Arab Saudi Ä‘Æ°a ra chính sách thị trường dâÌ€u thô hoàn toàn dá»±a vào yếu tố kinh tế, BôÌ£ trưởng DâÌ€u mỏ nÆ°á»›c này tái khẳng định vá»›i tờ Al-Hayat.

BôÌ£ trưởng DâÌ€u mỏ Arab Saudi Ali al-Naimi bác bỏ “chủ nghÄ©a âm mÆ°u” rằng Arab Saudi Ä‘ang sá»­ dụng dâÌ€u mỏ nhÆ° vÅ© khí ngoại giao chống lại Iran, Nga hay bất kỳ nÆ°á»›c này và gọi suy luâÌ£n này là ý tưởng kỳ quặc sai lâÌ€m, Ä‘âÌ€y toan tính nhÆ°ng không có cÆ¡ sở.

Ông Naimi Ä‘ang phản bác lại Ä‘ôÌ€n Ä‘oán trên phÆ°Æ¡ng tiêÌ£n truyêÌ€n thông phÆ°Æ¡ng Tây và các tổ chức nghiên cứu rằng Arab Saudi cố tình Ä‘ể giá dâÌ€u lao dốc nhằm làm suy yếu Ä‘ối thủ ở Syria, Iraq và Iran.

NhÆ°ng liêÌ£u có bằng chứng nào cho thấy các nhà hoạch định chính sách hàng Ä‘âÌ€u Arab Saudi Ä‘ang cố ý Ä‘ể cho dâÌ€u mất giá? Hay Arab Saudi chỉ Ä‘Æ¡n giản Ä‘ang Ä‘ối phó vá»›i những sá»± kiêÌ£n ngoài khả năng kiểm soát bằng cách chọn chiến lược thá»±c tế nhất từ môÌ£t loạt lá»±a chọn không mấy hấp dẫn?

ChÆ°a ai biết được câu trả lời môÌ£t cách chắc chắn. Chính sách dâÌ€u mỏ của Arab Saudi do môÌ£t mình BôÌ£ trưởng DâÌ€u mỏ Ä‘Æ°a ra sau khi tham khảo ký kiến của Nhà vua và môÌ£t nhóm nhỏ các hoàng tá»­. Các cuôÌ£c tiếp kiến này nói chung rất bí mâÌ£t.

Tuy nhiên, vẫn có lý do Ä‘ể nghi ngờ Arab Saudi Ä‘ang sá»­ dụng vÅ© khí dâÌ€u mỏ nhÆ° môÌ£t phâÌ€n trong “chiến lược địa chính trị” hoặc Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng hoặc kết hợp vá»›i Mỹ.

Trong môÌ£t cuôÌ£c phỏng vấn trên báo chí, ông Naimi cho rằng giá dâÌ€u giảm là do suy thoái kinh tế toàn câÌ€u, sản lượng dâÌ€u của các nÆ°á»›c ngoài OPEC tăng, thông tin sai lêÌ£ch và giá»›i Ä‘âÌ€u cÆ¡.

Rõ ràng, những yếu tố này (nhu câÌ€u yếu á»›t, nguôÌ€n cung từ các nÆ°á»›c ngoài OPEC tăng và phản ứng tại các thị trường hàng hóa) có thể giải thích cho viêÌ£c giá dâÌ€u giảm gâÌ€n 50% kể từ mức đỉnh hôÌ€i tháng 6.

MôÌ£t số người tin vào chủ nghÄ©a âm mÆ°u phản ứng bằng viêÌ£c cho rằng tuy Arab Saudi có thể không làm cho dâÌ€u mất giá, song nÆ°á»›c này lại không có bất kỳ hành Ä‘ôÌ£ng nào Ä‘ể ngăn cản Ä‘iêÌ€u này. NhÆ°ng rõ ràng Arab Saudi không thể làm gì Ä‘ể giữ giá dâÌ€u ở 100 USD/thùng trong trung hạn.

