- Tính từ đầu năm tá»›i nay, giá dầu thô Ä‘ã giảm 37%. Song, bên cạnh những lo lắng về nguồn thu ngân sách (NS) bị ảnh hưởng, ở góc Ä‘á»™ khác, chuyên gia kinh tế, TS Lê Đăng Doanh khi trao đổi vá»›i phóng viên báo Kinh tế & Đô thị cho rằng, Ä‘ây là dịp cho Việt Nam linh hoạt xây dá»±ng các kịch bản biến thách thức thành cÆ¡ há»™i.

Trên thị trường châu Á, giá dầu thô tiếp tục giảm, hiện Ä‘ã xuống mức 65,05 USD/thùng. Giá dầu thô liên tục sụt giảm nhÆ° vậy sẽ ảnh hưởng nhÆ° thế nào tá»›i NS, thÆ°a ông?

- Xuất khẩu dầu thô vẫn là nguồn thu chiếm tá»· trọng khá lá»›n trong thu NS (10% GDP là nguồn thu từ dầu thô). Nếu giá dầu giảm mạnh sẽ ảnh hưởng tá»›i thu NS. Nếu hụt thu NS, các cân đối vÄ© mô, an sinh xã há»™i sẽ bị ảnh hưởng
Năm nay, dá»± kiến thu NS từ dầu thô là 85.200 tá»· đồng, trên cÆ¡ sở sản lượng dá»± kiến là 14,32 triệu tấn, giá bán 98 USD/thùng. Trong 9 tháng năm nay, giá bán dầu thô của Việt Nam vẫn cao hÆ¡n dá»± toán được thông qua từ cuối năm 2013. Giá dầu trung bình 9 tháng là 111 USD/thùng, chỉ giảm khoảng 1 USD/thùng so vá»›i mức giá trung bình cùng kỳ năm 2013.

Khai thác dầu khí tại thềm lục địa phía Nam của Việt Nam.

Vá»›i mức giá này, NS có số thu vượt dá»± toán an toàn. Và

Ngày 2/12, khối nghiên cứu kinh tế của Ngân hàng HSBC công bố Báo cáo "Triển vọng kinh tế vÄ© mô Việt Nam" số tháng 12/2014. Trong Ä‘ó, Báo cáo Ä‘ánh giá, giá dầu giảm sẽ đẩy mạnh cán cân thÆ°Æ¡ng mại, nhÆ°ng làm giảm ngân sách của Việt Nam, tuy nhiên, người tiêu dùng và nhà sản xuất sẽ hưởng lợi từ những chi phí thấp này.

thá»±c tế, theo báo cáo má»›i nhất của Bá»™ Tài chính, thu NS sau 11 tháng Ä‘ã chính thức vượt 100% dá»± toán vá»›i tổng số tiền đạt khoảng 789.600 tá»· đồng. Số tiền này tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 100,9% dá»± toán cả năm. NhÆ° vậy, bất chấp giá dầu giảm, NS năm nay vẫn an toàn.

Dá»± toán tổng thu cân đối NS năm 2015 là 921.100 tá»· đồng, (tăng tá»›i 13,4%) so vá»›i năm 2014. Vá»›i mức giá dầu thô dá»± toán là 100 USD/thùng, má»™t số chuyên gia cho rằng sẽ khó đạt chỉ tiêu thu NS này, vậy theo ông, nên tính toán bù đắp nguồn thu nhÆ° thế nào?

- Theo tính toán của Bá»™ Tài chính, giá dầu thế giá»›i cứ giảm 1 USD thì NS hụt khoảng 1.000 tá»· đồng. Nếu giá giảm về 85 USD thì NS hụt khoảng 20.000 tá»· đồng. Song, giá dầu thô thế giá»›i giảm cÅ©ng có 2 mặt. Về mặt tích cá»±c, Việt Nam cÅ©ng là nÆ°á»›c nhập khẩu xăng dầu thành phẩm (hÆ¡n 70% nhu cầu ná»™i địa). Việt Nam cÅ©ng nhập khẩu nhiều nguyên vật liệu có nguồn gốc từ dầu thô nhÆ° phân bón, sợi tổng hợp, chất dẻo... Giá xăng dầu giảm kéo theo giá nhiều mặt hàng đầu vào, cÆ°á»›c vận tải… giảm góp phần giảm chi phí cho DN, tăng sức mua, sức tiêu thụ của người dân, DN có lãi hÆ¡n. Và Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên, Ä‘ây sẽ là nguồn bù đắp cho thu NS.

