiều so vá»›i giai Ä‘oạn năm 2008-2010.

Giá bán lẻ bình quân xăng năm 2008 chỉ là 14.875 đồng/lít, năm 2009 là 14.000 đồng/lít và năm 2010 là 16.430 đồng/lít. Dữ liệu này cho thấy, giá xăng bán lẻ bình quân hiện cao hÆ¡n 27% so vá»›i năm 2008, đắt hÆ¡n 35% so vá»›i năm 2009 và vượt hÆ¡n 15% so vá»›i năm 2010 trong khi, giá nhập khẩu gần nhÆ° tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng.

Đơn cá»­ nhÆ°, tháng 4 và 5/2009, giá nhập khẩu xăng thành phẩm trên thị trường Singapore ở mức 58,27 USD/thùng và 65,48 USD/thùng ngang vá»›i giá hiện nay. Thuế nhập khẩu xăng giai Ä‘oạn này cÅ©ng bằng mức thuế hiện nay, là 20%. NhÆ°ng, trong khi giá bán lẻ xăng A92 trong nÆ°á»›c khi Ä‘ó chỉ là 12.000 và 12.500 đồng/lít thì giá bán lẻ ngày hôm nay lại là 18.530 đồng/lít (giá từ ngày 19/8), đắt hÆ¡n tá»›i 54%.

Ngày 21/7/2008, giá dầu thô tăng vọt ká»· lục nhất là 147 USD/thùng, gấp 3,5 lần so vá»›i giá dầu thô hiện nay thì giá xăng bán lẻ khi Ä‘ó cÅ©ng chỉ ở mức 19.000 đồng/lít, nhỉnh hÆ¡n 470 đồng so vá»›i hiện nay.

Má»™t nghịch lý khác cÅ©ng dá»… nhận thấy, số lần giảm từ đầu năm đến nay nhiều hÆ¡n số lần tăng giá, nhÆ°ng tính trung bình, mức giảm má»—i lần đều thua xa so vá»›i mức tăng bình quân má»—i lần Ä‘iều chỉnh.

Ví dụ, sau 6 lần giảm, giá xăng có mức giảm trung bình là 732 đồng/lít, trong khi chỉ sau 4 lần tăng, mức tăng trung bình Ä‘ã là 1.260 đồng/lít.

Vá»›i dầu diezen, sau 8 lần giảm, mức giảm trung bình là 585 đồng/ lít, nhÆ°ng chỉ qua 2 lần tăng giá thì mức tăng trung bình là 605 đồng/lít.

Gánh nặng thuế phí

Thuế phí Ä‘ã trở thành gánh nặng lá»›n trong giá xăng dầu. 5 loại thuế, phí Ä‘ã "ăn"mất ít nhất là 12-13 Ä‘iểm phần trăm cÆ¡ há»™i được giảm giá theo Ä‘à giảm của giá nhập khẩu thế giá»›i.

Trao đổi vá»›i PV VietnamNet, má»™t doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu khẳng định: trong má»—i lít giá xăng hiện nay, 5 khoản thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng, thuế bảo vệ môi trường và phí trích lập Quỹ bình ổn Ä‘ã có tổng giá trị hÆ¡n 7.780 đồng, chiếm tá»›i 43% so vá»›i gía bán lẻ xăng dầu. Trong Ä‘ó, chỉ riêng tiền thuế bảo vệ môi trường Ä‘ã chiếm mất khoảng 16% giá bán xăng dầu.

Giá xăng dầu có thể Ä‘ã giảm theo Ä‘à của lá»™ trình giảm thuế nhập khẩu xăng dầu trong ASEAN. NhÆ°ng để bù cho sá»± hụt thu ngân sách, thuế bảo vệ môi trường Ä‘ã tăng 3 lần. Động thái này Ä‘ã khiến giá bán lẻ xăng dầu không thể hạ nhiệt theo tính toán của lá»™ trình giảm thuế cá»™ng hưởng vá»›i xu hÆ°á»›ng giá thế giá»›i Ä‘ang thấp.

Khi áp thuế bảo vệ môi trường, Bá»™ Tài chính vẫn viện đủ lý lẽ cho rằng, thuế bảo vệ môi trường không làm tăng giá bán lẻ xăng dầu. Má»™t phép so sánh được Bá»™ này công bố cuối tháng 5 Ä‘ã thể hiện quan Ä‘iểm mức tăng thuế môi trường vẫn là con số nhỏ hÆ¡n so vá»›i mức giá trị người dân được hưởng khi giảm thuế nhập khẩu.

Khi Ä‘ó, Bá»™ Tài chính so sánh tác Ä‘á»™ng của việc giảm thuế nhập khẩu xăng từ 35% xuống 20% vá»›i tác Ä‘á»™ng của việc tăng thuế bảo vệ môi trường từ 1.000 đồng/lít lên 3.000 đồng/lít, đồng thời cÅ©ng so sánh mức hưởng lợi từ việc thuế nhập khẩu dầu diezen từ 30% xuống 12% vá»›i tác Ä‘á»™ng của việc tăng từ 500 đồng/lít lên 1.500 đồng/lít thuế môi trường.

Song, thay vì tính giá xăng dầu ở hai thời Ä‘iểm phải trên cÆ¡ sở mức thuế bảo vệ môi trường là mức cÅ© và mức má»›i để so sánh thì Bá»™ này quy tất cả các phép tính trên cÆ¡ sở mức thuế môi trường má»›i.

Má»™t chuyên gia kỳ cá»±u nghiên cứu về ngành hàng này Ä‘ã nhận định: "Vá»›i kiểu tính toán của Bá»™ Tài chính thì kết quả không phản ánh Ä‘úng thá»±c chất tính tÆ°Æ¡ng tác của hai loại thuế trên".

TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam chia sẻ: "Khi giá dầu giảm, không nên chỉ bàn đến chuyện ngân sách thiệt. Giữa má»™t bên là thị trường, má»™t bên là ngân sách thì phải cÆ°a Ä‘ôi lợi ích, ngân sách hưởng 3-4 thì bên thị trường hưởng 6-7".

"Điều quan trọng nhất là làm sao chuyển cÆ¡ há»™i từ việc giá dầu thấp thành Ä‘á»™ng lá»±c phát triển, giúp doanh nghiệp giảm chi phí nhÆ°ng hiện, Ä‘iều này vẫn chÆ°a được làm tốt", ông Thiên nói.

Trong 3 năm qua, chi phí hoa hồng Ä‘ã có ít nhất 2 lần tăng. Song, "mức chi phí hoa hồng hiện nay vẫn chÆ°a đủ bù chi phí. Hiệp há»™i Ä‘ang tính toán sẽ đề nghị tăng tiếp trong thời gian tá»›i", ông Phan Thế Ruệ, Chủ tịch Hiệp há»™i xăng dầu Việt Nam cho hay.

Nguồn: Việt Nam Net