- Việt Nam là má»™t trong số những quốc gia xuất khẩu dầu. Chính vì vậy, giá»›i chuyên gia cho rằng, việc giá xăng dầu liên tiếp giảm trong thời gian vừa qua sẽ tác Ä‘á»™ng không nhỏ đến nền kinh tế nÆ°á»›c ta, đặc biệt là vấn đề thu chi ngân sách.

Năng lượng Mới số 382

Hiệu ứng giá dầu

Số liệu thống kê của Bá»™ Tài chính cho thấy, nền kinh tế nÆ°á»›c ta Ä‘ã có bÆ°á»›c chuyển biến mạnh, Ä‘iều này thể hiện ở số thu ngân sách 11 tháng Ä‘ã vượt kế hoạch cả năm 2014. Tại kỳ họp thứ 8 Quốc há»™i khóa XIII, trÆ°á»›c những tín hiệu tích cá»±c này, các đại biểu đều thống nhất cho rằng, thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c năm 2014 dá»± kiến vượt 63,7 ngàn tỉ đồng so vá»›i dá»± toán, tăng 12,3% so vá»›i năm 2013. Tuy nhiên, trÆ°á»›c diá»…n biến giảm sâu của giá dầu thô, Bá»™ Tài chính cho rằng, việc này sẽ tác Ä‘á»™ng không nhỏ đến thu ngân sách cả năm 2014.

Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính Đinh Tiến DÅ©ng trong má»™t cuá»™c trả lời báo chí gần Ä‘ây Ä‘ã cho hay, từ đầu tháng 10 đến nay giá dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm còn 68,5USD/thùng, Ä‘iều này ảnh hưởng rất lá»›n đến thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c trong tháng 12, cả năm 2014 cÅ©ng nhÆ° năm 2015. Dá»± toán thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c năm 2015 Ä‘ã được Quốc há»™i thông qua vá»›i phÆ°Æ¡ng án giá dầu thô ở mức 100USD/thùng.

CÆ°á»›c vận tải giảm chậm so vá»›i giá xăng dầu

Xung quanh câu chuyện này, TS Đoàn Văn Bình, Viện trưởng Viện Kinh tế năng lượng, Viện Khoa học Việt Nam Ä‘Æ°a nhận định, không chỉ Việt Nam mà cả những quốc gia xuất khẩu dầu thô đều chịu tác Ä‘á»™ng của việc giá dầu giảm. TS Bình phân tích: Hiện nay, Việt Nam khai thác và xuất khẩu khoảng 16 triệu tấn dầu thô. NhÆ° vậy, việc giá dầu giảm sẽ tác Ä‘á»™ng gần nhÆ° ngay lập tức tá»›i việc giảm thu ngân sách và Ä‘ây là bài toán rất khó trong việc cân bằng thu chi ngân sách của Chính phủ.

Tuy nhiên, cÅ©ng theo TS Bình, bên cạnh những tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c thì việc giá dầu thô giảm, kèm vá»›i Ä‘ó là giá xăng, dầu giảm sẽ có tác Ä‘á»™ng tích cá»±c đối vá»›i nền kinh tế. Cụ thể, khi giá xăng dầu giảm, lÄ©nh vá»±c vận tải được hưởng lợi nhất vì Ä‘ây là lÄ©nh vá»±c tiêu thụ nhiều xăng dầu nhất. Ngoài ra còn có các lÄ©nh vá»±c khác nhÆ° sản xuất phân bón, nhá»±a, khai thác tài nguyên, Ä‘ánh bắt thủy sản, luyện kim... cÅ©ng được hưởng lợi khi mà xăng dầu chiếm tá»›i 20-30% chi phí đầu vào của những ngành sản xuất Ä‘ó. Đặc biệt, giá xăng dầu giảm cÅ©ng giúp há»™ gia Ä‘ình giảm chi tiêu cho việc Ä‘i lại hằng ngày, qua Ä‘ó kích thích tiêu dùng nhờ khoản tiền tiết kiệm được. Giá cÆ°á»›c vận tải giảm cÅ©ng có thể giúp giá hàng hóa tiêu dùng giảm. NhÆ° vậy, người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi kép từ việc chi tiêu cho vấn đề năng lượng. Điều này sẽ góp phần kích thích tiêu dùng và đồng nghÄ©a là kích thích tăng sản xuất, giúp nền kinh tế sôi Ä‘á»™ng, nhá»™n nhịp hÆ¡n và cÅ©ng là tăng thu ngân sách nhờ tăng thu từ thuế các mặt hàng tiêu dùng.

Rá»™ng hÆ¡n, đối vá»›i nền kinh tế toàn cầu, giá dầu giảm sẽ tác Ä‘á»™ng má»™t cách trá»±c tiếp, sâu rá»™ng đến toàn bá»™ người dân ở tất cả các nÆ¡i trên thế giá»›i thông qua việc giảm chi phí cho năng lượng phục vụ sinh hoạt cÅ©ng nhÆ° sản xuất. Qua Ä‘ó kích thích nền kinh tế phát triển, nhất là trong giai Ä‘oạn hiện nay, dấu hiệu giảm phát ở má»™t số nền kinh tế lá»›n cÅ©ng Ä‘ã tÆ°Æ¡ng đối rõ thì Ä‘ây là má»™t cú hích quan trọng giúp nền kinh tế sôi Ä‘á»™ng trở lại.

