Để sử dụng Xangdau.net, Vui lòng kích hoạt javascript trong trình duyệt của bạn.

To use Xangdau.net, Please enable JavaScript in your browser for better use of the website.

Loader

Giá dầu giảm: Lợi hay hại?

 Giá dầu thế giá»›i Ä‘ã tụt xuống quanh mức 40 USD/thùng. Kịch bản xấu nhất mà liên bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng, Kế hoạch và Đầu tÆ° đặt ra Ä‘ã biến thành sá»± thật

Giá dầu thô West Texas Intermediate (WTI) của Mỹ cập nhật đến ngày 21-8 Ä‘ã chạm mức 40,25 USD/thùng, giảm 0,78 USD/thùng so vá»›i giá chốt phiên giao dịch ngày 20-8 và giảm thêm 57% so vá»›i cùng thời Ä‘iểm năm trÆ°á»›c.

Có thể xuống 20 USD/thùng

Đầu năm 2015, khi giá dầu ở ngưỡng khoảng 60 USD/thùng, tổ công tác liên bá»™ Tài chính, Công ThÆ°Æ¡ng, Kế hoạch và Đầu tÆ° (KH-ĐT) Ä‘ã Ä‘Æ°a ra 3 kịch bản ứng phó vá»›i giá dầu: dÆ°á»›i 60 USD/thùng, dÆ°á»›i 50 USD/thùng và dÆ°á»›i 40 USD/thùng. Trong Ä‘ó, giá dầu dÆ°á»›i 40 USD/thùng được coi là kịch bản xấu nhất.

Nhiều dá»± báo tại thời Ä‘iểm Ä‘ó vẫn lạc quan cho rằng giá dầu chạm ngưỡng 50-60 USD/thùng hoặc thấp hÆ¡n má»™t chút có thể Ä‘ã chạm Ä‘áy và sẽ dần hồi phục. Tuy vậy, bÆ°á»›c sang giữa năm 2015, nguồn cung dầu toàn cầu dÆ° thừa Ä‘ã khiến các công ty và các quốc gia khai thác dầu mỏ dấy lên mối lo ngại đặc biệt về má»™t kịch bản giá dầu lao dốc không phanh. Mặt khác, nhu cầu dầu mỏ của Trung Quốc suy yếu cùng má»™t vài vấn đề của nền kinh tế này Ä‘ã khiến giá dầu giảm mạnh.


Giá xăng RON 92 giảm 768 đồng/lít, về mức 18.536 đồng/lít hôm 19-8 Ảnh: TẤN THẠNH

Thống kê má»›i nhất của CÆ¡ quan Năng lượng Mỹ, CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế cho thấy toàn cầu Ä‘ang thừa từ 500.000 đến 3 triệu thùng dầu/ngày, tình trạng này có thể kéo dài thêm nhiều tháng nữa. Vá»›i những số liệu má»›i công bố, các chuyên gia năng lượng thế giá»›i dá»± báo giá dầu sẽ còn giảm sâu và không loại trừ chạm ngưỡng 32,40 USD/thùng - con số được thiết lập trong thời khủng hoảng tài chính năm 2008.

Thậm chí, ngay từ đầu năm 2015, nhiều dá»± báo cho rằng sản lượng năng lượng toàn cầu khó có thể giảm trÆ°á»›c quý III năm nay, đẩy giá dầu tại Mỹ xuống đến mức 20 USD/thùng trÆ°á»›c khi hồi phục. Hầu hết các chuyên gia trong nÆ°á»›c nhận định vá»›i mặt hàng này, Ä‘iều gì cÅ©ng có thể xảy ra bởi nó còn phụ thuá»™c vào nhiều yếu tố địa chính trị, kinh tế - xã há»™i… Do vậy, mọi con số Ä‘Æ°a ra đều chỉ là dá»± báo.

Người dân được hưởng lợi

Bá»™ trưởng Bá»™ KH-ĐT Bùi Quang Vinh từng khẳng định giá dầu cứ giảm 1 USD/thùng thì Việt Nam mất gần 1.000 tỉ đồng. Nếu chạm ngưỡng 40 USD/thùng, Việt Nam sẽ giảm thu gần 70.000 tỉ đồng. Nếu tính đến tác Ä‘á»™ng từ tăng trưởng kinh tế, thu thuế,… thì phần hụt thu sẽ còn 11.500 tỉ đồng nếu giá dầu ở mức 40 USD/thùng.

