| Gas Ä‘á»™t ngá»™t lên giá khiến ngÆ°á»i dân khó khăn thêm trong tháng cuối năm khi phải chi tiêu nhiá»u. Xung quanh vấn Ä‘á» này, hàng loạt câu há»i được đặt ra: Vì sao gas "ná»™i” chiếm tá»›i 50% thị phần lại không dẫn dắt được thị trÆ°á»ng, góp phần bảo đảm an sinh xã há»™i? Vì sao không có Quỹ bình ổn giá gas nhÆ° Quỹ bình ổn xăng dầu? Vì sao không giảm mức thuế nháºp gas 5% xuống còn 0% khi giá gas thế giá»›i tăng? TÆ°Æ¡ng tá»±, vá»›i giá Ä‘iện, vì sao chỉ tăng chứ không giảm? EVN lá»— tháºt hay lãi khủng? Vì sao không minh bạch cÆ¡ cấu giá thành sản xuất Ä‘iện? Và vẫn còn Ä‘ó sá»± Ä‘á»™c quyá»n của các "ông lá»›n” trong nhiá»u lÄ©nh vá»±c thiết yếu của cuá»™c sống, nên những vị "thống lÄ©nh” này luôn nắm quyá»n tăng giá. Khi tiểu thÆ°Æ¡ng bán má»› rau, con cá lên giá thì bị lên án gay gắt; còn đối vá»›i những "ông lá»›n” thì sao? Ngay ngày đầu tiên của tháng 12, giá gas bất thần tăng vá»t, tá»›i 80.000 đồng/1 bình 12 lít. Tháng cuối cùng trong năm bao giá» nhu cầu mua sắm cÅ©ng nhiá»u, nhà nhà, ngÆ°á»i ngÆ°á»i Ä‘á»u phải tiêu pha. Thế mà "ông” gas lại thúc thẳng má»™t cú vào sÆ°á»n. Ở Ä‘ây, câu chuyện Ä‘á»™c quyá»n, trách nhiệm góp phần an sinh xã há»™i của những doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c cùng vá»›i việc "té nÆ°á»›c theo mÆ°a” lại má»™t lần nữa được đặt ra. |
 Ga tăng giá, các bà ná»™i trợ bất bình  1. Tá»›i thá»i Ä‘iểm này, gas Ä‘ã trở thành má»™t mặt hàng thiết yếu của hàng chục triệu há»™ gia Ä‘ình. Hầu hết các gia Ä‘ình ở thành thị Ä‘ã Ä‘un nấu bằng gas, cÅ©ng có nghÄ©a là Ä‘á»™ phụ thuá»™c vào loại chất đốt này rất cao. Vì thế, giá gas theo biểu đồ tăng lên luôn là ná»—i lo thÆ°á»ng trá»±c của các há»™ gia Ä‘ình, do không thể dá»… dàng "tẩy chay” gas cho dù phải trả tiá»n má»™t cách ấm ức. Mức giá Ä‘iá»u chỉnh má»›i này là mức giá cao nhất kể từ tháng 2-2012. Äáng chú ý, nói nhÆ° má»™t bà ná»™i trợ ở quáºn Hoàng Mai (Hà Ná»™i) thì giá gas tăng tháºt Ä‘á»™t ngá»™t. Nếu có tăng thì cÅ©ng phải có lá»™ trình, chứ sao lại "Ä‘ùng má»™t cái” tăng cao đến nhÆ° váºy. Bà ná»™i trợ này vốn cÅ©ng siêng Ä‘á»c báo, Ä‘ã cÆ°á»i mỉm mà rằng, Ä‘ành "chịu chết” chứ không thể nghe theo lá»i khuyên rất chi là Ä‘á»™ng viên an ủi của ông Nguyá»…n Xuân Chiến, Phó vụ trưởng Vụ Thị trÆ°á»ng trong nÆ°á»›c (Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng) là: Nếu giá gas bán cao và thay đổi thất thÆ°á»ng, ngÆ°á»i tiêu dùng có thể lá»±a chá»n những mặt hàng ổn định hÆ¡n nhÆ° Ä‘iện, dầu. "NhÆ° thế thì khác nào Ä‘ánh đố nhau. Chỉ có kẻ nắm đằng chuôi má»›i nói mạnh được nhÆ° thế”, bà ná»™i trợ này bức xúc. Theo nhÆ° lá»i ông Äặng Äức CÆ°á»ng, Trưởng phòng kinh doanh Công ty CPTM Dầu khí An DÆ°Æ¡ng, giá gas lên cao là do giá gas trên thế giá»›i giao dịch tháng 12 tăng so vá»›i tháng 11. Có nghÄ©a là thế giá»›i sao ta váºy. NhÆ°ng mà, "thÆ°a ông CÆ°á»ng, thu nháºp của ngÆ°á»i Việt Nam mình so vá»›i thế giá»›i ra sao”- Ä‘ó là câu há»i được cÆ° dân mạng thông qua Facebook Ä‘ã đặt ra nhÆ°ng không thấy ai trả lá»i. Ngay sau khi giá gas tăng mạnh, Hiệp há»™i Gas Ä‘ã lên tiếng. Trong Ä‘ó Ä‘áng chú ý Há»™i này Ä‘á» nghị Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng giảm thuế nháºp khẩu gas từ 5% xuống 0%. Äây là má»™t Ä‘á» nghị có lý, để bình ổn thị trÆ°á»ng. NhÆ°ng ý kiến Ä‘ó cÅ©ng chỉ nháºn được sá»± "đồng tình” bằng lá»i nói của đại diện Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, kèm theo Ä‘ó là má»™t sá»± an ủi: Bá»™ sẽ phối hợp vá»›i Cục Quản lý thị trÆ°á»ng rà soát, kiểm tra cấu thành giá của các doanh nghiệp đầu mối để "siết” lại mặt hàng này. Nếu phát hiện sai phạm sẽ xá» lý tháºt nghiêm minh, tránh hiện tượng trục lợi, đầu cÆ¡ tăng giá. Nói thế thì ai chẳng nói được! Cái quan trá»ng là phải hành Ä‘á»™ng để giảm giá thì lại không. Má»™t ý kiến nữa cÅ©ng rất Ä‘áng chú ý là hoàn toàn có thể giảm giá, bình ổn thị trÆ°á»ng gas khi láºp Quỹ bình ổn mặt hàng này, nhÆ° Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã có Quỹ bình ổn giá xăng dầu. NhÆ°ng vẫn không thấy cÆ¡ quan chức năng Ä‘á»™ng cá»±a. Từ chuyện này, dÆ° luáºn cÅ©ng không quên đặt vấn Ä‘á»: Vì sao lượng gas trong nÆ°á»›c tá»± cung ứng được lên tá»›i 50% mà lại không đủ lá»±c Ä‘iá»u tiết, chi phối thị trÆ°á»ng? Trách nhiệm bình ổn giá để góp phần an sinh xã há»™i để ở Ä‘âu? Câu há»i này cÅ©ng lại không có câu trả lá»i. Äiá»u Ä‘ó là vô lý khi mà Tổng công ty Khí VN (PVGas) Ä‘ang giữ vị thế Ä‘á»™c quyá»n lÄ©nh vá»±c này. Váºy thì liệu có khả năng giá gas tăng do doanh nghiệp trong nÆ°á»›c ém hàng, thao túng giá? Theo ông Nguyá»…n Sỹ Thắng, Chủ tịch Hiệp há»™i Gas VN thì không thể chấp nháºn chính sách thiếu minh bạch đối vá»›i lượng gas cung ứng trong nÆ°á»›c khi phần lá»›n lượng gas này rÆ¡i vào tay doanh nghiệp con của Táºp Ä‘oàn Dầu khí VN. Äặc biệt, phải minh bạch lá»i lãi và phải sá» dụng tiá»n lá»i để chống những biến Ä‘á»™ng bất ngá» của thị trÆ°á»ng. Từ sau vụ lùm xùm vá» giá, ngÆ°á»i ta cÅ©ng lại giáºt mình vì hóa ra các doanh nghiệp gas lãi rất khủng. Äầu tiên phải kể đến PV Gas- Ä‘Æ¡n vị cung cấp gas hàng đầu, Ä‘ang chiếm tá»›i 70% thị phần tiêu thụ gas ở VN. Äây là nhà bán buôn cho hầu hết doanh nghiệp kinh doanh gas ở VN nhÆ° Petrolimex, Saigon Petro, Shell Gas VN, PVgas South, PVgas North... Cùng vá»›i nháºp khẩu, PV Gas