Không có hai có hai cú sốc dầu nào là nhÆ° nhau cả. Trong đợt tăng giá lần này, nếu giá dầu lên mức cao nhất trong 29 tháng còn kéo dài, có cÆ¡ há»™i để các nền kinh tế má»›i nổi có thể chịu tác Ä‘á»™ng ít hÆ¡n chút ít so vá»›i các nÆ°á»›c phát triển.
Tuy nhiên Ä‘iều này không có nghÄ©a là các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển tách biệt vá»›i phÆ°Æ¡ng Tây, mà Ä‘Æ¡n giản chỉ là bởi các nÆ°á»›c giàu tăng trưởng chậm hÆ¡n nhiều so vá»›i các quốc gia má»›i nổi.

Chỉ các nhà xuất khẩu dầu là những người thá»±c sá»± hưởng lợi - ít nhất, trong má»™t thời gian – bởi lợi nhuận gia tăng Ä‘áng kể khi giá dầu liên tục tăng mạnh nhÆ° trong thời gian gần Ä‘ây, do lo sợ tình trạng bất ổn ở Libya sẽ làm gián Ä‘oạn nguồn cung.

Alicia Garcia-Herrero, trưởng ban kinh tế thị trường má»›i nổi của ngân hàng Tây Ban Nha BBVA nói “các thị trường má»›i nổi sẽ bị tác Ä‘á»™ng, nhÆ°ng họ có túi đủ sâu để vẫn có đủ khả năng trợ cấp”.

Trong khi Ä‘ó hầu hết các nền kinh tế tiên tiến không may mắn được lá»±a chọn cách ấy, bởi các nÆ°á»›c phải bắt đầu thắt chặt chính sách tiền tệ để giảm thâm hụt ngân sách Ä‘ã tăng vọt trong cuá»™c khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất những năm 80.

Garcia-Herrero cho rằng cú sốc dầu mỏ này giống nhÆ° giọt nÆ°á»›c làm tràn ly, bởi “Trong thế giá»›i phát triển, cú sốc thêm này sẽ làm chậm cÆ¡ bản hÆ¡n nữa việc phục hồi”.

Bà cho biết trong số các nền kinh tế lá»›n má»›i nổi chỉ Mexico, Nga và ở mức Ä‘á»™ thấp hÆ¡n nhÆ° Brazil hưởng lợi được từ việc dầu đắt đỏ. Nói chung các nÆ°á»›c Mỹ la tinh sẽ thoát khỏi khó khăn nhẹ nhàng hÆ¡n so vá»›i Châu Á.

Điều khoản thương mại

Sá»± tăng giá dầu thô gây tổn hại trong các Ä‘iều khoản thÆ°Æ¡ng mại của các nÆ°á»›c nhập khẩu dầu: họ phải trả nhiều tiền hÆ¡n cho cùng số lượng nhập khẩu.

Việc này ăn vào thu nhập của quốc gia và làm tiêu thụ giảm, lợi nhuận thu hẹp lại và lạm phát tăng cao hÆ¡n.

Các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng ở các nền kinh tế tiên tiến thông thường đều xem xét lại lần tăng giá dầu trÆ°á»›c Ä‘ó khi thiết lập chính sách tiền tệ, trong khi Ä‘Æ°a ra thay đổi tạm thời về mức giá, thường thì không gây nên má»™t chu kỳ lạm phát đối vá»›i toàn nền kinh tế.

Ông Richard Jerram, trưởng ban kinh tế Châu Á không tính Nhật Bản tại Macquarie cho biết Ä‘ó là lí do nhóm G3 các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng - gồm Hoa Kỳ, khu vá»±c đồng euro và Nhật Bản – băn khoăn về tác Ä‘á»™ng ngày càng xấu Ä‘i của Ä‘iều khoản thÆ°Æ¡ng mại.

Ông Jerram nói “NhÆ°ng các nền kinh tế má»›i nổi có xu hÆ°á»›ng dá»… bị ảnh hưởng Ä‘úp, đặc biệt khi kinh tế trong nÆ°á»›c khá thắt chặt và rõ ràng là có nguy cÆ¡ lá»›n của hiệu ứng giá ná»™i địa”

Vì thế trong khi Fed có thể chào Ä‘ón tích cá»±c má»™t cuá»™c lạm phát vừa phải thì lãnh đạo các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng ở nền kinh tế má»›i nổi Ä‘ang vật lá»™n để vượt lên áp lá»±c giá trong nhiều Ä‘êm không ngủ.

“G3 Ä‘ang lo lắng về tác Ä‘á»™ng tá»›i tăng trưởng và phần các nÆ°á»›c Châu Á má»›i nổi Ä‘ang lo lắng về tác Ä‘á»™ng tá»›i lạm phát bởi vì họ Ä‘ã phục hồi. Vì vậy bạn phải chịu thiệt hại, nhÆ°ng cách chịu khác nhau”, Jerram nói.
Vòng luẩn quẩn

Các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng khắp châu Á Ä‘ã thắt chặt chính sách quá chậm mặc dù Ä‘ã có nhiều cảnh báo, ngay cả trÆ°á»›c biến Ä‘á»™ng ở Bắc Phi đẩy giá dầu lên đỉnh.

Bà Garcia Herrero cho rằng sẽ còn có đợt biến Ä‘á»™ng nữa bởi vì tác Ä‘á»™ng của vòng hai sẽ trở lên rất lá»›n. “Tôi không nghÄ© các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng nhận ra rằng Ä‘iều này không chỉ là cú sốc nguồn cung trong ngắn hạn, vì vậy họ phải đối phó nhanh”.

Theo nhà kinh tế học thuá»™c ngân hàng HSBC, nguy hiểm là không có hành Ä‘á»™ng thúc đẩy ở Châu Á để kiềm chế nhu cầu bùng nổ - bằng cách cắt giảm trợ cấp, ná»›i lỏng quản lý giá cả hoặc thắt chặt chính sách tiền tệ và tài chính – giá dầu có thể không đảo chiều nhanh chóng.

Điều Ä‘ó sẽ không chỉ gây ra lạm phát trong khu vá»±c mà còn có thể gây rắc rối ở các nÆ¡i khác đặc biệt ở các thị trường phát triển.

Hai nhà kinh tế Frederic Neumann và Sherman Chan của ngân hàng HSBC cho biết “Do Châu Á mất thời gian và chậm trá»… trong việc tăng giá dầu, khu vá»±c này tiếp tục tiêu thụ vô tá»™i vạ dầu mỏ, đẩy thêm áp lá»±c lên giá dầu thô trên thế giá»›i. Trong khi Ä‘ó, các nÆ°á»›c khác phải gánh chịu sức nóng này”

Họ Ä‘ã cho biết Châu Á không phải hoảng sợ đối vá»›i việc giá dầu tăng Ä‘á»™t biến tuần trÆ°á»›c bởi vì tăng trưởng của khu vá»±c không phụ thuá»™c nhiều vào giá dầu thô so vá»›i các vùng khác trên thế giá»›i.

NhÆ°ng các nÆ°á»›c xuất khẩu Châu Á có thể sẽ bị ảnh hưởng sau cùng nếu giá dầu đắt đỏ làm suy giảm tiêu dùng ở các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Tây. Và lặp lại quan Ä‘iểm của người khác, họ cho biết phản ứng dây chuyền của giá dầu cao hÆ¡n nhất định là lá»›n hÆ¡n nhiều lần ở các nÆ°á»›c phÆ°Æ¡ng Đông hÆ¡n là phÆ°Æ¡ng Tây. “Đừng Ä‘ánh cược rằng mặc dù các ngân hàng trung Æ°Æ¡ng sẽ thá»±c hiện việc này nhÆ° má»™t gợi ý cho việc tăng giá sắp xảy ra. Nguy cÆ¡, thêm hÆ¡n là họ sẽ không coi trọng giá dầu cao hÆ¡n mà để tá»± Ä‘iều chỉnh. Đó sẽ là má»™t sai lầm. Thá»±c tế Ä‘iều Ä‘ó Ä‘ã được thá»±c hiện trong những năm 1970, chúng ta đừng quay lại sai lầm Ä‘ó”

Nguồn: Reuters