Liên minh châu Âu đã giảm nhập khẩu dầu thô bằng đường biển từ Nga, nhưng ngay trước khi lệnh cấm vận có hiệu lực từ ngày 5 tháng 12, EU vẫn nhập khẩu dầu thô của Nga và thậm chí còn tăng cường nhập khẩu dầu diesel của Nga bằng đường biển, trước lệnh cấm nhập khẩu sản phẩm dầu vào tháng Hai.
Dòng chảy dầu và các lộ trình thương mại dầu mỏ toàn cầu đã thay đổi đáng kể trong những tháng qua khi Nga xoay trục sang châu Á, trong khi châu Âu tìm cách nhập khẩu thêm dầu thô và các sản phẩm từ các nhà sản xuất khác ngoài Nga.
Mặc dù lệnh cấm của EU và mức trần giá dầu thô của EU-G7 đối với dầu thô của Nga ở mức 60 USD/thùng không ngay lập tức làm khuấy động thị trường dầu – khi các thương nhân lo ngại về khả năng nhu cầu bị ảnh hưởng từ các nền kinh tế đang chậm lại – nhưng sự không chắc chắn đang gia tăng về việc các lệnh cấm nhập khẩu dầu của Nga sẽ ảnh hưởng đến cân bằng nguồn cung trong vài tháng tới như thế nào.
Có một điều chắc chắn: EU cần khoảng 1 triệu thùng các sản phẩm của Nga mỗi ngày – dầu diesel và naphtha – được thay thế vào tháng Hai.
Nhập khẩu dầu thô của Nga vào EU giảm mạnh trước lệnh cấm vận
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho biết trong Báo cáo Thị trường Dầu tuần này, xuất khẩu dầu thô của Nga sang châu Âu đã giảm 430.000 thùng/ngày xuống 1,1 triệu thùng/ngày trong tháng 11.
Xuất khẩu dầu thô bằng đường biển sang EU giảm 330.000 thùng/ngày xuống chỉ còn 500.000 thùng/ngày. Theo báo cáo của IEA được Reuters trích dẫn, lượng dầu thô nhập khẩu của khối từ Nga bằng đường biển lần đầu tiên đã giảm xuống thấp hơn mức nhập khẩu qua đường ống Druzhba - vốn không phải chịu các lệnh cấm vận. EU đã nhập khẩu 590.000 thùng dầu mỗi ngày thông qua đường ống Druzhba từ Nga vào tháng trước.
Sự thay đổi trong dòng chảy dầu của Nga đã được thể hiện rõ rệt vào tháng trước, khi tổng xuất khẩu dầu tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 4, nhờ xuất khẩu dầu diesel tăng vọt. Trong khi xuất khẩu dầu thô của Nga sang châu Âu giảm 430.000 thùng/ngày so với tháng 10, thì xuất khẩu sang Ấn Độ đạt kỷ lục 1,3 triệu thùng/ngày, theo dữ liệu của IEA.
Theo ước tính, Nga cũng đã vượt qua Iraq để trở thành nhà cung cấp dầu lớn nhất cho Ấn Độ vào tháng 11, khi các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ đua nhau tích trữ dầu của Nga trước khi mức giá trần có hiệu lực vào ngày 5 tháng 12 và các lệnh cấm liên quan đến dịch vụ vận chuyển dầu thô của Nga.
Trước khi Nga xâm lược Ukraine, Ấn Độ là một khách hàng nhỏ mua dầu thô của Nga. Sau khi những người mua phương Tây bắt đầu xa lánh dầu thô từ Nga, Ấn Độ đã trở thành điểm đến hàng đầu cho xuất khẩu dầu của Nga cùng với Trung Quốc.
Xuất khẩu dầu thô của Nga dự kiến sẽ giảm từ tháng 01 khi lệnh cấm của EU có hiệu lực hoàn toàn.
IEA cho biết trong báo cáo hàng tháng của mình: “Mức giảm mạnh hơn dự kiến vào tháng tới do lệnh cấm nhập khẩu dầu thô của Nga và G7 có hiệu lực”.
IEA và các nhà phân tích cho biết EU sẽ phải thay thế nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển bằng việc mua nhiều hơn từ Kazakhstan, Mỹ, Na Uy, Brazil hoặc Guyana.