Arab Saudi có thể mất thị phâÌ€n nếu giảm sản lượng

NhÆ° ông Naimi giải thích, nếu Arab Saudi giảm sản lượng, viêÌ£c này sẽ khuyến khích các nhà sản xuất chi phí cao ở Mỹ, Brazil hay nhiêÌ€u nÆ¡i khác tăng sản lượng. Và kết quả là VÆ°Æ¡ng quốc này sẽ mất thị phâÌ€n trong khi giá dâÌ€u không có tiến triển gì.

Nếu giá dâÌ€u thấp hÆ¡n mang lại lợi ích ngoại giao cho Arab Saudi và Mỹ bằng cách gia tăng áp lá»±c kinh tế lên các nÆ°á»›c Ä‘ối thủ nhÆ° Iran, Nga và Venezuela, Ä‘ó chỉ là tác dụng phụ, không phải mục Ä‘ích chính sách chủ chốt.

Phản ứng hợp lý duy nhất của Arab Saudi trÆ°á»›c viêÌ£c nguôÌ€n cung dâÌ€u Ä‘á phiến tăng và nhu câÌ€u toàn câÌ€u câÌ€u ảm đạm là Ä‘ể cho giá dâÌ€u giảm nhằm kiêÌ€m chế Ä‘âÌ€u tÆ° vào dâÌ€u Ä‘á phiến và thúc Ä‘ẩy nhu câÌ€u tăng trưởng trở lại.

ViêÌ£c Ä‘Æ°a chủ nghÄ©a âm mÆ°u vào những sá»± kiêÌ£n gâÌ€n Ä‘ây là không câÌ€n thiết và hoàn toàn không có bằng chứng. Những người cho rằng “dâÌ€u là vÅ© khí ngoại giao” không Ä‘Æ°a ra được bằng chứng trá»±c tiếp nào. Trong mọi trường hợp, không có lý do gì Ä‘ể nghi ngờ giải thích của BôÌ£ trưởng DâÌ€u mỏ Arab Saudi.

Những yếu tố chính trị

Năng lượng là sức mạnh. ViêÌ£c kiểm soát nguôÌ€n cung năng lượng áp đặt quyêÌ€n lá»±c to lá»›n lên các nÆ°á»›c Ä‘ang sá»­ dụng.

Tiếp câÌ£n nguôÌ€n cung dâÌ€u thô Ä‘óng vai trò sống còn trong chiến lược quan sá»± và ngoại giao của Đức và NhâÌ£t Bản trong Thế chiến thứ II. Năm 1973, BôÌ£ Quốc phòng Mỹ Ä‘ã Ä‘Æ°a ra kế hoạch vêÌ€ Lá»±c lượng Phản ứng nhanh (Rapid Deployment Force) nhằm chiếm giữ các giếng dâÌ€u của Arab Saudi Ä‘ể dỡ bỏ lêÌ£nh cấm vâÌ£n nhÆ° môÌ£t cách gây áp lá»±c lên VÆ°Æ¡ng quốc này.

Rõ rằng các yếu tố ngoại giao Ä‘ôi khi Ä‘óng vai trò quan trọng trong chính sách dâÌ€u mỏ của Arab Saudi. Nhà vua Faisal Ä‘ã sá»­ dụng dâÌ€u mỏ làm “công cụ chính trị” vá»›i hình thức cấm vâÌ£n vào năm 1973 trong môÌ£t nỗ lá»±c (không thành) nhằm thay Ä‘ổi chính sách của Mỹ vá»›i Israel. Trong những năm 1980, Nhà vua Fahd Ä‘ã ra lêÌ£nh bán thêm dâÌ€u mỏ Ä‘ể trả tiêÌ€n cho thỏa thuâÌ£n vÅ© khí vá»›i VÆ°Æ¡ng quốc Anh.

NhÆ°ng sá»± can thiêÌ£p chính trị vào chính sách dâÌ€u mỏ chỉ mang tính ngoại lêÌ£ chứ không phải là hiêÌ£n tượng phổ biến trong hÆ¡n 40 năm qua. Nói chung, Arab Saudi Ä‘ang bán nhiêÌ€u nhất lượng dâÌ€u thô có thể vá»›i giá cao nhất có thể có xét Ä‘ến Ä‘ôÌ£ng thái của Ä‘ối thủ và tình trạng thị trường.

Nguồn tin: DVO