Vá»›i thá»±c tế Ä‘iều hành giá xăng dầu nhÆ° hiện nay, quỹ bình ổn giá xăng dầu Ä‘ang được sá»­ dụng má»™t cách hết sức phi lý, Ä‘ó là dùng để tránh… giảm giá mạnh cho người tiêu dùng?!

Quỹ chặn Ä‘à giảm!

Quyết định chỉ Ä‘iều chỉnh giảm “nhỏ giọt” mặt hàng xăng từ 15h ngày 20.7 vừa qua là vì liên bá»™ Tài chính-Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã cho ngừng chi sá»­ dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu vá»›i tất cả các mặt hàng xăng (từ 362-527 đồng/lít). Trong khi Ä‘ó, chênh lệch giá cÆ¡ sở mặt hàng xăng kỳ Ä‘iều hành này thấp hÆ¡n nhiều so vá»›i kỳ Ä‘iều hành trÆ°á»›c do giá xăng dầu thế giá»›i giảm mạnh. Cụ thể, chênh lệch giá cÆ¡ sở vá»›i xăng là 787 đồng/lít. Thay vì giảm giá mạnh các mặt hàng xăng theo sá»± chênh lệch này thì Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã trích 527 đồng bù vào quỹ để chỉ giảm 260 đồng/lít.

TÆ°Æ¡ng tá»±, trong kỳ Ä‘iều hành giá xăng dầu ngày 4.7.2015, giá xăng cÅ©ng chỉ giảm được 330 đồng/lít vì quỹ bình ổn giá. Mức chi sá»­ dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu đối vá»›i mặt hàng xăng khoáng được cÆ¡ quan quản lý Ä‘iều hành giảm từ 1.047 đồng/lít xuống còn 527 đồng/lít, tức là 520 đồng lẽ ra Ä‘ã được dùng để giảm giá cho người tiêu dùng thì lại phải bù vào quỹ. Kỳ Ä‘iều hành này, theo tính toán của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, mặt hàng xăng RON 92 có giá cÆ¡ sở theo tính toán giảm 851 đồng/lít so vá»›i giá bán hiện hành lúc Ä‘ó. NhÆ° vậy, cÅ©ng thay vì giảm giá xăng hết mức chênh lệch này cho người dân thì cÆ¡ quan quản lý Ä‘ã quyết định “đổi” bằng hạ mức chi quỹ.

Các cÆ¡ quan Ä‘iều hành sẽ giải thích rằng, do quỹ Ä‘ã chi ra trÆ°á»›c Ä‘ó để bình ổn khi giá tăng thì phải có lúc bù vào trở lại khi giá giảm. Tuy nhiên, thá»±c tế cÅ©ng lại không phải diá»…n biến nhÆ° vậy vá»›i Ä‘iều hành giá mặt hàng xăng dầu.

Còn nhá»› kỳ Ä‘iều hành giảm giá xăng ká»· lục cuối năm 2014 (ngày 22.12), giá xăng giảm 2.050 đồng/lít thì Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng Ä‘ã dùng quỹ để chặn Ä‘à giảm sâu của giá xăng. Cụ thể, liên Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng - Tài chính Ä‘ã cho phép trích lập quỹ bình ổn thêm 500 đồng/lít xăng lên mức 800 đồng/lít. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long lúc Ä‘ó Ä‘ã phát biểu rằng, giá xăng dầu có thể giảm sâu hÆ¡n nữa nếu mức trích lập Quỹ bình ổn không tăng lên nhÆ° vậy. Khi Ä‘ó, ông Long Ä‘ã dẫn chứng, “giá xăng dầu thế giá»›i Ä‘ã giảm đến 50%, còn giá trong nÆ°á»›c má»›i giảm chÆ°a đến 30% nguyên nhân má»™t phần do việc duy trì quỹ bình ổn giá”.