Nhập khẩu dầu diesel vào EU tăng đột biến, kể cả từ Nga
Ngoài dầu thô của Nga, EU sẽ phải sớm thay thế khoảng 1 triệu thùng các sản phẩm dầu nhập khẩu của Nga mỗi ngày, tính luôn cả dầu diesel đã bị thiếu hụt nguồn cung ở châu Âu trong nhiều tháng.
Châu Âu có thể đang trên đà nhập khẩu dầu diesel tháng cao thứ hai trong ít nhất sáu năm khi khối chuẩn bị cho lệnh cấm nhập khẩu dầu diesel của Nga bằng đường biển kể từ tháng 2 bằng cách mua dầu diesel từ khắp nơi trên thế giới, bao gồm khối lượng lớn từ Nga trong khi vẫn được phép.
Châu Âu mua một lượng lớn dầu diesel từ Trung Đông và châu Á, nhưng Nga vẫn là nhà cung cấp dầu diesel lớn nhất của châu Âu, hai tháng trước khi lệnh cấm vận của EU đối với việc nhập khẩu các sản phẩm tinh chế của Nga bằng đường biển có hiệu lực vào ngày 5/2.
IEA cho biết trong báo cáo tháng 11, khi lệnh cấm nhập khẩu dầu diesel của Nga có hiệu lực, "sự cạnh tranh đối với các thùng dầu diesel không phải của Nga sẽ rất khốc liệt, với việc các nước EU phải tranh nhau mua các lô hàng từ Mỹ, Trung Đông và Ấn Độ với những người mua truyền thống trước đây".
Trong báo cáo tháng 12 được công bố vào tuần này, cơ quan này cho biết, “Xuất khẩu dầu thô không thay đổi so với tháng trước, đạt hơn 5 triệu thùng/ngày, mặc dù xuất khẩu đến châu Âu giảm 430 ngàn thùng/ngày. Ngược lại, xuất khẩu các sản phẩm (đặc biệt là dầu diesel) tăng mạnh, bao gồm tới châu Âu.”
Một đợt tăng giá khác?
Theo IEA, một đợt tăng giá khác có thể diễn ra trong những tháng tới do lệnh cấm xuất khẩu của Nga có hiệu lực vào đầu năm tới.
“Mặc dù giá dầu thấp hơn là một cứu trợ đáng hoan nghênh cho người tiêu dùng phải đối mặt với lạm phát gia tăng, nhưng toàn bộ tác động của các lệnh cấm đối với nguồn cung sản phẩm và dầu thô của Nga vẫn còn phải chờ xem. Khi chúng ta bước qua những tháng mùa đông và tiến tới cân bằng cung-cầu dầu mỏ thắt chặt hơn trong quý 2 năm 2023, không thể loại trừ một đợt tăng giá nữa,” IEA nhận định.
Nguồn cung của Nga cho thị trường dầu toàn cầu sẽ không chỉ phụ thuộc vào khả năng của Moscow trong việc đưa càng nhiều dầu thô và các sản phẩm dầu càng tốt tới những người mua ở châu Á mà không bị lo lắng hoặc cố tình trốn tránh cơ chế trần giá, mà còn phụ thuộc vào tác động của phản ứng chính trị của điện Kremlin đối với giới hạn giá dầu.
Nga đã tuyên bố sẽ thực hiện các biện pháp để đáp trả giá trần và chuẩn bị cấm bán dầu thô của Nga cho những người mua thuộc Liên minh Giá trần hoặc nếu việc mua bị giới hạn bởi giá trần.
“Xuất khẩu dầu thô của Nga đã bị gián đoạn đáng kể do các biện pháp trừng phạt mới nhưng cho đến nay tác động là không đáng kể nếu có. Một lý do là vì một phần lớn xuất khẩu dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga đã được giao dịch dưới mức giá trần”, Bjarne Schieldrop, nhà phân tích hàng hóa trưởng tại ngân hàng SEB, cho biết trong một báo cáo hôm thứ Tư.
Schieldrop cho biết: “Có thể còn quá sớm để thực sự đánh giá tác động ròng của các biện pháp trừng phạt khi nó chỉ mới có hiệu lực”, nhưng nói thêm rằng xuất khẩu dầu thô của Nga có khả năng bị giảm.
Nguồn tin: xangdau.net
