Liên minh châu Âu đang soạn thảo gói lệnh trừng phạt thứ 16 đối với Nga vì cuộc xâm lược Ukraine, có thể bao gồm lệnh cấm dần nhập khẩu LNG từ Nga của EU, các nguồn thạo tin về kế hoạch này nói với Bloomberg hôm thứ Tư.

EU không còn nhập khẩu khí đốt tự nhiên qua đường ống từ Nga thông qua Ukraine nữa, sau khi Ukraine từ chối đàm phán gia hạn thỏa thuận khí đốt trung chuyển đã hết hạn vào ngày 31 tháng 12 năm 2024.

Tuy nhiên, EU đã tăng đáng kể lượng nhập khẩu LNG của Nga trong những tháng gần đây.

LNG của Nga chiếm 20% lượng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng của EU trong chín tháng đầu năm 2024, so với 14% trong cùng kỳ năm 2023, trong bối cảnh lượng nhập khẩu nhiên liệu siêu lạnh của EU giảm đáng kể, theo báo cáo của Cơ quan hợp tác quản lý năng lượng EU (ACER) công bố vào tháng 10.

Tỷ trọng LNG của Nga trong nguồn cung của EU ngày càng tăng là lo ngại đối với một số quốc gia thành viên EU vốn đang thúc đẩy các biện pháp hạn chế sự phụ thuộc của châu Âu vào các lô hàng LNG của Nga.

Trong một trong những gói trừng phạt trước đây của EU đối với Nga, khối này đã cấm các dịch vụ nạp lại LNG của Nga trên lãnh thổ EU cho mục đích vận chuyển sang các nước thứ ba, sau thời gian chuyển tiếp là 9 tháng. Điều này gồm việc chuyển đổi tàu và chuyển hàng từ tàu vào bờ, cũng như các hoạt động nạp lại và không ảnh hưởng đến hoạt động nhập khẩu mà chỉ tái xuất sang các nước thứ ba thông qua EU.

Hiện EU đang cân nhắc việc loại bỏ dần LNG của Nga. Điều này có thể được thực hiện dưới hình thức lệnh trừng phạt hoặc như một phần của lộ trình mà Ủy ban châu Âu dự kiến ​​sẽ trình bày vào tháng 2, các nguồn tin của Bloomberg cho biết.

Theo một tài liệu mà Reuters đã xem qua vào đầu tuần này, mười thành viên trong khối gồm 27 thành viên đã kêu gọi lệnh cấm nhập khẩu LNG và khí đốt qua đường ống từ Nga khi EU thảo luận về gói trừng phạt thứ 16.

Thị trường LNG đang thay đổi: Châu Âu và Châu Á cạnh tranh để giành nguồn cung

Bối cảnh năng lượng toàn cầu đã bước vào kỷ nguyên chuyển đổi khi Châu Âu quyết định chuyển hướng khỏi khí đốt tự nhiên của Nga. Từng là trụ cột của nguồn cung năng lượng cho Châu Âu, Nga hiện phải đối mặt với hậu quả kinh tế và địa chính trị khi mất đi thị trường lớn nhất của mình.

Nghiên cứu mới được công bố trên Nature Communications, do Giáo sư Michael Bradshaw của Trường Kinh doanh Warwick và Steve Pye của UCL dẫn đầu, khám phá những tác động sâu rộng của việc Nga chuyển hướng sang các thị trường Châu Á trong một thế giới ngày càng được định hình bởi các mục tiêu đa dạng hóa năng lượng và phát triển bền vững.

Bài báo "Những tác động toàn cầu của việc Nga chuyển hướng sang châu Á" nhấn mạnh tính phức tạp của sự điều chỉnh này. Trong khi Châu Âu đã thành công giảm sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga, khu vực này hiện phải đối mặt với những thách thức mới liên quan đến thị trường LNG toàn cầu và sự cạnh tranh gia tăng từ Châu Á.

Như Giáo sư Bradshaw giải thích, "Mặc dù việc chuyển hướng khỏi khí đốt của Nga là một câu chuyện thành công về mặt an ninh, nhưng nó cũng đã phơi bày những phức tạp mới. An ninh năng lượng của châu Âu hiện gắn liền với những diễn biến ở châu Á thông qua thị trường khí đốt toàn cầu.”

Nỗ lực của Nga nhằm bảo vệ thị trường châu Á đang gặp phải nhiều thách thức, với Trung Quốc nổi lên là người nắm quyền thống trị. Sự phụ thuộc này không chỉ làm giảm tiềm năng doanh thu của Nga mà còn làm nổi bật tính cấp thiết của châu Âu trong việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo và tăng cường hợp tác nội khối EU.

Thị phần của Nga tới châu Âu sụt giảm

Sự thống trị của Nga trên thị trường khí đốt tự nhiên của châu Âu bắt đầu sụp đổ vào cuối năm 2021, khi Gazprom giảm nguồn cung cho thị trường giao ngay châu Âu, gây ra tình trạng giá tăng đột biến. Tình hình trở nên tồi tệ hơn khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022. Đến năm 2024, lưu lượng khí đốt qua đường ống đến châu Âu đã giảm mạnh xuống chỉ còn 20% so với mức trước chiến tranh. Các tuyến đường ống cung cấp chính như Nord Stream đã không hoạt động do bị phá hoại và trừng phạt, trong khi việc Gazprom khăng khăng thanh toán bằng đồng Rúp đã làm căng thẳng thêm mối quan hệ với người mua châu Âu.

