Việc dầu mất giá mạnh trong thá»i gian gần Ä‘ây không phải là Ä‘iá»u bất ngá». Ngày 20/4 tại New York giá dầu bán kỳ hạn sụt giảm 8, 8% đứng ở mức 45, 88 USD/thùng, Ä‘ánh dấu mức giảm lá»›n nhất kể từ ngày 2/3 và thấp nhất trong vòng hÆ¡n má»™t tháng qua. CôngThÆ°Æ¡ng - CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) Ä‘ã lên tiếng cảnh báo Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu Dầu má» (OPEC) vá» hành vi thắt chặt nguồn cung dầu má» và cho rằng bất kỳ Ä‘á»™ng thái cắt giảm sản lượng tiếp theo của tổ chức này sẽ càng làm trầm trá»ng thêm cuá»™c khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay.
Tuy váºy, OPEC Ä‘ã Ä‘Æ°a ra má»™t quan Ä‘iểm ngược lại cho rằng giá dầu, mà sá»± lên xuống của nó ảnh hưởng tá»›i nguồn thu nháºp của các nÆ°á»›c thành viên tổ chức này, có thể tiếp tục giảm nữa và cảnh báo “giá dầu cần được duy trì ở các mức có thể há»— trợ hoạt Ä‘á»™ng đầu tÆ° vào lÄ©nh vá»±c năng lượng”. Theo OPEC, hiện “sức ép vá» giá lại nổi lên” và Ä‘ây là “vấn Ä‘á» chính” trong lịch trình nghị sá»± của các nÆ°á»›c thành viên tổ chức này tại há»™i nghị diá»…n ra ngày 15/3 ở Viên (Áo). OPEC dá»± Ä‘oán tình trạng “dá»… sợ” của kinh tế thế giá»›i sẽ khiến lượng dầu má» tiêu thụ toàn cầu giảm hÆ¡n 1% năm 2009.
Nhà phân tích trưởng David Fyfe của CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế ( IEA) Ä‘ã chỉ ra những dấu hiệu cho thấy OPEC có thể lại cắt giảm sản lượng dầu má» tá»›i 1 triệu thùng/ngày, và cảnh báo Ä‘iá»u này sẽ gây căng thẳng cho thị trÆ°á»ng và dẫn tá»›i háºu quả xấu vá» kinh tế. Theo ông David Fyfe, OPEC Ä‘ã thiết láºp giá»›i hạn dÆ°á»›i đối vá»›i giá dầu ở biên Ä‘á»™ 40 - 45 USD/thùng kể từ tháng 1/09.
Trong bản phân tích và bình luáºn công bố ngay trÆ°á»›c khi OPEC tuyên bố quan Ä‘iểm, IEA cho hay nhu cầu dầu má» toàn cầu giảm ở mức mạnh nhất trong 30 năm qua trong bối cảnh kinh tế Mỹ và Nga suy giảm nhanh chÆ°a từng thấy cùng vá»›i sá»± cháºm lại Ä‘á»™t ngá»™t của kinh tế Trung Quốc. Nhấn mạnh mức Ä‘á»™ đảo ngược vá» nhu cầu dầu, ông Fyfe cho rằng dá»± Ä‘oán nhu cầu dầu má» năm 2009 giảm 1, 5% so vá»›i năm 2008 của IEA “là mức giảm mạnh nhất trong 1 năm kể từ tháºp niên 1970”.
Nếu Ä‘úng nhÆ° váºy, kinh tế thế giá»›i sẽ khó khăn hÆ¡n khi Ä‘ang phải đứng trÆ°á»›c sức ép gia tăng từ OPEC vá» giá dầu. Chỉ riêng các mức cắt giảm hiện nay có thể buá»™c các nÆ°á»›c công nghiệp hóa phải dùng tá»›i lượng dầu dá»± trữ dồi dào. Theo ông Fyfe, má»™t sá»± cắt giảm sản lượng khác sẽ là bÆ°á»›c Ä‘i quá mức cần thiết đối vá»›i ná»n kinh tế thế giá»›i liên tục phải nháºn các thông tin kinh tế u ám trong má»™t vài tháng qua”.