DÆ°á»›i khía cạnh GDP, nếu giá dầu ở mức 40 USD thì tăng trưởng kinh tế giảm 1 Ä‘iểm % so vá»›i dá»± kiến. NhÆ° vậy, ở tình huống xấu nhất thì tăng trưởng kinh tế của năm 2015 sẽ chỉ đạt 5,2% thay vì mức 6,2% nhÆ° chỉ tiêu Chính phủ đề ra.

Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, TS Nguyá»…n Đức Độ, phân tích: Giá dầu giảm kéo theo giá xăng, dầu bán lẻ trong nÆ°á»›c giảm, tạo cÆ¡ há»™i cho sản xuất khi chi phí được tiết giảm hÆ¡n trÆ°á»›c. Chính tác Ä‘á»™ng lan tỏa đến sản xuất sẽ khiến GDP tăng Ä‘áng kể. Song, phần hụt thu ngân sách sẽ là mối lo bởi thu ít sẽ dẫn đến nợ công tăng, thâm hụt ngân sách lá»›n và tổng cầu giảm. “Khó có thể so sánh mức Ä‘á»™ lợi, hại đối vá»›i nền kinh tế khi giá dầu giảm mà cần nhìn tổng thể ở cả 2 mặt nhÆ° trên” - ông Độ nói.

Theo chuyên gia kinh tế Bùi Trinh, giá dầu giảm nếu lan tỏa được đến giá sản xuất thì giá xăng dầu chỉ cần giảm 20% sẽ dẫn tá»›i chỉ số giá sản xuất giảm ngay trong chu kỳ đầu tiên khoảng 0,8%, kéo theo giá thành ở chu kỳ má»›i giảm thêm 0,3%-0,5%. Và ngay ở thời Ä‘iểm giá dầu còn ở mức 60 USD/thùng thì ông Trinh tính toán GDP sẽ tăng khoảng 2%-2,13%. NhÆ° vậy, nếu giá dầu ở mức 50 hay 40 USD/thùng thì cÅ©ng không ảnh hưởng gì đến tăng trưởng của nền kinh tế.

“Tuy nhiên, cần lÆ°u ý là số liệu tính toán trên chỉ áp dụng trong tình huống giá dầu giảm lan tỏa được đến giá sản xuất. Còn nếu tính cả sá»± ứng phó của nhà nÆ°á»›c đến diá»…n biến giá dầu thông qua tăng thuế cÅ©ng nhÆ° việc trì trệ giảm cÆ°á»›c vận tải thì tác Ä‘á»™ng đến nền kinh tế sẽ khác Ä‘i” - chuyên gia kinh tế Bùi Trinh nói.

CPI giảm theo giá dầu

Về tác Ä‘á»™ng đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI), Bá»™ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết nếu giá xăng dầu trong nÆ°á»›c giảm khoảng 10% thì CPI giảm khoảng 0,55% và kinh tế có thể tăng thêm 0,91%. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng tín hiệu này cÅ©ng cần nhìn nhận ở 2 mặt. Ở góc Ä‘á»™ tích cá»±c, CPI giảm sẽ khiến người tiêu dùng dá»… thở, thúc đẩy sản xuất - kinh doanh, giảm áp lá»±c cho cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c trong Ä‘iều hành vÄ© mô. Ở góc Ä‘á»™ tiêu cá»±c, CPI giảm sẽ không khuyến khích đầu tÆ°, tăng trưởng kinh tế khó đạt được mức cao, thậm chí suy thoái kinh tế…


Tác Ä‘á»™ng 2 mặt

So sánh giá đợt Ä‘iều chỉnh đầu tiên (ngày 21-1) vá»›i giá Ä‘iều chỉnh má»›i nhất (ngày 19-8) cho thấy dù số lần Ä‘iều chỉnh giảm nhiều hÆ¡n số lần Ä‘iều chỉnh tăng nhÆ°ng tổng bù trừ sau 4 lần tăng (thêm 5.040 đồng/lít) và 6 lần giảm (giảm 4.388 đồng/lít) thì rốt cuá»™c, giá xăng RON 92 trong nÆ°á»›c vẫn tăng 652 đồng/lít. Ngoài ra, mức giá bán lẻ tăng nhanh vượt trá»™i so vá»›i mức tăng giá dầu thô. Cụ thể, mức giá bán lẻ xăng RON 92 tăng tá»›i 2.866 Ä‘/lít trong khi giá dầu Brent biển Bắc trên sàn Singapore cùng thời Ä‘iểm chỉ tăng chÆ°a tá»›i 3.000 đồng cho má»—i thùng gồm 159 lít.