Không chỉ khi giá giảm mà trÆ°á»›c Ä‘ó, khi tăng giá xăng dầu thì quỹ này cÅ©ng vẫn được trích lập ở mức tối Ä‘a, tức người dân vừa phải chịu cảnh giá xăng dầu tăng lên vừa phải tăng tiền chi cho việc trích lập quỹ. Lấy dẫn chứng của Bá»™ Tài chính công bố về số dÆ° quỹ bình ổn giá xăng dầu hồi quý I/2014 sẽ thấy rất rõ. Đó là, số dÆ° của quỹ tại thời Ä‘iểm 31.12.2013 khoảng 169,219 tá»· đồng thì số dÆ° quỹ Æ°á»›c đến hết quý I/2014 Ä‘ã tăng lên khoảng 842,016 tá»· đồng. Trong khi tính từ cuối năm 2013 đến hết quý I của năm này, giá xăng dầu Ä‘ã tăng 3 lần, má»™t lần vào cuối tháng 12.2013 và hai lần trong tháng 2 và 3.2014. NhÆ° vậy, song song vá»›i tăng giá thì cÆ¡ quan Ä‘iều hành ở Ä‘ây cÅ©ng Ä‘ã huy Ä‘á»™ng tối Ä‘a tiền của dân vào quỹ bình ổn giá.

Chuyên gia kinh tế VÅ© Vinh Phú Ä‘ã bình luận: “Có lẽ không nÆ°á»›c nào Ä‘iều hành giá xăng dầu giống Việt Nam. Đó là sá»­ dụng quỹ bình ổn giá để tránh việc giá xăng dầu… giảm “sốc” cho người tiêu dùng!? Người dân Ä‘ang chịu gánh nặng của quỹ bình ổn giá xăng dầu chứ không phải được hưởng lợi!”.

Tiền của dân mà dân chẳng lợi

Theo chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong, số dÆ° quỹ bình ổn giá xăng dầu mà các cÆ¡ quan chức năng hoặc doanh nghiệp vẫn thường công bố thá»±c ra chỉ là những con số "chết". "Quỹ này trong thá»±c tế là quỹ phân tán, sá»­ dụng theo kiểu quyết toán nên tồn tại nhiều bất cập, gây mất lòng tin vá»›i người tiêu dùng" - ông Phong nói. Cụ thể theo ông Phong, người tiêu dùng cho đến nay vẫn không nắm được cách thức, nguyên tắc sá»­ dụng quỹ vốn Ä‘ang rất tù mù này.

Nghịch lý nữa ở chá»— quỹ này thá»±c chất được hình thành từ Ä‘óng góp duy nhất của người tiêu dùng khi bỏ tiền ra mua xăng dầu. Thế nhÆ°ng, trích lập quỹ thế nào, xả quỹ ra sao… nhất nhất đều do cÆ¡ quan quản lý “quyết” theo “tín hiệu” từ những doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

Theo các chuyên gia kinh tế, người tiêu dùng còn “thiệt Ä‘Æ¡n, thiệt kép” khi phải góp tiền duy trì Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Người tiêu dùng phải mua xăng dầu đắt hÆ¡n khi trích lập quỹ. Số tiền mà họ phải bỏ ra thêm khi mua xăng dầu nhằm trích lập quỹ có thể lên tá»›i hàng trăm tá»· đồng hoặc hÆ¡n.

Ông Phong thẳng thắn cho rằng: “Đúng ra chúng ta nên bỏ quỹ bình ổn này từ lâu vì là tiền của dân mà dân chẳng được lợi gì”. Ông Phong phân tích, về bản chất, quỹ bình ổn xăng dầu là tiền của người dân Ä‘óng vào để “lúc giá xăng thấp thì họ phải mua vá»›i giá cao và khi giá cao thì được hạ xuống má»™t tí nhÆ°ng sau Ä‘ó lại bắt người dân ná»™p tiền bù vào qua giá xăng. “Theo tôi, Ä‘ã đến lúc phải bỏ quỹ bình ổn xăng dầu vì không có tác dụng gì nhiều. ChÆ°a kể nó còn làm nhiá»…u thị trường”, PGS.TS Nguyá»…n Minh Phong kết luận.

Nguồn tin: 24h.com