Ngoài ra, giá dầu thế giá»›i giảm Việt Nam cÅ©ng có thể tận dụng linh hoạt. Ví dụ có thể tính đến tăng cường dá»± trữ dầu thô (năm 2014 Ä‘ã hoàn thành việc gia tăng trữ lượng 50 - 55 triệu tấn dầu quy đổi); Điều chỉnh giảm kế hoạch khai thác cho phù hợp vá»›i tình hình. Đây là thời cÆ¡ để tăng kho dầu dá»± trữ vá»›i chi phí thấp. NhÆ° Trung Quốc gần Ä‘ây Ä‘ang hưởng lợi khi giá dầu thế giá»›i giảm do nÆ°á»›c này vẫn kiên trì vá»›i chiến lược tăng mạnh nguồn dá»± trữ dầu, do vậy nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng lượng nhập khẩu lên khoảng 700.000 thùng/ngày trong năm 2015.

Tình trạng hụt thu NS do giá dầu giảm mạnh từng xảy ra trong quá khứ và Bá»™ Tài chính Ä‘ã Ä‘Æ°a ra phÆ°Æ¡ng án xá»­ lý nhÆ° nâng thuế xuất nhập khẩu, vượt thu để trang trải NS… Ông Ä‘ánh giá thế nào về những phÆ°Æ¡ng án này?

- Đây cÅ©ng là má»™t cách khả thi. Trong tÆ°Æ¡ng lai, cần cân nhắc bỏ việc trợ giá và "thả" cho giá xăng dầu theo giá thị trường và các Ä‘Æ¡n vị này phải minh bạch giá xăng dầu nhập cảng cùng vá»›i tiết giảm các chi phí Ä‘i kèm.

Ngoài ra, có nhiều cách để cân đối NS, bù đắp thiếu hụt NS, nhÆ°: Giảm chi NS; vay nợ trong nÆ°á»›c, nÆ°á»›c ngoài… Bên cạnh Ä‘ó là việc triệt để tiết kiệm các khoản đầu tÆ° công, những khoản chi thường xuyên của các cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng phải cắt giảm nếu những khoản chi này không hiệu quả và chÆ°a thá»±c sá»± cần thiết.

Bá»™ trưởng Bá»™ KH&ĐT Ä‘ã nói: "Tiềm năng của má»™t quốc gia là ở chính con người, tài nguyên không quyết định", trong bối cảnh hiện nay có thể vận dụng triết lý này, thÆ°a ông?

- Đúng vậy, chất lượng nền kinh tế có vấn đề, Ä‘á»™ng lá»±c tăng trưởng là vốn, tài nguyên cạn dần, trong khi năng suất lao Ä‘á»™ng tăng chậm, cân đối vÄ© mô bất ổn khi tiết kiệm Ä‘ang giảm Ä‘i. Gần Ä‘ây, giá dầu có xu hÆ°á»›ng giảm dẫn tá»›i má»™t số địa phÆ°Æ¡ng dá»±a vào nguồn thu này gặp không ít khó khăn. Phải đổi má»›i mô hình tăng trưởng, thể chế, chính sách phải tốt. Việc thu NS cÅ©ng cần được Ä‘iều chỉnh thích ứng cho phù hợp vá»›i tình hình kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng. Nâng cao năng suất lao Ä‘á»™ng, đổi má»›i công nghệ để tạo giá trị gia tăng lá»›n hÆ¡n trong má»—i sản phẩm, nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm cÅ©ng nhÆ° của nền kinh tế. Đây cÅ©ng chính là mục tiêu hÆ°á»›ng tá»›i của nền kinh tế Việt Nam để đủ sức cạnh tranh khi há»™i nhập quốc tế.

Xin cảm Æ¡n ông!

Nguồn tin: KTĐT