Phản ứng của EU rất nhanh chóng. Các sáng kiến ​​như REPowerEU đặt mục tiêu loại bỏ sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch của Nga vào năm 2027 và các quốc gia châu Âu đã nhanh chóng đa dạng hóa nguồn cung của mình, tăng lượng nhập khẩu LNG từ Hoa Kỳ, Qatar và Na Uy. Mặc dù các biện pháp này đã củng cố an ninh năng lượng trong ngắn hạn, nhưng chúng đã khiến châu Âu phải chịu sự biến động giá cả và cạnh tranh về nguồn cung gia tăng trên thị trường LNG toàn cầu.

Trung Quốc: Khách hàng lớn mua khí đốt cuối cùng của Nga

Đối với Nga, việc chuyển hướng sang châu Á, đặc biệt là Trung Quốc, vừa là điều cần thiết vừa là thách thức. Nhu cầu công nghiệp về khí đốt tự nhiên của Trung Quốc tiếp tục tăng, nhưng chiến lược năng lượng của nước này ưu tiên đa dạng hóa, tận dụng sản xuất đá phiến trong nước và nhập khẩu LNG cùng với khí đốt đường ống của Nga. Cách tiếp cận thận trọng này làm hạn chế khả năng thay thế doanh thu bị mất của Moscow tại châu Âu.

Một ví dụ điển hình là đường ống Power of Siberia 2, nhằm kết nối các mỏ khí đốt Siberia với Trung Quốc. Mặc dù có tầm quan trọng chiến lược đối với Nga, dự án vẫn đang trong tình trạng bế tắc trong các cuộc đàm phán, làm nổi bật đòn bẩy của Bắc Kinh. Ngay cả khi hoàn thành, đường ống này cũng chỉ bù đắp được một phần thị phần bị mất của Nga tại châu Âu.

Chiến trường LNG toàn cầu

Khi Nga đẩy nhanh tham vọng LNG để giảm thiểu tình trạng mất khả năng tiếp cận đường ống dẫn khí đốt của châu Âu, họ phải đối mặt với những rào cản đáng kể. Các lệnh trừng phạt nhắm vào công nghệ tiên tiến và cơ sở hạ tầng đã cản trở khả năng cạnh tranh của Nga trên thị trường LNG toàn cầu. Trong khi đó, nhu cầu LNG tăng cao ở châu Á đang siết động lực thị trường, tạo ra sự biến động ảnh hưởng đến cả châu Âu và Trung Quốc.

Nếu Trung Quốc ưu tiên nhập khẩu LNG hơn khí đốt qua đường ống của Nga, họ có thể đẩy giá lên cao trên toàn cầu, gây căng thẳng cho các nỗ lực chuyển đổi năng lượng của châu Âu. Sự tương tác này giữa châu Á và châu Âu nhấn mạnh sự kết nối của các thị trường năng lượng hiện đại, nơi những thay đổi trong khu vực có hậu quả sâu rộng.

Ý nghĩa đối với An ninh năng lượng toàn cầu

Nghiên cứu nhấn mạnh rằng sự chuyển hướng của Nga sang châu Á làm nổi bật những điểm yếu trong việc phụ thuộc quá mức vào một nhà cung cấp duy nhất và nhấn mạnh nhu cầu về các chiến lược năng lượng đa dạng. Sự tập trung của châu Âu vào năng lượng tái tạo và cách tiếp cận thận trọng của Trung Quốc đối với khí đốt của Nga đang định hình lại bối cảnh năng lượng toàn cầu. Tuy nhiên, những biện pháp này đi kèm với sự đánh đổi, bao gồm sự cạnh tranh gia tăng về tài nguyên và sự phân mảnh thị trường.

Đối với thị trường năng lượng, sự điều chỉnh này báo hiệu một kỷ nguyên biến động mới. Trong khi những người chơi nhanh nhẹn có thể tìm thấy cơ hội, thì rủi ro đối với các quốc gia kém chuẩn bị hơn là rất lớn. Đối với Nga, sự thay đổi này liên quan nhiều hơn đến sự sống còn hơn là chiến lược, và khó có thể phục hồi được ảnh hưởng kinh tế cũng như địa chính trị mà họ từng nắm giữ ở châu Âu.

Điều hướng trật tự năng lượng mới

Vai trò suy yếu của Nga ở châu Âu và sự thay đổi đầy căng thẳng sang châu Á đánh dấu sự khởi đầu của kỷ nguyên năng lượng phân mảnh và phi tập trung. Đối với châu Âu, thách thức nằm ở việc cân bằng an ninh năng lượng tức thời với các mục tiêu phát triển bền vững dài hạn. Đối với Trung Quốc, đó là duy trì đòn bẩy trong khi đảm bảo sự đa dạng về nguồn cung.

Đối với các nhà đầu tư và nhà hoạch định chính sách, bài học rút ra rất rõ ràng: khả năng thích ứng và đa dạng hóa sẽ định nghĩa thành công trong bối cảnh năng lượng đang thay đổi nhanh chóng này. Khi thị trường toàn cầu điều chỉnh theo các tuyến cung cấp mới và thực tế địa chính trị, những ai có thể điều hướng được sự phức tạp của quá trình chuyển đổi này sẽ có vị thế tốt nhất để phát triển.

Nguồn tin: xangdau.net