Nếu nhà nÆ°á»›c bù lá»— thì giá thấp, bá» bù lá»— giá phải thông vá»›i thế giá»›i; nhà nÆ°á»›c tăng thu từ các loại thuế, phí giá xăng sẽ cao hÆ¡n nữa.
GS TSKH Hồ SÄ© Thoảng - nguyên Chủ tịch HