Theo các chuyên gia kinh tế, thá»i gian qua, cÆ¡ quan chức năng chỉ kiểm tra các cá»a hàng bán lẻ, đại lý xăng dầu mà không kiểm tra táºn gốc từ đầu mối cung cấp là thiếu sót
TrÆ°á»›c thá»i Ä‘iểm công bố tăng giá xăng dầu vào chiá»u 28-8, liên tiếp những ngày qua, tình trạng nhiá»u cây xăng ở TPHCM, Bình DÆ°Æ¡ng, Äồng Nai... ngừng bán hàng vá»›i lý do cúp Ä‘iện, hết xăng, trụ bÆ¡m hÆ°… lại tái diá»…n gây bất bình trong dÆ° luáºn. Theo các chuyên gia, chính cÆ¡ chế quản lý xăng dầu ná»a vá»i Ä‘ang khiến các doanh nghiệp (DN) đầu mối, kinh doanh trong lÄ©nh vá»±c này hưởng lợi.
Bắt tay nhau găm hàng
Theo Chi cục QLTT TPHCM, kiểm tra các cây xăng nghỉ bán trên địa bàn huyện Củ Chi và Tân Phú cho thấy không ít cây xăng Ä‘ã cạn hàng nên không thể bán cho khách, riêng mặt hàng dầu vẫn bán bình thÆ°á»ng. Chẳng hạn tại cây xăng số 462 LÅ©y Bán Bích (quáºn Tân Phú), sáng 28-8 nghỉ bán và treo bảng “cúp Ä‘iện”, khi lá»±c lượng QLTT kiểm tra thì Ä‘iện vẫn có nhÆ°ng trong bồn tháºt sá»± hết xăng.
| Tuy giá xăng dầu Ä‘ã được tăng từ chiá»u 28-8 nhÆ°ng đến 18 giá» cùng ngày, nhiá»u đại lý xăng dầu trên địa bàn tỉnh Äắk Nông vẫn treo bảng hết xăng dầu hoặc bán cầm chừng. Theo chủ các đại lý này, nguyên nhân là do công ty đầu mối cung cấp không đủ xăng dầu để bán. |
Trên địa bàn Bình DÆ°Æ¡ng, Äồng Nai, nhiá»u đại lý xăng dầu ngừng bán cÅ©ng vá»›i lý do: hết xăng, cúp Ä‘iện, trụ bÆ¡m hÆ°… Má»™t số cây xăng khác chỉ bán mặt hàng dầu. Ông DÆ°Æ¡ng Minh DÅ©ng, Chi cục phó Chi cục QLTT tỉnh Äồng Nai, cho biết chi cục Ä‘ã tung lá»±c lượng giám sát và nháºn thấy nguyên nhân ngừng bán do hết xăng là có tháºt. “Chi cục phải can thiệp từ đầu mối, sau Ä‘ó má»›i có xăng bán lại cho khách nhÆ°ng số lượng không được dồi dào. Lá»—i do các đầu mối cung cấp hàng” - ông DÅ©ng cho hay.
Ông Lê Anh Tuấn, giám đốc má»™t công ty kinh doanh xăng dầu tại quáºn Tân Bình - TPHCM, bức xúc: Từ cuối tuần trÆ°á»›c đến nay, đầu mối cung cấp hàng ngừng xuất bán và không báo giá hoa hồng. Má»™t đại lý xăng dầu ở quáºn Bình Thạnh cÅ©ng cho biết theo định mức, đầu mối phải bán 700 m3 xăng dầu/tháng. Thế nhÆ°ng, tháng 8 này, DN ông chỉ nháºn được chÆ°a tá»›i phân ná»a định mức nên không đủ hàng giao cho cây xăng.
Nhân viên trạm xăng Sài Gòn Petro thay bảng giá ngày 28-8
Ngoài nguyên nhân hạn chế nguồn cung, theo tìm hiểu của chúng tôi, tình trạng “bắt tay nhau” mua bán khống chá» tăng giá Ä‘ang xảy ra. Theo Ä‘ó, các đại lý xăng dầu và DN đầu mối vẫn ký hợp đồng mua bán xăng dầu bình thÆ°á»ng nhÆ°ng không giao hàng, để kho bồn chứa tại cây xăng hết hàng. Lợi nhuáºn thu được sau khi xăng tăng giá, Ä‘ôi bên cùng hưởng. Bằng cách này, QLTT khi kiểm tra chỉ có thể láºp biên bản ghi nháºn tình hình là hết xăng mà không thể xá» phạt...
Trục lợi từ cơ chế
Theo các chuyên gia kinh tế, chuyện đại lý xăng dầu găm hàng trục lợi, nghỉ bán chá» tăng giá… sẽ khó xá» lý triệt để nếu chỉ bằng việc kiểm tra, giám sát của cÆ¡ quan chức năng. Cả nÆ°á»›c có hàng chục ngàn đại lý xăng dầu và há» có đến 1.001 cách găm hàng mà Nhà nÆ°á»›c không xá» lý được. “QLTT có thể phạt, tÆ°á»›c giấy phép kinh doanh nhÆ°ng DN vẫn “sẵn sàng” vi phạm bởi há» còn nhiá»u cách hÆ¡n để lách. Từ hết hàng, không bán ngày chủ nháºt, nghỉ trÆ°a... làm sao xá» phạt nổi?” - má»™t chuyên gia kinh tế đặt vấn Ä‘á».
Chuyên gia kinh tế - TS Ngô Trí Long phân tích: 70% lượng xăng dầu tiêu thụ trong nÆ°á»›c phải nháºp khẩu nên giá xăng phụ thuá»™c vào giá thế giá»›i là dá»… hiểu. Tuy nhiên, xăng dầu trong nÆ°á»›c lại Ä‘ang là mặt hàng Ä‘á»™c quyá»n (nhÆ° Petrolimex chiếm hÆ¡n 60% thị phần) nhÆ°ng các DN được quyá»n định giá theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng là cách làm ná»a vá»i. “Äá»™c quyá»n mà để DN quyết định giá là sai nguyên tắc” - TS Long nói.
TS Lê Äăng Doanh cÅ©ng cho rằng vấn Ä‘á» của xăng dầu hiện nay có vai trò của Ä‘á»™c quyá»n. CÆ¡ quan quản lý sá»± Ä‘á»™c quyá»n này phải vào cuá»™c, quy định bắt buá»™c các DN đầu mối, đại lý phải bảo đảm nguồn cung cho thị trÆ°á»ng. Äiá»u này có thể xá» lý được nhÆ°ng chÆ°a thấy vai trò của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng. Thá»±c tế, thá»i gian qua, cÆ¡ quan chức năng chỉ kiểm tra các cá»a hàng bán lẻ, đại lý xăng dầu mà không kiểm tra táºn gốc từ đầu mối cung cấp là thiếu sót.
| Kiếm lá»i lá»›n Theo các đại lý xăng dầu, hiện hoa hồng cho má»—i lít xăng chỉ còn 50 đồng, thay vì mức tối Ä‘a lên tá»›i 300 đồng/lít nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây. Äây là má»™t trong những nguyên nhân của tình trạng găm hàng chá» tăng giá để hưởng chênh lệch. Giả dụ, những ngày qua, má»™t đại lý xăng dầu lá»›n ngừng bán, găm khoảng 100.000 lít xăng (giá xăng RON 92 trÆ°á»›c thá»i Ä‘iểm tăng giá là 23.000 đồng/lít). Nay giá xăng tăng thêm 652 đồng/lít, lên mức 23.652 đồng/lít, các đại lý sẽ hưởng chênh lệch theo giá má»›i khoảng 65,2 triệu đồng/100.000 lít. Nếu so vá»›i đợt găm hàng ngày 13-8, giá xăng tăng 1.100 đồng/lít, DN kinh doanh xăng dầu còn lá»i nhiá»u hÆ¡n. |
Nguồn tin: NLD
