Giá dầu thế giá»›i Ä‘ã tụt xuống quanh mức 40 USD/thùng. Kịch bản xấu nhất mà liên bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng, Kế hoạch và Äầu tÆ° đặt ra Ä‘ã biến thành sá»± tháºt
Giá dầu thô West Texas Intermediate (WTI) của Mỹ cáºp nháºt đến ngày 21-8 Ä‘ã chạm mức 40,25 USD/thùng, giảm 0,78 USD/thùng so vá»›i giá chốt phiên giao dịch ngày 20-8 và giảm thêm 57% so vá»›i cùng thá»i Ä‘iểm năm trÆ°á»›c.
Có thể xuống 20 USD/thùng
Äầu năm 2015, khi giá dầu ở ngưỡng khoảng 60 USD/thùng, tổ công tác liên bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng, Kế hoạch và Äầu tÆ° (KH-ÄT) Ä‘ã Ä‘Æ°a ra 3 kịch bản ứng phó vá»›i giá dầu: dÆ°á»›i 60 USD/thùng, dÆ°á»›i 50 USD/thùng và dÆ°á»›i 40 USD/thùng. Trong Ä‘ó, giá dầu dÆ°á»›i 40 USD/thùng được coi là kịch bản xấu nhất.
Nhiá»u dá»± báo tại thá»i Ä‘iểm Ä‘ó vẫn lạc quan cho rằng giá dầu chạm ngưỡng 50-60 USD/thùng hoặc thấp hÆ¡n má»™t chút có thể Ä‘ã chạm Ä‘áy và sẽ dần hồi phục. Tuy váºy, bÆ°á»›c sang giữa năm 2015, nguồn cung dầu toàn cầu dÆ° thừa Ä‘ã khiến các công ty và các quốc gia khai thác dầu má» dấy lên mối lo ngại đặc biệt vá» má»™t kịch bản giá dầu lao dốc không phanh. Mặt khác, nhu cầu dầu má» của Trung Quốc suy yếu cùng má»™t vài vấn Ä‘á» của ná»n kinh tế này Ä‘ã khiến giá dầu giảm mạnh.
Giá xăng RON 92 giảm 768 đồng/lít, vá» mức 18.536 đồng/lít hôm 19-8 Ảnh: TẤN THẠNH
Thống kê má»›i nhất của CÆ¡ quan Năng lượng Mỹ, CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế cho thấy toàn cầu Ä‘ang thừa từ 500.000 đến 3 triệu thùng dầu/ngày, tình trạng này có thể kéo dài thêm nhiá»u tháng nữa. Vá»›i những số liệu má»›i công bố, các chuyên gia năng lượng thế giá»›i dá»± báo giá dầu sẽ còn giảm sâu và không loại trừ chạm ngưỡng 32,40 USD/thùng - con số được thiết láºp trong thá»i khủng hoảng tài chính năm 2008.
Tháºm chí, ngay từ đầu năm 2015, nhiá»u dá»± báo cho rằng sản lượng năng lượng toàn cầu khó có thể giảm trÆ°á»›c quý III năm nay, đẩy giá dầu tại Mỹ xuống đến mức 20 USD/thùng trÆ°á»›c khi hồi phục. Hầu hết các chuyên gia trong nÆ°á»›c nháºn định vá»›i mặt hàng này, Ä‘iá»u gì cÅ©ng có thể xảy ra bởi nó còn phụ thuá»™c vào nhiá»u yếu tố địa chính trị, kinh tế - xã há»™i… Do váºy, má»i con số Ä‘Æ°a ra Ä‘á»u chỉ là dá»± báo.
NgÆ°á»i dân được hưởng lợi
Bá»™ trưởng Bá»™ KH-ÄT Bùi Quang Vinh từng khẳng định giá dầu cứ giảm 1 USD/thùng thì Việt Nam mất gần 1.000 tỉ đồng. Nếu chạm ngưỡng 40 USD/thùng, Việt Nam sẽ giảm thu gần 70.000 tỉ đồng. Nếu tính đến tác Ä‘á»™ng từ tăng trưởng kinh tế, thu thuế,… thì phần hụt thu sẽ còn 11.500 tỉ đồng nếu giá dầu ở mức 40 USD/thùng.