Giá giảm Ä‘ã góp phần kích thích nhu cầu tiêu thụ xăng dầu, kiềm chế lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế 7 tháng đầu năm đạt cao nhất trong 5 năm qua... Tuy nhiên, Ä‘iều này lại làm tăng áp lá»±c cân đối ngân sách nhà nÆ°á»›c (NSNN). Trong 7 tháng qua, theo Tổng cục Thống kê, xuất khẩu dầu thô mang lại 38.800 tỉ đồng, đạt 41,7% dá»± toán kế hoạch trong tổng thu cả nÆ°á»›c năm 2015. Cá»™ng thu qua giá xăng dầu bán lẻ, ngành dầu khí Ä‘ã Ä‘óng góp hÆ¡n 42.270 tỉ đồng, bằng 45,5% dá»± toán, giảm 33,9% so vá»›i cùng kỳ năm 2014. Dù tổng thu NSNN Æ°á»›c đạt 544.600 tỉ đồng (chiếm 60% dá»± toán kế hoạch) nhÆ°ng thâm hụt vào khoảng 100.000 tỉ đồng (chiếm 44,5% dá»± toán cả năm).

Nguồn hụt thu NSNN Ä‘ã và Ä‘ang được bù đắp bằng nguồn thu bổ sung từ tăng thuế bảo vệ môi trường đối vá»›i xăng dầu (từ 1.000 đồng/lít lên 3.000 đồng/lít); tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối vá»›i rượu, bia, thuốc lá…; tăng tỉ giá và phát hành trái phiếu Chính phủ cÅ©ng nhÆ° tăng khai thác, xuất khẩu dầu thô từ những mỏ có giá thành thấp trong khi giảm khai thác ở những mỏ có giá thành cao…

Giá xăng dầu giảm và cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu chÆ°a thật hoàn thiện theo Nghị định 83 Ä‘ã mang lại cÆ¡ há»™i tăng lợi nhuận khá hấp dẫn cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu. Điều Ä‘áng nói là việc Ä‘iều chỉnh chi phí định mức xăng RON 92 là 1.050 đồng/lít so vá»›i mức cÅ© 860 đồng/lít, dầu diesel là 950 đồng/lít, dầu ma dút 600 đồng/lít và duy trì lợi nhuận định mức là 300 đồng/lít xăng Ä‘ã khiến lợi nhuận sau thuế quý II/2015 của Petrolimex tăng lên 1.125 tỉ đồng, gấp 2,7 lần, dù doanh thu thuần của tập Ä‘oàn giảm 22% so vá»›i cùng kỳ năm 2014.

LÅ©y kế 6 tháng đầu năm, mặc dù doanh thu thuần của tập Ä‘oàn giảm 23% so vá»›i cùng kỳ nhÆ°ng lợi nhuận sau thuế vẫn tăng 137%, trong khi chi phí tài chính quý II Ä‘ã tăng thêm hÆ¡n 286.058 tỉ đồng so vá»›i quý II/2014 và tăng gấp hÆ¡n 2 lần trong 6 tháng đầu năm. CÅ©ng cần thấy rằng mức chi phí và lãi định mức cao cùng việc duy trì trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu không chỉ khiến doanh nghiệp xăng dầu được lợi. NSNN cÅ©ng được tăng thu nhờ tăng được thuế GTGT tính trên tổng giá cÆ¡ sở. Chỉ có người/há»™ tiêu dùng thiệt thòi “cả Ä‘Æ¡n và kép”.

Thá»±c tế Ä‘òi hỏi cần thêm nhiều bứt phá trong gia tăng sá»± minh bạch, công bằng, cải thiện Ä‘iều kiện cạnh tranh, nâng cao năng lá»±c quản lý và trách nhiệm xã há»™i, bảo đảm hài hòa lợi ích liên quan đến kinh doanh và quản lý kinh doanh xăng dầu ở Việt Nam.

TS Nguyá»…n Minh Phong


Nguồn tin: NLD

ĐỌC THÊM