Äến nay, OPEC Ä‘ã quyết định cắt giảm sản lượng lên tá»›i 4, 2 triệu thùng/ngày. Theo IEA, OPEC Ä‘ã nháºn được sá»± tuân thủ ấn tượng của các nÆ°á»›c thành viên trong việc thá»±c hiện 80% mức cắt giảm Ä‘ã thông báo trÆ°á»›c Ä‘ó, để đối phó vá»›i nhu cầu giảm và dá»± trữ dầu má» Ä‘ang trở nên dồi dào. OPEC Ä‘ã cắt giảm 3, 3 triệu thùng/ngày kể từ tháng 9/08 đến tháng 2/09 và có thể cắt giảm vào bất kỳ lúc nào trong tháng 3 và 4.
Äã váºy, các nÆ°á»›c nháºp khẩu dầu có thể ảnh hưởng lợi khi chi phí mua dầu giảm tá»›i 1. 200 tá»· USD (930 triệu euro) trong ngắn hạn và Ä‘iá»u này sẽ “mang lại cho ná»n kinh tế thế giá»›i mong manh má»™t chút không khí cần thiết để thở”. Sá»± sụt giảm nguồn cung từ các nÆ°á»›c sản xuất dầu má» ngoài OPEC Ä‘ã khiến triển vá»ng này trở nên phức tạp. Hiệên vẫn chÆ°a có tín hiệu nào cho thấy nhu cầu dầu má» tại Mỹ-quốc gia tiêu thụ dầu lá»›n nhất thế giá»›i-sẽ nhanh chóng hồi phục. Số liệu thống kê má»›i nhất của CÆ¡ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA) cho biết, dá»± trữ dầu thô của Mỹ Ä‘ã đạt tá»›i mức cao nhất kể từ năm 1990. à Nhiá»u nhà phân tích tin rằng giá dầu sẽ tiếp tục duy trì ở mức thấp cho đến táºn mùa hè năm nay - giai Ä‘oạn tiêu thụ dầu má» cao Ä‘iểm nhất trong năm.
Theo nghiên cứu của ngân hàng Goldman Sachs, giá dầu sẽ nhanh chóng giảm xuống 45 USD/thùng, còn BNP Paribas thì dá»± Ä‘oán giá dầu thô kỳ hạn tại Mỹ tháºm chí có thể rÆ¡i xuống khoảng 35 USD/thùng trong quý II/2009, trÆ°á»›c khi hồi phục ở mức 45 USD/thùng trong quý III/2009.
Äể Ä‘iá»u tiết giá dầu, Nga là má»™t trong những quốc gia sản xuất dầu má» lá»›n nhất thế giá»›i ngoài OPEC, Ä‘ang lên kế hoạch tổ chức má»™t há»™i nghị quốc tế vá»›i chủ Ä‘á»”Ngành công nghiệp dầu khí và việc ấn định giá khí đốt” vào mùa thu tá»›i tại Matxcova. Theo ông Igor Setchine, Nga rất mong muốn các nÆ°á»›c ngoài OPEC cùng tham gia há»™i nghị lần này, nhất là các nÆ°á»›c Ä‘á»™c láºp nhÆ° Cadacxtan, Adecbaidan, Braxin và Mehico. Bên cạnh Ä‘ó, Nga cÅ©ng kêu gá»i các nÆ°á»›c không phải là thành viên OPEC Ä‘iá»u chỉnh sản lượng khai thác góp phần ổn định giá dầu thô.