DÆ°á»›i khía cạnh GDP, nếu giá dầu ở mức 40 USD thì tăng trưởng kinh tế giảm 1 Ä‘iểm % so vá»›i dá»± kiến. NhÆ° váºy, ở tình huống xấu nhất thì tăng trưởng kinh tế của năm 2015 sẽ chỉ đạt 5,2% thay vì mức 6,2% nhÆ° chỉ tiêu Chính phủ Ä‘á» ra.
Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, TS Nguyá»…n Äức Äá»™, phân tích: Giá dầu giảm kéo theo giá xăng, dầu bán lẻ trong nÆ°á»›c giảm, tạo cÆ¡ há»™i cho sản xuất khi chi phí được tiết giảm hÆ¡n trÆ°á»›c. Chính tác Ä‘á»™ng lan tá»a đến sản xuất sẽ khiến GDP tăng Ä‘áng kể. Song, phần hụt thu ngân sách sẽ là mối lo bởi thu ít sẽ dẫn đến nợ công tăng, thâm hụt ngân sách lá»›n và tổng cầu giảm. “Khó có thể so sánh mức Ä‘á»™ lợi, hại đối vá»›i ná»n kinh tế khi giá dầu giảm mà cần nhìn tổng thể ở cả 2 mặt nhÆ° trên” - ông Äá»™ nói.
Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, giá dầu giảm nếu lan tá»a được đến giá sản xuất thì giá xăng dầu chỉ cần giảm 20% sẽ dẫn tá»›i chỉ số giá sản xuất giảm ngay trong chu kỳ đầu tiên khoảng 0,8%, kéo theo giá thành ở chu kỳ má»›i giảm thêm 0,3%-0,5%. Và ngay ở thá»i Ä‘iểm giá dầu còn ở mức 60 USD/thùng thì ông Trinh tính toán GDP sẽ tăng khoảng 2%-2,13%. NhÆ° váºy, nếu giá dầu ở mức 50 hay 40 USD/thùng thì cÅ©ng không ảnh hưởng gì đến tăng trưởng của ná»n kinh tế.
“Tuy nhiên, cần lÆ°u ý là số liệu tính toán trên chỉ áp dụng trong tình huống giá dầu giảm lan tá»a được đến giá sản xuất. Còn nếu tính cả sá»± ứng phó của nhà nÆ°á»›c đến diá»…n biến giá dầu thông qua tăng thuế cÅ©ng nhÆ° việc trì trệ giảm cÆ°á»›c váºn tải thì tác Ä‘á»™ng đến ná»n kinh tế sẽ khác Ä‘i” - chuyên gia kinh tế Bùi Trinh nói.
CPI giảm theo giá dầu Vá» tác Ä‘á»™ng đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI), Bá»™ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết nếu giá xăng dầu trong nÆ°á»›c giảm khoảng 10% thì CPI giảm khoảng 0,55% và kinh tế có thể tăng thêm 0,91%. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng tín hiệu này cÅ©ng cần nhìn nháºn ở 2 mặt. Ở góc Ä‘á»™ tích cá»±c, CPI giảm sẽ khiến ngÆ°á»i tiêu dùng dá»… thở, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, giảm áp lá»±c cho cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c trong Ä‘iá»u hành vÄ© mô. Ở góc Ä‘á»™ tiêu cá»±c, CPI giảm sẽ không khuyến khích đầu tÆ°, tăng trưởng kinh tế khó đạt được mức cao, tháºm chí suy thoái kinh tế… |
Tác Ä‘á»™ng 2 mặt So sánh giá đợt Ä‘iá»u chỉnh đầu tiên (ngày 21-1) vá»›i giá Ä‘iá»u chỉnh má»›i nhất (ngày 19-8) cho thấy dù số lần Ä‘iá»u chỉnh giảm nhiá»u hÆ¡n số lần Ä‘iá»u chỉnh tăng nhÆ°ng tổng bù trừ sau 4 lần tăng (thêm 5.040 đồng/lít) và 6 lần giảm (giảm 4.388 đồng/lít) thì rốt cuá»™c, giá xăng RON 92 trong nÆ°á»›c vẫn tăng 652 đồng/lít. Ngoài ra, mức giá bán lẻ tăng nhanh vượt trá»™i so vá»›i mức tăng giá dầu thô. Cụ thể, mức giá bán lẻ xăng RON 92 tăng tá»›i 2.866 Ä‘/lít trong khi giá dầu Brent biển Bắc trên sàn Singapore cùng thá»i Ä‘iểm chỉ tăng chÆ°a tá»›i 3.000 đồng cho má»—i thùng gồm 159 lít. Giá giảm Ä‘ã góp phần kích thích nhu cầu tiêu thụ xăng dầu, kiá»m chế lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 7 tháng đầu năm đạt cao nhất trong 5 năm qua... Tuy nhiên, Ä‘iá»u này lại làm tăng áp lá»±c cân đối ngân sách nhà nÆ°á»›c (NSNN). Trong 7 tháng qua, theo Tổng cục Thống kê, xuất khẩu dầu thô mang lại 38.800 tỉ đồng, đạt 41,7% dá»± toán kế hoạch trong tổng thu cả nÆ°á»›c năm 2015. Cá»™ng thu qua giá xăng dầu bán lẻ, ngành dầu khí Ä‘ã Ä‘óng góp hÆ¡n 42.270 tỉ đồng, bằng 45,5% dá»± toán, giảm 33,9% so vá»›i cùng kỳ năm 2014. Dù tổng thu NSNN Æ°á»›c đạt 544.600 tỉ đồng (chiếm 60% dá»± toán kế hoạch) nhÆ°ng thâm hụt vào khoảng 100.000 tỉ đồng (chiếm 44,5% dá»± toán cả năm). Nguồn hụt thu NSNN Ä‘ã và Ä‘ang được bù đắp bằng nguồn thu bổ sung từ tăng thuế bảo vệ môi trÆ°á»ng đối vá»›i xăng dầu (từ 1.000 đồng/lít lên 3.000 đồng/lít); tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối vá»›i rượu, bia, thuốc lá…; tăng tỉ giá và phát hành trái phiếu Chính phủ cÅ©ng nhÆ° tăng khai thác, xuất khẩu dầu thô từ những má» có giá thành thấp trong khi giảm khai thác ở những má» có giá thành cao… Giá xăng dầu giảm và cÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu chÆ°a tháºt hoàn thiện theo Nghị định 83 Ä‘ã mang lại cÆ¡ há»™i tăng lợi nhuáºn khá hấp dẫn cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Äiá»u Ä‘áng nói là việc Ä‘iá»u chỉnh chi phí định mức xăng RON 92 là 1.050 đồng/lít so vá»›i mức cÅ© 860 đồng/lít, dầu diesel là 950 đồng/lít, dầu ma dút 600 đồng/lít và duy trì lợi nhuáºn định mức là 300 đồng/lít xăng Ä‘ã khiến lợi nhuáºn sau thuế quý II/2015 của Petrolimex tăng lên 1.125 tỉ đồng, gấp 2,7 lần, dù doanh thu thuần của táºp Ä‘oàn giảm 22% so vá»›i cùng kỳ năm 2014. LÅ©y kế 6 tháng đầu năm, mặc dù doanh thu thuần của táºp Ä‘oàn giảm 23% so vá»›i cùng kỳ nhÆ°ng lợi nhuáºn sau thuế vẫn tăng 137%, trong khi chi phí tài chính quý II Ä‘ã tăng thêm hÆ¡n 286.058 tỉ đồng so vá»›i quý II/2014 và tăng gấp hÆ¡n 2 lần trong 6 tháng đầu năm. CÅ©ng cần thấy rằng mức chi phí và lãi định mức cao cùng việc duy trì trích láºp quỹ bình ổn giá xăng dầu không chỉ khiến doanh nghiệp xăng dầu được lợi. NSNN cÅ©ng được tăng thu nhá» tăng được thuế GTGT tính trên tổng giá cÆ¡ sở. Chỉ có ngÆ°á»i/há»™ tiêu dùng thiệt thòi “cả Ä‘Æ¡n và kép”. Thá»±c tế Ä‘òi há»i cần thêm nhiá»u bứt phá trong gia tăng sá»± minh bạch, công bằng, cải thiện Ä‘iá»u kiện cạnh tranh, nâng cao năng lá»±c quản lý và trách nhiệm xã há»™i, bảo đảm hài hòa lợi ích liên quan đến kinh doanh và quản lý kinh doanh xăng dầu ở Việt Nam. TS Nguyá»…n Minh Phong |
Nguồn tin: NLD