Vào năm 2025, chúng ta sẽ chứng kiến số giờ kỷ lục mà giá điện giảm xuống dưới mức 0, khi các công ty điện lực thực sự phải trả tiền cho người tiêu dùng để họ tiêu thụ điện. Hiện tượng đảo ngược giá vốn từng hiếm gặp đang ngày càng trở nên phổ biến hơn khi ngày càng có nhiều năng lượng tái tạo được đưa vào lưới điện trên toàn thế giới, đặt ra những thách thức mới cho thị trường năng lượng, cơ quan quản lý và nhà điều hành lưới điện trong kỷ nguyên phi cacbon hóa.
Theo các nhà khoa học về khí hậu, các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió đã nổi lên như những cứu cánh năng lượng sạch vào thời điểm mà quá trình phi cacbon hóa nhanh chóng đang cấp thiết hơn bao giờ hết. Những công nghệ này đã chứng minh được giá cả phải chăng và có thể mở rộng quy mô, thậm chí còn cạnh tranh được với nhiên liệu hóa thạch. Nhưng không giống như nhiên liệu hóa thạch, năng lượng mặt trời và năng lượng gió có tính biến động, nghĩa là sản lượng của chúng tăng và giảm tùy theo các yếu tố nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng ta - như thời tiết, thời điểm trong ngày và mùa. Do đó, sản lượng năng lượng tái tạo thường không phù hợp với nhu cầu điện.
Giá điện âm xảy ra khi sản lượng năng lượng tái tạo cao (khi mặt trời chiếu sáng trên các tấm pin mặt trời và gió mạnh đẩy các tua-bin lên mức tối đa) nhưng nhu cầu năng lượng lại thấp. Khi triển khai năng lượng tái tạo mở rộng, năng lượng mặt trời và gió ngày càng tạo ra nhiều điện hơn mức lưới điện có thể hấp thụ, khiến giá xuống mức âm. Mặc dù đây là tin tuyệt vời đối với người tiêu dùng, nhưng lại là vấn đề nghiêm trọng đối với các nhà đầu tư và chính các lưới điện.
Điều này đặc biệt đúng ở châu Âu, nơi triển khai năng lượng tái tạo đã bùng nổ sau cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Khi lục địa này cố gắng từ bỏ dầu khí nhập khẩu của Nga, năng lượng mặt trời và gió đã nổi lên như những lĩnh vực đầu tư chiến lược. Khi cuộc xâm lược xảy ra vào tháng 2 năm 2022, Đức phụ thuộc vào Điện Kremlin cho hơn một nửa lượng khí đốt tự nhiên và một phần ba lượng dầu của mình. Giờ đây, ba năm sau, Đức đã thiết lập để lấy 20% năng lượng của mình từ năng lượng mặt trời.
Năm 2025 sẽ đánh dấu năm thứ hai liên tiếp châu Âu phá kỷ lục của chính mình về số giờ giá năng lượng âm nhiều nhất. Trong tám tháng đầu năm 2024, giá điện đã giảm xuống dưới 0 trong 7.841 giờ. Ở mức thấp nhất, giá đã giảm xuống dưới -20 euro cho mỗi megawatt giờ, theo dữ liệu từ công ty tư vấn ICIS.
Vậy điều này có ảnh hưởng gì đối với châu Âu và các lưới điện khác đang phải đối mặt với các vấn đề tương tự (như California, Texas và khu vực D.C.)? “Rủi ro là năng lượng tái tạo lại trở thành nạn nhân của chính thành công của chúng”, một bài báo gần đây của Bloomberg đưa tin. “Các khoản trợ cấp khuyến khích việc áp dụng các cơ sở lắp đặt điện gió và điện mặt trời hiện đang bị loại bỏ dần ở nhiều thị trường và các dự án cần phải chứng minh rằng chúng có thể phát triển mà không cần sự hỗ trợ của chính phủ. Nhưng giá âm đã làm giảm giá bán buôn trung bình được cung cấp cho các nhà phát điện, làm giảm lợi nhuận từ năng lượng xanh”.
Điều này có thể ngăn cản việc đầu tư liên tục vào năng lượng xanh tại một thời điểm thảm khốc. Để đáp ứng các mục tiêu về khí hậu toàn cầu và duy trì trong Kịch bản 1,5°C như đã được nêu trong Triển vọng chuyển đổi năng lượng thế giới của IRENA, tổng công suất năng lượng tái tạo toàn cầu sẽ cần tăng gấp ba lần so với mức năm 2023 để đạt hơn 11.000 GW vào năm 2030.
Do đó, việc tìm ra cách giảm thiểu giá năng lượng âm hoặc ít nhất là giảm thiểu tác động tài chính của nó sẽ là một thách thức chính đối với một thế giới phi carbon. Hiện tại, Châu Âu đang thử nghiệm nhiều hình thức luật khác nhau, từ việc loại bỏ giá đảm bảo cho các nhà sản xuất đến các biện pháp cắt giảm, để giải quyết vấn đề này. Lưu trữ năng lượng cũng sẽ là một phần quan trọng để ổn định dòng năng lượng biến đổi vào lưới điện, nhưng đây là một lĩnh vực mới mẻ với rất nhiều hoạt động R&D vẫn phải thực hiện trước khi các công nghệ lưu trữ trung và dài hạn có thể mở rộng quy mô thương mại.
Nguồn tin: xangdau.net