IEA, cÆ¡ quan năng lượng của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), õ hạ thấp mức Æ°á»›c tính nhu cầu dầu má» thế giá»›i năm 2009 bá»›t khoảng 270. 000 thùng/ngày so vá»›i dá»± Ä‘oán hồi tháng 2/09. Äiá»u này là do tình hình kinh tế Mỹ yếu kém hÆ¡n dá»± kiến khiến nhu cầu dầu má» Æ°á»›c tính của nÆ°á»›c này trong năm 2009 giảm 140. 000 thùng/ngày. Bên cạnh Ä‘ó, IEA cÅ©ng giảm 130. 000 thùng/ngày trong nhu cầu dầu má» sá»± kiến của Nga năm 2009 trong bối cảnh các dấu hiệu cho thấy sá»± cháºm lại của kinh tế nÆ°á»›c này Ä‘ang nổi lên.
Ngược lại vá»›i các ná»n kinh tế phát triển thành viên OECD, các ná»n kinh tế má»›i nổi lá»›n dÆ°á»ng nhÆ° có thể đạt được má»™t chút tăng trưởng. Trung Quốc Ä‘ang trên Ä‘à tiến tá»›i mức tăng trưởng 6, 7% năm 2009 song con số này chỉ bằng 30 - 50% so vá»›i nhịp Ä‘á»™ tăng trưởng gần Ä‘ây của nÆ°á»›c này và là mức thấp nhất trong gần 20 năm qua.
IEA lÆ°u ý Trung Quốc Ä‘ang tăng cÆ°á»ng tìm kiếm các thá»a thuáºn vá» dầu tháºm chí cho dù trong bối cảnh kinh tế cháºm lại hiện nay để “có thể đảm bảo các nguồn cung dầu cho tÆ°Æ¡ng lai, táºn dụng lợi thế của giá dầu thấp hÆ¡n và các Ä‘iá»u kiện tiếp cáºn dá»… dàng hÆ¡n”, trong khi Ä‘a dạng hóa nguồn dá»± trữ ngoại tệ Æ°á»›c khoảng 2. 000 tá»· USD.
CÅ©ng cần nói thêm rằng, giá dầu thô trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i luôn biến Ä‘á»™ng thất thÆ°á»ng còn có nguyên nhân do thiếu sá»± phối hợp chặt chẽ giữa các nÆ°á»›c sản xuất dầu má», nhất là Nga và Arap Xeut, -hai cÆ°á»ng quốc dầu má» Ä‘ang tranh nhau vị trí số 1 thế giá»›i. Chính sá»± thiếu thống nhất, hay nói cách khác là thiếu má»™t chính sách rõ ràng nhằm Ä‘iá»u tiết và ổn định thị trÆ°á»ng dầu má» Ä‘ã khiến giá dầu má» lúc lên, lúc xuống, song không vượt quá 60 USD/thùng mà trái lại còn bị mất tá»›i 9% trị giá trong phiên giao dịch ngày 20/4 vừa qua trên thi trÆ°á»ng New York.
Tuy váºy, cung dầu toàn cầu trong tháng 2/09 giảm 1 triệu thùng/ngày so vá»›i tháng 1/09 và giảm 3, 4 triệu thùng/ngày so vá»›i cùng kỳ năm 2008. Trong tháng 2/09, sản xuất dầu má» của OPEC Ä‘ã giảm 1, 1 triệu thùng/ngày so vá»›i tháng 1/09 xuống 28 triệu thùng/ngày.
IEA cÅ©ng giảm dá»± Ä‘oán tăng trưởng nguồn cung dầu từ các nÆ°á»›c sản xuất dầu ngoài OPEC năm 2009 từ 380. 000 thùng/ngày xuống “con số 0” do những khó khăn trong hoạt Ä‘á»™ng sản xuất ở Adécbaidan.
Ngoài ra, giá dầu sụt giảm cÅ©ng má»™t phần do đồng USD tăng giá Ä‘áng kể và những cảnh báo vá» quá trình phục hồi kinh tế toàn cầu diá»…n ra còn khá cháºm chạp mặc dù Ä‘ã có những dá»± báo khủng hoảng có thể Ä‘ang “chạm Ä‘áy”.
(Báo Công ThÆ°Æ¡ng)