còn là nhà bán buôn gần nhÆ° toàn bá»™ sản lượng gas của Nhà máy Dinh Cố và má»™t phần của Nhà máy Dung Quất. Vá»›i vị trí thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng gas, con số công bố cho biết 9 tháng đầu năm nay lợi nhuáºn sau thuế của PV Gas Ä‘ã lên đến 10.451 tỉ đồng, tăng 39,23% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. TÆ°Æ¡ng tá»± (PVgas South), doanh thu của công ty này trong 9 tháng đầu năm nay chỉ tăng 5% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái, tức đạt 4.780 tỉ đồng, nhÆ°ng riêng doanh thu kinh doanh gas Ä‘ã chiếm 66%. Äiá»u Ä‘áng chú ý, lợi nhuáºn trÆ°á»›c thuế trong kỳ lại đạt tá»›i 232,82 tỉ đồng, tăng tá»›i 44% so vá»›i 9 tháng đầu năm 2012. Lợi nhuáºn của doanh nghiệp kinh doanh gas tăng cao nhá» vào việc giá gas trên thị trÆ°á»ng được thả nổi- Ä‘ó là ý kiến của nhiá»u chuyên gia. DÆ° luáºn đặt vấn Ä‘á»: Phải chăng cÆ¡ quan quản lý Ä‘ang "bất lá»±c” vá»›i ma tráºn của thị trÆ°á»ng gas? Hiện chỉ có 2 nhà máy sản xuất, chế biến gas, 26 thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối, 130 tổng đại lý, nhÆ°ng lại có đến trên 3.500 đại lý cùng 8.000 cá»a hàng bán lẻ, khiến ngÆ°á»i tiêu dùng nhÆ° lạc vào tráºn đồ bát quái. "Thượng đế” chỉ thấy quyá»n lợi của mình Ä‘ang bị Ä‘ánh cắp do giá chỉ tăng mà không giảm. Vì thế, sá»± thừa nháºn của bà Hồ Thị Kim Thoa- Thứ trưởng Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng rằng, hệ thống phân phối gas có quá nhiá»u khâu trung gian nên giá cả tá»›i tay ngÆ°á»i tiêu dùng bị Ä‘á»™i lên rất nhiá»u, thì cÅ©ng không làm "Thượng đế” nguôi giáºn.  Má»—i khi "ông nhà Ä‘èn” đến kiểm tra đồng hồ Ä‘iện, ngÆ°á»i dân lại toát mồ hôi vì lo trả tiá»n  2. Äá»™c quyá»n, được trao vai trò "thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng” nên việc tăng giá Ä‘á»™t ngá»™t, tăng giá khủng, tăng giá sốc, giảm nhá» giá»t .v.v. vẫn sẽ là câu chuyện dài dài không hồi kết. Äó là câu chuyện của ngành Ä‘iện. Xin nhắc lại, từ năm 2007 đến nay, giá Ä‘iện bán lẻ của Việt Nam Ä‘ã 9 lần tăng liên tiếp, trong Ä‘ó, lần gây sốc nhất là đầu năm 2011, giá Ä‘iện được đẩy vá»t tá»›i 15,28%, gấp 2-3 lần so vá»›i tá»· lệ thông thÆ°á»ng. Mức giá bán lẻ Ä‘iện bình quân hiện nay Ä‘ã cao hÆ¡n 79% so vá»›i mức giá của 5 năm trÆ°á»›c. CÅ©ng có thể thông cảm cho việc tăng giá này, nói nhÆ° TS Lê Äăng Doanh là chúng ta Ä‘ang thiếu vốn làm Ä‘iện, giá Ä‘iện của ta phải tăng lên thì má»›i thu hút được các nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài vào ngành Ä‘iện. "Nếu không có nguồn lá»±c này, Việt Nam sẽ có nguy cÆ¡ thiếu Ä‘iện trong thá»i gian tá»›i. Trong tiến trình công nghiệp hóa