Chỉ má»™t ngày sau khi triệu đại sứ 6 nÆ°á»›c Châu Âu để thông báo sẽ "cắt" cung dầu nhÆ° má»™t Ä‘á»™ng thái trả Ä‘Å©a lệnh cấm vận dầu khí của Liên minh Châu Âu (EU), Iran bất ngờ chuyển hÆ°á»›ng vá»›i quyết định sẽ "ngừng làm ăn" trong lÄ©nh vá»±c năng lượng vá»›i hai đối tác Anh và Pháp.

NhÆ° chỉ chờ có thế, sá»± chuyển mình của thị trường dầu trong 48 giờ qua Ä‘ã lập tức có bÆ°á»›c nhảy lá»›n. Dầu ngọt nhẹ tại New York ngày 21-2 tiếp tục tăng 2,1%, lên 105,44 USD/thùng. Cá»™ng thêm 2,2 USD chỉ trong má»™t phiên giao dịch, dầu thô Ä‘ã vọt lên mức cao nhất trong 9 tháng qua và nối tiếp chuá»—i tăng giá dài nhất kể từ tháng 12 năm ngoái đến nay. "Cú Ä‘òn" từ Trung Đông cÅ©ng khiến giá dầu Brent Biển Bắc lên mức cao chÆ°a từng thấy kể từ giữa tháng 6-2011 khi kết thúc các hợp đồng của tháng 4 ở ngưỡng 121,15 USD/thùng.

Dầu từ Iran không chảy tá»›i Châu Âu Ä‘ang gây biến Ä‘á»™ng trên thị trường dầu thế giá»›i.

Dù Ä‘ã chuẩn bị những phÆ°Æ¡ng án dá»± phòng nhằm trấn an dÆ° luận về các tác Ä‘á»™ng được dá»± báo từ căng thẳng chính trị đến năng lượng giữa Iran và phÆ°Æ¡ng Tây, song thá»±c tế cho thấy chẳng cần chờ đến khi lệnh cấm của EU có hiệu lá»±c từ 1-7, cú "ra Ä‘òn" trÆ°á»›c của Tehran Ä‘ã ngay tức thì tạo má»™t cÆ¡n sốt trên thị trường nhiên liệu vốn Ä‘ang khá yên ả. Chính quyền của Tổng thống Mahmoud Amedinejad Ä‘ã không khoanh tay đứng nhìn EU Ä‘Æ¡n phÆ°Æ¡ng áp đặt luật chÆ¡i thông qua quyết định trừng phạt thÆ°Æ¡ng mại đối vá»›i ngành công nghiệp dầu mỏ và phong tỏa tài sản của Ngân hàng Trung Æ°Æ¡ng Iran khắp Châu Âu. NhÆ° vậy, kế hoạch trì hoãn lệnh cấm vận đến gần 7 tháng để các thành viên có đủ thời gian tìm nguồn cung năng lượng thay thế dầu Iran của EU Ä‘ã không được "đầu xuôi Ä‘uôi lọt".

Dẫu rằng má»™t số quốc gia Châu Âu không phụ thuá»™c nhiều vào dòng nhiên liệu từ Tehran nhÆ° Hy Lạp hay Italia, song sá»± tức giận của Iran không thể không khiến những bạn hàng truyền thống nhÆ° Anh, Pháp phải vất vả toan lo việc nhanh chóng tìm kiếm lượng dầu vừa bị thiếu hụt. TrÆ°á»›c thông tin từng được đồn Ä‘oán và nay thành hiện thá»±c, thị trường lo ngại hành Ä‘á»™ng ngừng toàn bá»™ xuất khẩu dầu sang hai thành viên quan trọng của EU - nhÆ° má»™t phản ứng đầu tiên của Tehran trÆ°á»›c "cuá»™c chiến tổng lá»±c" của phÆ°Æ¡ng Tây sẽ gây căng thẳng tất yếu về nguồn cung dầu mỏ. Quan trọng hÆ¡n, Ä‘ây má»›i chỉ là sá»± khởi đầu. Ngay cả khi Iran không Ä‘ình chỉ giao dịch năng lượng trÆ°á»›c thời hạn vá»›i các quốc gia Châu Âu thì ngày 1-7 Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên sẽ tá»›i. Đến lúc Ä‘ó, cả EU sẽ cần khoảng 600.000 thùng dầu má»—i ngày từ các đối tác khác để lấp bù số dầu thiếu hụt từ nhà cung cấp lâu năm Iran.

Có lẽ vấn đề sẽ Ä‘Æ¡n giản hÆ¡n nếu nhÆ° báo cáo má»›i nhất của Ngân hàng Goldman Sachs không Ä‘Æ°a ra số liệu gây dao Ä‘á»™ng. Mặc dù nhu cầu tiêu thụ năng lượng thế giá»›i vẫn ở mức khiêm tốn do nền kinh tế toàn cầu chÆ°a đạt tốc Ä‘á»™ hồi phục nhÆ° mong muốn, nhÆ°ng mức tăng dá»± trữ dầu của 34 nÆ°á»›c thuá»™c Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) lại duy trì ở ngưỡng Ä‘áng báo Ä‘á»™ng. ChÆ°a khi nào trong 5 năm qua, con số này chỉ tăng thêm 11,4 triệu thùng, bằng 1/4 mức tăng trung bình của cả 5 năm. Không kể công suất dá»± phòng của Tổ chức Các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) mất Ä‘i 26% kể từ tháng 3-2011 xuống 4,685 triệu thùng/ngày trong tháng 1 vừa qua, mức thấp nhất kể từ tháng 9-2008, Ä‘à tăng dá»± trữ chậm chạp hiện thời phản ánh sá»± thá»±c là sản lượng khai thác dầu của các nÆ°á»›c bên ngoài OPEC cÅ©ng Ä‘ang suy giảm. Điều Ä‘áng ngại hÆ¡n khi quốc gia luôn được đặt kỳ vọng về sản lượng dầu là Saudi Arabia dù xuống 9,65 triệu thùng/ngày, chỉ thấp hÆ¡n chút ít mức cao nhất trong 30 năm là 9,85 triệu thùng/ngày hồi tháng 8 năm ngoái cÅ©ng Ä‘ã Ä‘Æ°a ra dá»± báo lượng dầu tồn kho của thế giá»›i có thể sá»›m tiệm cận mức nguy hiểm.

Vẫn còn xa so vá»›i ká»· lục gần 150 USD/thùng mà giá dầu từng đạt được trong đợt suy thoái kinh tế năm 2008, nhÆ°ng cuá»™c đối đầu năng lượng giữa Iran và phÆ°Æ¡ng Tây dù thế nào cÅ©ng sẽ gây bất ổn nhất định về nguồn cung. Cùng vá»›i niềm hy vọng nền kinh tế thế giá»›i sẽ vận hành nhuần nhuyá»…n hÆ¡n để sá»›m ra khỏi bóng Ä‘en suy thoái, nhu cầu về nhiên liệu tất yếu sẽ gia tăng tÆ°Æ¡ng ứng. Vá»›i cú chạm ngưỡng má»›i của giá dầu thế giá»›i trong 48 giờ qua, rất có thể, thời kỳ ngủ Ä‘ông của giá dầu Ä‘ã khép lại, báo hiệu má»™t giai Ä‘oạn sôi Ä‘á»™ng má»›i của giá dầu trong những ngày tá»›i.