Sau Mỹ đến lượt EU ban hành lệnh cấm vận dầu hỏa của Iran. Tehran thông tin trái ngược về Ä‘e dọa Ä‘óng cá»­a eo biển Ormuz. Cuá»™c đọ sức vá»›i phÆ°Æ¡ng Tây Ä‘ang làm lá»™ rõ những yếu kém về kinh tế của Iran và những rạn nứt trong hàng ngÅ© lãnh đạo Tehran.

Theo giá»›i quan sát, Bruxelles quy định thời hạn từ nay đến ngày 1/7/2012 là để các thành viên là Hy Lạp, Tây Ban Nha và Italy vốn lệ thuá»™c nhiều vào dầu thô của Iran, có thời gian tìm các nguồn cung cấp thay thế. HÆ¡n 20% lượng dầu thô của Iran được cung cấp cho EU và dầu Iran bảo đảm 6% nhu cầu tiêu thụ ná»™i địa của 27 nÆ°á»›c trong khu vá»±c. Theo giá»›i quan sát, Bruxelles có khả năng nhanh chóng tìm được nguồn cung cấp thay thế, đặc biệt là gia tăng nhập khẩu dầu thô vá»›i Arập Xêút.

Quyết định cấm vận của EU sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế Iran.

Trên thá»±c tế, EU không phải là má»™t nguồn tiêu thụ lá»›n nhất của Iran. Theo thống kê má»›i nhất của CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế AIE, trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 9/2011, má»—i ngày Iran xuất khẩu hÆ¡n 2,5 triệu thùng dầu thô, trong Ä‘ó 600.000 thùng là để xuất khẩu sang EU. NhÆ° vậy, 27 nÆ°á»›c thành viên EU là khách hàng tiêu thụ chÆ°a tá»›i 1/4 lượng dầu Iran bán ra thị trường quốc tế. 3 thành viên EU là Italy, Tây Ban Nha và Hy Lạp lệ thuá»™c hÆ¡n cả vào dầu hỏa của Iran. Cụ thể là dầu Iran bảo đảm đến 30% nhu cầu dầu hỏa của Hy Lạp. Athènes mua vào 103.000 thùng dầu/ngày. Tây Ban Nha nhập 161.000 thùng dầu để bảo đảm 12% nhu cầu ná»™i địa hàng ngày. Đối vá»›i Italy, mức Ä‘á»™ lệ thuá»™c vào dầu của Iran là 13%, vá»›i 185.000 thùng dầu được mua vào má»—i ngày. Nhìn chung, chỉ riêng 3 nÆ°á»›c nói trên hút đến 75% lượng dầu Iran bán cho EU. Để so sánh, Pháp má»—i ngày nhập 58.000 thùng dầu từ các tập Ä‘oàn Iran và khối lượng Ä‘ó tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 3% nhu cầu ná»™i địa.

Đối vá»›i Iran, khách hàng quan trọng nhất chính là châu Á, mà đứng đầu là Trung Quốc: má»™t mình Trung Quốc mua vào 550.000 thùng dầu/ngày, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 22% lượng dầu xuất khẩu của Iran. Iran là nguồn cung cấp dầu lá»­a thứ ba của Trung Quốc, sau Arập Xêút và Angola - bảo đảm đến 6% nhu cầu tiêu thụ to lá»›n của nÆ°á»›c này. Vá»›i Nhật Bản, nền kinh tế thứ ba trên thế giá»›i mua vào 13% dầu xuất khẩu của Iran và 327.000 thùng dầu, đủ để Ä‘áp ứng 7% nhu cầu dầu hỏa của xứ hoa anh Ä‘ào. Mức Ä‘á»™ lệ thuá»™c vào Iran của Ấn Độ cao hÆ¡n: dầu hỏa Iran bảo đảm tá»›i 9% tiêu thụ dầu hỏa ná»™i địa của Ấn Độ. Hiện tại, cả Trung Quốc và Ấn Độ đều bất đồng trÆ°á»›c các biện pháp cấm vận của Mỹ và EU nhằm trừng phạt chính quyền Tehran. Nhật Bản tuyên bố sẵn sàng giảm nhẹ mức Ä‘á»™ lệ thuá»™c vào dầu hỏa Iran, nhÆ°ng tỏ ra thận trọng, không muốn hùa theo EU và Mỹ để trừng phạt Tehran.

Riêng đối vá»›i Iran, bên cạnh các hậu quả về phÆ°Æ¡ng diện chính trị, quyết định cấm vận của EU sẽ ảnh hưởng trá»±c tiếp đến kinh tế Iran. NhÆ° Ä‘ã biết, EU từng bÆ°á»›c áp dụng chính sách trừng phạt nhắm vào Iran từ nay cho đến mùa hè 2012. Dầu hỏa là má»™t nguồn cung cấp ngoại tệ chính cho Iran, bảo đảm đến 80% thu nhập cho quốc gia này. Việc không xuất khẩu được dầu hỏa sang má»™t số thị trường Ä‘ã khiến Ä‘Æ¡n vị tiền tệ của Iran tuá»™t giá gần 30% trong má»™t vài tuần lá»…. TrÆ°á»›c EU, Liên hợp quốc và Hoa Kỳ Ä‘ã từng siết chặt gọng kìm vá»›i Tehran. Tuy nhiên đến nay, tất cả các chính sách trừng phạt Ä‘ó đều chỉ má»›i ảnh hưởng tá»›i đời sống của người dân Iran mà thôi.

Mặt khác, EU trừng phạt Iran vào thời Ä‘iểm ná»™i bá»™ trong guồng máy lãnh đạo Tehran Ä‘ang lục đục và Ä‘ó là má»™t sá»± rạn nứt ngay trong hàng ngÅ© các nhà lãnh đạo thuá»™c cánh bảo thủ Iran. Do vậy, chính sách trừng phạt của cá»™ng đồng quốc tế Ä‘ang dẫn tá»›i những tác Ä‘á»™ng về phÆ°Æ¡ng diện chính trị đối vá»›i Iran.

Nguồn tin: AFP