mà bị cắt Ä‘iện bức tá» nhÆ° má»™t số năm qua là Ä‘iá»u không thể chấp nháºn”, TS Doanh giải thích. Thôi thì không thể tá»± làm ra Ä‘iện, hoặc là quay trở vá» thắp Ä‘èn dầu nhÆ° thá»i chiến nên Ä‘ành "chiá»u” mấy vị nhà Ä‘èn. NhÆ°ng Ä‘iá»u cần phải sòng phẳng là ngành này phải công khai giá thành. Lãi khủng thì không được nói là lá»—, cÅ©ng không được mang tiá»n Ä‘i đầu tÆ° ngoài ngành, lấy chá»— lá»i nỠđắp vào chá»— lá»— kia. Nói nhÆ° ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp há»™i Năng lượng VN thì EVNchẳng có lý do gì mà lại không công bố công khai trên báo chí việc hạch toán giá thành Ä‘iện. Theo ông Ngãi, EVN cần chứng minh hạch toán giá thành Ä‘iện gồm những thành phần gì? Ví dụ, đầu tiên là giá nguyên nhiên liệu đầu vào nhÆ° dầu, khí, than.., thứ hai là tiá»n lÆ°Æ¡ng, rồi kèm theo Ä‘ó là tiá»n khen thưởng, phúc lợi xã há»™i, thứ ba là trích lợi nhuáºn bao nhiêu trong 1 kWh, thứ tÆ° là việc trích khấu hao, đối vá»›i nhà máy má»›i bao nhiêu, nhà máy cÅ© sắp hết khấu hao bao nhiêu? Cùng Ä‘ó là các loại thuế nhÆ° thuế tài nguyên môi trÆ°á»ng, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nháºp doanh nghiệp…, những yếu tố này tác Ä‘á»™ng thế nào tá»›i giá thành Ä‘iện? Còn thì hiện nay "tù mù”, nói lá»— thì ừ rằng là lá»—, rồi sau Ä‘ó là… nâng giá bán Ä‘iện. Vẫn theo ông Ngãi, cÅ©ng cần phải láºp Quỹ bình ổn giá bán Ä‘iện, việc này nhằm chống lá»— (nếu có) cho EVN và bù đắp cho ngÆ°á»i nghèo. NhÆ°ng cÅ©ng lại là để Ä‘á» phòng vì thá»±c tế cho quá nhiá»u bài há»c, ông Ngãi không quên Ä‘á» nghị, khi muốn sá» dụng Quỹ này thì EVN phải chứng minh được giá thành cao hÆ¡n giá bán, và liên bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng phải giám sát, quản lý, kể cả thanh tra Quỹ. Nhất quyết doanh nghiệp không được giữ Quỹ này. 3.Cuối cùng, cÅ©ng xin bày tá» má»™t Ä‘iá»u rất Ä‘áng ngạc nhiên là khi tiểu thÆ°Æ¡ng nâng giá chút đỉnh thì kêu rầm trá»i, kêu đến Ä‘á»™ há» xấu hổ kiểu nhÆ° mình là con buôn táng táºn lÆ°Æ¡ng tâm. Trong khi há» có được Ä‘á»™c quyá»n miếng thịt lợn, má»› rau, con cá Ä‘âu. Còn ở thế ngược lại, các "ông lá»›n” thống lÄ©nh thị trÆ°á»ng có trong tay những công cụ ghê gá»›m thì lại không chịu bình ổn thị trÆ°á»ng, má»—i lần lên giá của các vị này Ä‘á»u là tiá»n tấn, khiến ngÆ°á»i tiêu dùng chóng mặt và xã há»™i thì bất an. Chính vì thế, ý kiến cho rằng Ä‘ã đến lúc phải có má»™t cÆ¡ quan Ä‘á»™c láºp chuyên giám sát, thanh tra vá» giá của các "ông lá»›n” là rất Ä‘áng quan tâm! Cuối năm, ná»—i lo vá» giá cứ lá»›n dần, ngÆ°á»i dân thao thức vì không biết còn những mặt hàng thiết yếu nào sẽ lên giá nữa Ä‘ây? Nguồn tin: Daidoanket |
