PhÆ°Æ¡ng án giá trần nhận được nhiều sá»± đồng thuận vì đặt quyền lợi người tiêu dùng lên tối Æ°u nhÆ°ng vẫn có ý kiến cho rằng nó chỉ mang tính chất tạm thời.

PhÆ°Æ¡ng án giá trần cho xăng, dầu, Ä‘iện từng được Ä‘Æ°a ra bàn luận vào tháng 5-2013, trong dá»± thảo sá»­a đổi Nghị định 84/2009. Đến nay, vấn đề chÆ°a có định nghÄ©a cụ thể và lại được Ä‘em ra bàn luận. Pháp Luật TP.HCM có cuá»™c trao đổi vá»›i TS Nguyá»…n Ngọc SÆ¡n - (ảnh) (ĐH Kinh tế - Luật TP.HCM) xoay quanh vấn đề này.

. Ông Ä‘ánh giá nhÆ° thế nào về phÆ°Æ¡ng án giá trần lại được Ä‘em ra đề xuất? Liệu quyền lợi người tiêu dùng có thá»±c sá»± được đảm bảo?

+ TS Nguyá»…n Ngọc SÆ¡n: Giá trần là phÆ°Æ¡ng thức truyền thống kiểm soát các doanh nghiệp (DN) Ä‘á»™c quyền thị trường, ví nhÆ° ngành Ä‘iện. Xăng dầu không phải là Ä‘á»™c quyền mà chỉ tồn tại DN chiếm lÄ©nh thị trường là Petrolimex vá»›i hÆ¡n 50% thị phần.

Thá»±c ra, nếu đọc qua phÆ°Æ¡ng án giá trần có lẽ nhiều người được thuyết phục vì nó cho cảm giác quyền lợi của người tiêu dùng được đặt lên cao nhất. Xem kỹ lại thì phÆ°Æ¡ng án này chÆ°a tối Æ°u và đặt ra giá trần chÆ°a hẳn không có nguy cÆ¡.

Thứ nhất, xăng dầu là hàng hóa đặc thù, liên quan đến an ninh năng lượng. Đặt giá trần tức là DN phải tá»± tính được chi phí nhÆ°ng nếu có biến Ä‘á»™ng bất thường, DN không chủ Ä‘á»™ng được mức chi phí Ä‘ó và họ không nhập nữa thì sao? Không thể nhân danh an ninh năng lượng mà bắt DN chịu lá»—. Thứ hai, nếu giá trần được tính bằng giá sàn cá»™ng các khoản về thuế, phí; trong Ä‘ó giá sàn gồm giá thế giá»›i cá»™ng vá»›i các chi phí của DN (giá cứng) đủ để DN không lá»— thì cÅ©ng chÆ°a giải quyết được vấn đề. Vì chúng ta chÆ°a kiểm soát được các chi phí của DN. NhÆ° DN chỉ cần mua 1 lít xăng vá»›i Ä‘á»™ chênh lệch là 1 cent thôi mà DN Ä‘ã bắt người dân mua đắt bao nhiêu rồi?

 

Theo Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam, hiện DN Ä‘ang lãi gần 500 đồng/lít xăng A92. Ảnh: HTD

 

Cho nên nếu Nhà nÆ°á»›c còn can thiệp giá trần, giá sàn, định giá vẫn không giải quyết được gì, còn phát sinh thêm hàng loạt vấn đề. Chúng ta cứ tưởng Ä‘ó là bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhÆ°ng đặt ra giá trần mà DN Ä‘ó vẫn chi phối phần cÆ¡ cấu giá của họ thì chẳng bảo vệ được. Chúng ta vẫn loay hoay vá»›i cÆ¡ chế quản lý mặt hàng này và chÆ°a Ä‘Æ°a ra được phÆ°Æ¡ng án quản trị văn minh.

. NhÆ° vậy ông vẫn giữ quan Ä‘iểm để DN tá»± quyết về giá và Nhà nÆ°á»›c kiểm soát DN Ä‘á»™c quyền, thống lÄ©nh thị trường bằng pháp luật?

+ Đúng vậy! Tôi vẫn cho rằng kiểm soát Ä‘á»™c quyền phải bằng pháp luật chứ không phải bằng giải pháp hành chính.

Mấy năm qua, cÆ¡ quan quản lý cứ mãi loay hoay trong việc định giá hay thả nổi vá»›i thị trường này. Thời Ä‘iểm Nghị định 84 ra đời Ä‘ã khẳng định sẽ trao quyền tá»± quyết định giá cho DN. Sau Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c thu hồi lại, “ôm” luôn trách nhiệm Ä‘ó. Thời gian sau, dÆ° luận phàn nàn, DN kêu ca thì Nhà nÆ°á»›c lại thả. Bây giờ phÆ°Æ¡ng án giá trần được đề xuất cÅ©ng là trở lại câu chuyện cÅ© thôi! Quan trọng là phải xem lại cách thức xá»­ lý và kiểm soát những DN Ä‘á»™c quyền chÆ°a sòng phẳng vá»›i người tiêu dùng.

. Giá xăng thế giá»›i những ngày qua giảm mạnh, DN xăng dầu Ä‘ã có lãi nhÆ°ng chÆ°a đề xuất giảm giá bán. NhÆ° vậy để cho DN định giá khác nào mạo hiểm?

+ Chúng ta cần nhìn thẳng vào vấn đề. Vá»›i xăng dầu lá»—i là do Ä‘âu, cÆ¡ chế định giá hay sá»± lạm dụng của DN? Nếu là sá»± lạm dụng của DN có pháp luật cạnh tranh xá»­ lý. Pháp luật cạnh tranh yếu thì cải thiện chứ không thể vì quản lý không được mà cấm, vậy là Ä‘i ngược vá»›i thị trường.

Thế giá»›i Ä‘ã hÆ°á»›ng đến việc kiểm soát Ä‘á»™c quyền từ cách Ä‘ây hÆ¡n 100 năm bằng pháp luật. Họ không “giÆ¡ cao Ä‘ánh khẽ” rồi khi không thể quản lý được lại tìm cách tÆ°á»›c quyền định giá của DN. Chuyện đối lập lợi ích giữa người tiêu dùng vá»›i DN là hoàn toàn có thể xảy ra. Nhà nÆ°á»›c phải dá»± liệu trường hợp mâu thuẫn và phÆ°Æ¡ng án quản lý tốt nhất là thá»±c thi pháp luật.

. Thế nhÆ°ng khi cÆ¡ quan giám sát chÆ°a đủ mạnh, có khi nào phải chấp nhận để thị trường ná»­a vời không?

+ Đúng là cÆ¡ quan giám sát, Luật Cạnh tranh còn quá yếu để xá»­ lý và kiểm soát DN Ä‘á»™c quyền. Trong lúc “giao thời”, trÆ°á»›c mắt chúng ta có thể đồng tình vá»›i giải pháp giá trần, giá sàn nhÆ°ng căn cÆ¡ nhất vẫn là đẩy mạnh kiểm soát bằng pháp luật; lá»™ trình rõ ràng. Có nhÆ° thế người dân má»›i tin vào cÆ¡ quan quản lý. Còn nếu không, thời gian tá»›i chúng ta cứ mãi loay hoay vá»›i bài toán thả nổi hay để DN định giá.

. Xin cảm Æ¡n ông.

Xăng dầu Ä‘ang lãi gần 500 đồng/lít Theo Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam, giá xăng A92 tại thị trường Singapore ngày 20-8 giao dịch ở mức 112,97 USD/thùng, giảm khoảng 2 USD/thùng so vá»›i phiên giao dịch liền trÆ°á»›c. Theo Ä‘ó, bình quân giá xăng trung bình 30 ngày chỉ còn 114,92 USD/thùng. Sau khi trừ thuế, phí thì DN xăng dầu lãi 140 đồng/lít xăng. Các DN Ä‘ang sá»­ dụng quỹ bình ổn vá»›i mức 300 đồng/lít, suy ra họ lãi gần 500 đồng/lít.

Nguồn tin: PL