(Ảnh: xaluan.com)

Các nhà kinh tế hiện Ä‘ang tranh cãi và Ä‘Æ°a ra nhiều dá»± báo khác nhau về triển vọng giá nhiên liệu. Trong má»—i xu hÆ°á»›ng, có nhiều yếu tố được Ä‘Æ°a ra để biện giải, trong Ä‘ó phải kể đến hoạt Ä‘á»™ng đầu cÆ¡, diá»…n biến của suy thoái kinh tế toàn cầu và những bất ổn chính trị gần Ä‘ây ở Trung Đông và châu Phi.

Sau chuá»—i tăng giá kéo dài 54 ngày theo Ä‘à tăng của giá dầu, giá xăng đảo chiều trong ngày 23/6, xuống mức 2,69 USD/gallon, giảm 0,3 xu/galon so vá»›i phiên trÆ°á»›c. Giá nhiên liệu này bắt đầu tăng từ tháng 4/09, khi Ä‘ang ở mức trung bình 2,05 USD/gallon, do giá dầu tăng lên hÆ¡n 70 USD/thùng từ mức 35 USD/thùng hồi tháng 12/2008.

Hầu kết các nhà kinh tế đều cho rằng chính hoạt Ä‘á»™ng đầu cÆ¡ trên thị trường là nguyên nhân đẩy giá dầu lên. Các nhà đầu cÆ¡ thường là các nhà đầu tÆ° thuá»™c các tổ chức lá»›n Ä‘ã đổ tiền vào các loại hàng hóa nhÆ° dầu khi thị trường chứng khoán tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Theo nhà kinh tế Mark Weisbrot, Giám đốc má»™t Trung tâm nghiên cứu kinh tế và chính sách ở Washington, Ä‘ây cÅ©ng là nguyên nhân kéo giá dầu vọt lên mức đỉnh 147 USD/thùng hồi năm ngoái.

Các nhà đầu cÆ¡ tính toán rằng suy thoái kinh tế toàn cầu có thể Ä‘ã chạm Ä‘áy và bắt đầu bÆ°á»›c vào thời kỳ phục hồi mạnh mẽ. Điều này sẽ làm tăng nhu cầu và đẩy giá dầu lên, cÆ¡ há»™i để họ hái ra tiền.

Tuy nhiên, các nhà kinh tế lại cho rằng sá»± lạc quan này có thể là má»™t sai lầm bởi gói kích thích của Chính phủ không đủ mang lại sá»± tăng trưởng kinh tế thá»±c sá»±. Sá»± phục hồi yếu á»›t sẽ không thể thúc đẩy nhu cầu năng lượng và giá dầu có thể giảm xuống 33 USD/thùng.

Má»™t số ý kiến cho rằng tÆ°Æ¡ng quan cung-cầu vẫn là nhân tố hàng đầu thúc đẩy giá dầu. Nhà phân tích Matt Simmons ở Simmons & Co. dá»± Ä‘oán giá dầu sẽ tiếp tục tăng và có thể tăng gấp 3 lần trong năm tá»›i.

Theo ông Simmons, khi giá dầu lao thẳng xuống mức dÆ°á»›i 50 USD/thùng từ mức ká»· lục hồi năm ngoái, nhiều mỏ dầu Ä‘ã ngừng hoạt Ä‘á»™ng, khiến nguồn cung bị thắt chặt và sắp tá»›i, các nhà sản xuất sẽ chÆ°a thể tăng nguồn cung theo kịp Ä‘à tăng nhu cầu. Điều này có thể đẩy giá dầu lên mức 200 USD/thùng trong năm tá»›i.

Nhà phân tích Allen Good ở Morningstar, má»™t cÆ¡ quan nghiên cứu Ä‘á»™c lập, cÅ©ng cho rằng nguồn cung vẫn bị thắt chặt, khi các nhà máy lọc dầu Ä‘ang cắt giảm công suất để bảo dưỡng và nâng cấp cÆ¡ sở sản xuất.