Tuy nhiên, hiệu ứng tích cá»±c của việc giá dầu giảm cần có thời gian, đặc biệt là ở Việt Nam bởi thông thường, các doanh nghiệp Việt Nam phản ứng rất chậm, từ khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm đến giá xăng dầu trong nÆ°á»›c giảm là má»™t quãng đường dài và từ khi giá xăng dầu giảm đến khi giá vận tải giảm, kéo theo giá hàng hóa giảm còn dài hÆ¡n nữa. Vì vậy, má»™t mặt do tính ì sẵn có của chúng ta và mặt khác, do má»™t số nhóm kinh doanh Ä‘á»™c quyền cố tình kéo dài thời gian để hưởng lợi. NhÆ°ng cái thiệt lâu dài, cái thiệt lá»›n hÆ¡n là khả năng cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam sẽ giảm so vá»›i khả năng cạnh tranh của hàng hóa các nÆ°á»›c.

Tăng kiểm soát để tăng thu

NhÆ° Ä‘ã đề cập ở trên, giá dầu giảm sẽ tác Ä‘á»™ng trá»±c tiếp đến thu ngân sách, và gián tiếp ảnh hưởng đến việc cấp vốn cho các dá»± án đầu tÆ° phát triển hạ tầng xã há»™i. Kịch bản tăng khai thác để đảm bảo thu là câu hỏi Ä‘ang rất được dÆ° luận quan tâm. Đưa quan Ä‘iểm về vấn đề, TS Bình nói: Dầu thô là nguyên liệu năng lượng chiến lược của quốc gia và trữ lượng dầu của Việt Nam là có hạn. Chúng ta Ä‘ang phải đối diện vá»›i mất cân bằng cung cầu và dá»± báo chỉ má»™t vài năm nữa, chúng ta sẽ phải nhập khẩu năng lượng. Chính vì vậy, mục tiêu chiến lược của chúng ta là phải dá»± trữ và sá»­ dụng tiết kiệm các nguồn năng lượng hóa thạchh nhÆ° dầu thô, than... Việc giảm xuất khẩu nhiên liệu hóa thạch nhÆ° dầu thô, than... cÅ©ng được Ä‘Æ°a vào chiến lược phát triển ngành năng lượng. Vì vậy, má»™t con đường hiển nhiên là chúng ta phải tăng cường các nhà máy chế biến dầu để không phải xuất dầu thô để gia tăng giá trị của dầu, bá»›t Ä‘i việc phải nhập khẩu các sản phẩm từ dầu. Càng giữ lại được dầu thô bao nhiêu thì càng tốt cho tÆ°Æ¡ng lai bấy nhiêu.

Chính vì vậy, TS Bình cho rằng: “Việt Nam cần đẩy nhanh tiến trình tái cÆ¡ cấu nền kinh tế, giảm bá»›t việc phát triển nhờ vào khai thác khoáng sản thô để xuất khẩu”.

Trao đổi vá»›i báo chí về việc giá dầu giảm, Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính thông tin: TrÆ°á»›c tình hình giá dầu thô giảm mạnh và nhanh, để giải quyết những khó khăn cho năm 2015, Bá»™ Tài chính Ä‘ang tập trung cùng các ngành các cấp tháo gỡ khó khăn, tạo Ä‘iều kiện cho doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh. Cùng vá»›i Ä‘ó, sẽ tiếp tục rà soát thủ tục hành chính tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, người ná»™p thuế, tạo nguồn thu lâu dài. Ngoài ra, tiếp tục theo dõi diá»…n biến của giá dầu, nghiên cứu các phÆ°Æ¡ng án Ä‘iều hành phù hợp, kết hợp có hiệu quả các giải pháp về công cụ tài chính, thuế nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích của nhà nÆ°á»›c, của doanh nghiệp và người tiêu dùng trong nÆ°á»›c.

Bên cạnh Ä‘ó, Bá»™ Tài chính sẽ tập trung chỉ đạo cÆ¡ quan thuế các cấp tổ chức kiểm tra, rà soát kê khai thuế của các doanh nghiệp để xác định chi phí đầu ra, chi phí bán hàng, chi phí lÆ°u thông… của các doanh nghiệp, kịp thời phát hiện các trường hợp tăng giá bán, tăng chi phí sản xuất kinh doanh không hợp lý, không Ä‘úng quy định, qua Ä‘ó truy thu vào ngân sách Nhà nÆ°á»›c...

Về vấn đề giá, Bá»™ trưởng cho rằng Ä‘ây là má»™t yếu tố rất quan trọng và trong thời gian tá»›i, Bá»™ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp vá»›i các ngành để tham mÆ°u cho Chính phủ đẩy nhanh lá»™ trình quản lý giá các mặt hàng thiết yếu theo cÆ¡ chế thị trường trong Ä‘iều kiện lạm phát Ä‘ang thấp nhÆ° giá Ä‘iện, giá khí trong bao tiêu, giá các sản phẩm dịch vụ công ích, dịch vụ công; Ä‘iều hành sản xuất khai thác dầu thô đảm bảo vừa có thu cho ngân sách Nhà nÆ°á»›c vừa hiệu quả trong khai thác dầu thô.

“Tất cả những giải pháp trên Bá»™ Tài chính sẽ tính toán phối hợp vá»›i các ngành để tham mÆ°u cho Chính phủ đảm bảo thá»±c hiện thắng lợi nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nÆ°á»›c 2015 trong Ä‘iều kiện giá xăng dầu sụt giảm rất xa vá»›i dá»± toán Ä‘ã được Quốc há»™i thông qua” - Bá»™ trưởng Bá»™ Tài chính khẳng định.

Nguồn tin: Petrotimes