Giá dầu giảm, những nÆ°á»›c Trung Đông bao lâu nay vốn sống nhờ vào dầu mỏ hiện không dá»… chịu chút nào. Sá»± thịnh vượng chỉ được xây lên nhờ dầu mỏ khó có thể bền vững, Ä‘ó là quan Ä‘iểm được Ä‘Æ°a ra trong má»™t bài bình luận vừa được tạp chí The Economist đăng tải.

Những ông hoàng Saudi Arabia không thể ngừng tiêu, trong khi nguồn thu ngân sách ngày càng Ä‘i xuống. Thu ngân sách của Chính phủ Saudi Arabia được dá»± báo sẽ giảm khoảng 82 tá»· USD trong năm 2015, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 8% GDP - Ảnh: Britannica.

Bắt đầu đi vay

Dá»± trữ ngoại tệ của Saudi Arabia Ä‘ang vÆ¡i dần Ä‘i vá»›i tốc Ä‘á»™ Ä‘áng lo ngại, khi giá dầu giảm và chi tiêu cho quân sá»± không ngừng tăng.

Bản thân gia Ä‘ình hoàng gia cÅ©ng không thể nào tiết kiệm hÆ¡n sau khi Ä‘ã tiêu xài thoải mái quá lâu. Trong 6 tháng đầu năm nay, hoàng gia Saudi Arabia Ä‘ã tiêu hết 60 tá»· USD, và còn Ä‘i vay thêm 4 tá»· USD từ các ngân hàng địa phÆ°Æ¡ng.

Tính toán của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy đến cuối năm nay, thâm hụt ngân sách của Saudi Arabia có thể lên mức khoảng 140 tá»· USD, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 20% GDP. Xét đến việc má»™t thời gian dài nÆ°á»›c này luôn có thặng dÆ°, thì mức thâm hụt này quá lá»›n.

NhÆ°ng, những ông hoàng Saudi Arabia không thể ngừng tiêu, trong khi nguồn thu ngân sách ngày càng Ä‘i xuống. Thu ngân sách của Chính phủ Saudi Arabia được dá»± báo sẽ giảm khoảng 82 tá»· USD trong năm 2015, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 8% GDP.

Trong thông báo má»›i nhất của mình, Standard & Poor Ä‘ã hạ mức triển vọng tín dụng của Saudi Arabia xuống mức “tiêu cá»±c”.Tổ chức này Ä‘ánh giá kinh tế Saudi Arabia quá phụ thuá»™c vào dầu mỏ.

Cách Ä‘ây má»™t năm, giá dầu ở mức 107 USD/thùng, hiện nay chỉ còn khoảng hÆ¡n 40 USD/thùng.

NhÆ°ng Saudi Arabia cÅ©ng không thể trách ai được, chính họ Ä‘ã tá»± đẩy mình vào tình thế nhÆ° hiện nay. Từ năm ngoái, nÆ°á»›c này Ä‘ã không ngừng tăng sản lượng để quyết đẩy giá dầu giảm sâu.

Vá»›i sản lượng ká»· lục 10,564 triệu thùng/ngày, Saudi Arabia từ chối giảm sản lượng, vá»›i suy nghÄ© rằng chính sách Ä‘ó sẽ đẩy các công ty sản xuất dầu Ä‘á phiến Mỹ phá sản, buá»™c Nga và Iran ngừng há»— trợ cho Syria.

NhÆ°ng Saudi Arabia Ä‘ã nhầm. Trong cùng khoảng thời gian trên, các công ty sản xuất dầu Ä‘á phiến của Mỹ vẫn tiếp tục tăng sản lượng lên mức 9,6 triệu thùng/ngày. Má»™t quan chức Saudi Arabia thừa nhận: “Rõ ràng các nÆ°á»›c ngoài OPEC không dá»… chịu tác Ä‘á»™ng từ giá dầu thấp nhÆ° chúng ta vẫn tưởng.”

Tồi tệ hÆ¡n, dù nguồn thu giảm và không thể bỏ được thói quen chi tiêu xa xỉ, nhà vua Saudi Arabia vẫn tiếp tục quyết liệt vá»›i các tham vọng chính trị, quân sá»± của mình. DÆ°á»›i thời vua Salman, chi tiêu quân sá»± của Saudi Arabia nhanh chóng leo lên vị trí thứ 5 trên thế giá»›i, má»™t phần do các biến Ä‘á»™ng phức tạp tại khu vá»±c Trung Đông.

Và theo Thống đốc Ngân hàng Trung Æ°Æ¡ng Saudi Arabia, nÆ°á»›c này sẽ tiếp tục vay tiền trong những tháng tá»›i.

Tiến thoái lưỡng nan

Tính toán của các chuyên gia kinh tế cho thấy Saudi Arabia sẽ phải phát hành khoảng 5 tá»· USD trái phiếu/tháng trong khoảng thời gian từ nay đến cuối năm 2015 để bù vào thâm hụt ngân sách.

Nguồn thu giảm cÅ©ng tiềm ẩn nguy cÆ¡ gây ra bất ổn xã há»™i ở Saudi Arabia. Cho đến nay sá»± ổn định xã há»™i mà nÆ°á»›c này có được trong bối cảnh toàn Trung Đông lá»™n xá»™n là bởi người dân được hưởng quá nhiều há»— trợ tài chính từ Chính phủ.

Khắp khu vá»±c Trung Đông, không người dân nÆ°á»›c nào được hưởng chế Ä‘á»™ phúc lợi tốt nhÆ° ở Saudi Arabia. Họ không phải Ä‘óng thuế thu nhập, được hưởng trợ cấp năng lượng, Ä‘iện, thá»±c phẩm.

Ngày vua Salman lên ngôi, ông Ä‘ã dùng đến 32 tá»· USD làm quà tặng cho người dân. Không chỉ vậy, Saudi Arabia còn bán dầu vá»›i giá vô cùng hữu nghị cho những nÆ°á»›c láng giềng được lòng nhà vua trong suốt má»™t thời gian dài.

Dá»± trữ ngoại tệ của Saudi Arabia Ä‘ã đạt đỉnh 737 tá»· USD vào tháng 8/2014. NhÆ°ng chắc chắn, giấc mÆ¡ đẹp sẽ không kéo dài mãi. Đến tháng 5 năm nay, dá»± trữ ngoại tệ giảm chỉ còn 672 tá»· USD, và má»—i tháng Ä‘ang hao hụt thêm 12 tá»· USD.

Những người đứng đầu Saudi Arabia dù nhận thức được những gì Ä‘ang diá»…n ra, nhÆ°ng họ cÅ©ng không còn nhiều lá»±a chọn chính sách.

Họ rất khó tăng thuế, giảm trợ cấp vá»›i người dân nếu muốn ngăn bất ổn xã há»™i. Họ cÅ©ng khó từ bỏ tham vọng chính trị tại má»™t số nÆ°á»›c lân cận. Họ cÅ©ng vẫn quyết tâm triệt hạ ngành sản xuất dầu Ä‘á phiến của Mỹ, nên chÆ°a thể giảm sản lượng dầu.

Nguồn tin: Vneconomy