Trong khi Ä‘ó, má»™t số người cho rằng nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của Mỹ yếu sẽ làm giảm nhu cầu dầu và khiến giá dầu Ä‘i xuống.

Tuy nhiên, theo má»™t số nhà phân tích, biến Ä‘á»™ng giá USD là yếu tố then chốt tác Ä‘á»™ng đến giá dầu và giá khí đốt. Theo ông Good, khi đồng tiền xanh yếu, giá dầu có xu hÆ°á»›ng tăng và ngược lại.

Ngoài ra, các sá»± kiện địa chính trị cÅ©ng Ä‘ang thu hút sá»± chú ý của các nhà giao dịch những tháng gần Ä‘ây. Ở Nigeria - nÆ°á»›c sản xuất dầu mỏ lá»›n nhất châu Phi, bạo loạn Ä‘ang leo thang ở khu vá»±c phía nam, khi các lá»±c lượng chống đối Chính phủ yêu cầu má»™t thị phần lá»›n hÆ¡n trong nguồn thu từ dầu mỏ của đất nÆ°á»›c.

Còn ở Iran, nhiều người Ä‘ã tổ chức tuần hành trên đường phố lá»›n để phản đối kết quả cuá»™c bầu cá»­ Tổng thống vừa qua. Theo các chuyên gia, bất ổn ở những nÆ°á»›c này có thể dẫn tá»›i sá»± gián Ä‘oạn nguồn cung, khiến giá dầu và khí đốt tăng trở lại.

Giá dầu biến Ä‘á»™ng mạnh sẽ tác Ä‘á»™ng đến các quốc gia theo nhiều cách khác nhau. Nhà nghiên cứu Ken Green ở American Enterprise Institute cho rằng các nÆ°á»›c nhÆ° Canada và Mỹ, vá»›i mật Ä‘á»™ dân cÆ° thÆ°a thá»›t, sẽ bị thiệt hại lá»›n, đặc biệt là vá»›i các ngành công nghiệp phụ thuá»™c vào xăng dầu nhÆ° vận tải, bởi các phÆ°Æ¡ng tiện cần má»™t lượng nhiên liệu lá»›n để vận chuyển hàng hóa giữa những địa Ä‘iểm rất xa nhau. Trong khi Ä‘ó, những nÆ°á»›c có dân cÆ° Ä‘ông Ä‘úc hÆ¡n nhÆ° Trung Quốc và Ấn Độ sẽ tránh được Ä‘iều này.

Biến Ä‘á»™ng giá xăng chắc chắn cÅ©ng sẽ tác Ä‘á»™ng đến túi tiền của người tiêu dùng, gây tác Ä‘á»™ng lan truyền đến nền kinh tế. Theo ông Good, giá xăng dầu cao sẽ khiến người Mỹ, vá»›i xe hÆ¡i là phÆ°Æ¡ng tiện Ä‘i lại chính, giảm những chi tiêu khác. Vì thế, lượng khách đến các nhà hàng sẽ giảm cÅ©ng nhÆ° số người Ä‘i nghỉ ở các khu nghỉ dưỡng cÅ©ng sẽ ít hÆ¡n, dẫn tá»›i tăng trưởng kinh tế suy giảm và tình trạng sa thải nhân công. Đây là Ä‘iều ít có khả năng xảy ra vá»›i Trung Quốc và Ấn Độ, những nÆ°á»›c có số người sá»­ dụng xe hÆ¡i ít hÆ¡n.

Thậm chí, hầu hết các nhà kinh tế tin tưởng vào chiều hÆ°á»›ng tăng của giá dầu và khí đốt cÅ©ng tỏ ra thận trọng khi Ä‘Æ°a ra những dá»± báo kinh tế.

Tuy nhiên, theo nhà phân tích Desmond Lachman ở American Enterprise Institute, Ä‘iều quan trọng là không thổi phồng những tác Ä‘á»™ng của việc giá dầu tăng, bởi gần Ä‘ây giá nhiên liệu vẫn chÆ°a tăng tá»›i các mức năm ngoái./.