Giá dầu thô hiện tiếp tục dao động quanh mức thấp 50 USD/thùng trong bối cảnh kinh tế suy yếu gây hạn chế nhu cầu tiêu thụ dầu.Song các chuyên gia dự kiến giá sẽ hồi phục vào năm 2010 do nguồn cung dầu có nguy cơ giảm sút trong dài hạn và kinh tế thế giới sẽ phục hồi đem nhu cầu tăng nhanh trở lại.
Các nhà phân tích cho rằng việc giá dầu tăng vọt từ cuối năm 2007 lên tới mức đỉnh 147 USD/ thùng vào giữa tháng 7 là do lo ngại về nguồn cung cả ngắn và trung hạn, những bất ổn về địa chính trị và khả năng khai thác giảm sút tại các nước xuất khẩu dầu mỏ ngoài OPEC. Ngoài ra, hoạt động mua đầu cơ coi dầu như là mặt hàng mà các quỹ đầu tư mạo hiểm trú ẩn trong lúc đồng USD mất giá và lạm phát lên cao cũng là nguyên nhân đẩy giá dầu tăng. Thêm vào đó, giới đầu tư lúc đó cũng coi thị trường nguyên liệu là nơi lý tưởng để bảo toàn nguồn vốn khi thị trường cổ phiếu và trái phiếu suy yếu.
Tuy nhiên, việc đồng USD lên giá kể từ tháng 7 được coi như thời điểm đánh dấu sự đảo chiều của giá dầu, dù thị trường tài chính khủng hoảng cũng là một nhân tố khác khiến giá dầu suy giảm. Sang đến tháng 10 thì rõ ràng là cuộc khủng hoảng tài chính đã làm kinh tế toàn cầu chậm lại và tác động tiêu cực đến thị trường dầu mỏ. Khi giá dầu còn lơ lửng ở mức 100 USD/thùng, OPEC đã nhóm họp với luận điểm cho rằng, nạn đầu cơ, căng thẳng địa chính trị và hiện tượng thắt cổ chai trong lọc dầu là những nguyên nhân đẩy giá dầu lên cao nửa đầu năm 2008, đồng thời cảnh báo nguồn cung dầu đã cao hơn nhu cầu. Tại cuộc gặp hồi tháng 9, OPEC đã yêu cầu các nước thành viên cắt giảm 520.000 thùng dầu mỗi ngày để ngăn chặn đà mất giá của dầu. Nhưng động thái này đã không thể ngăn đà đi xuống của dầu. Ngày 24/10, OPEC tiếp tục tổ chức một cuộc họp khẩn để quyết định cắt giảm sản lượng thêm 1,5 triệu thùng dầu ngày từ 1/11/08 (Năng lực sản xuất dầu của OPEC tháng 10 đã thực sự thấp hơn 700.000 thùng dầu so với mức đỉnh tháng 6/08).
OPEC có kế hoạch triệu tập một cuộc họp nữa vào giữa tháng 12 tới và khả năng sẽ có quyết định cắt giảm thêm sản lượng. Tuy nhiên, dù OPEC có tiếp tục cắt giảm sản lượng thì thị trường dầu thế giới trong năm 2009 có thể vẫn sẽ tiếp tục thừa cung, vì nhu cầu giảm mạnh. Trong quý II/08, nhu cầu dầu thế giới đã giảm 0,3% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó riêng tại Mỹ giảm tới 6%. Nhu cầu dầu của EU và Nhật Bản cũng tiếp tục chiều hướng đi xuống trong dài hạn, của toàn khối OECD sẽ giảm 3% trong cả năm 2008, giảm tiếp thêm 2% trong năm 2009 và 1% trong năm 2010. Trong các năm tiếp theo từ 2011-2013, dù kinh tế OECD đã tăng trưởng trở lại, nhưng nhu cầu dầu tăng không nhiều do việc sử dụng ethanol hay nhiên liệu sinh học trong ngành giao thông, nhất là tại khu vực tiêu thụ dầu nhiều nhất thế giới Bắc Mỹ.
Trong những năm 2011-2012, nhu cầu dầu dự kiến sẽ phục hồi tại các nước ngoài OECD, dẫn đầu là Trung Quốc, Ấn Độ và khu vực Trung Đông. Nhu cầu đặc biệt tăng mạnh tại Ấn Độ do sở hữu xe hơi tăng cao. Tổng nhu cầu dầu toàn cầu sẽ tăng trung bình 2% trong 2011 và 2012, của các nước ngoài OECD là 3,8%.
Sản lượng của các nước xuất khẩu dầu ngoài OPEC dự kiến vẫn thấp trong giai đoạn 2008-2010, trong khi sản lượng của Nga sẽ ổn định hơn trong 2 năm này. Thêm vào đó, năng lực khai thác của Mêhicô và Nauy sẽ giảm với tỉ lệ lớn hơn năm nay. Rủi ro chính trị vẫn là nhân tố quan trọng tác động tới nguồn cung dầu với các nguy cơ từ Irắc, vấn đề nguyên tử của Iran và bạo loạn ở Nigiêria. Nguy cơ từ quốc hữu hoá đã giảm trong thời gian gần đây từ tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu, các công ty dầu khí nhà nước không còn lợi thế tài chính để gây sức ép với các công ty đa quốc gia. Ngoài ra, đầu tư cho khai thác và lọc dầu sẽ giảm trong 2009-2010 do hai nhân tố giá dầu giảm và tín dụng đóng băng. Cung giảm và cầu tăng sẽ là các yếu tố hỗ trợ giá dầu trong thời gian tới.
(Vinanet)
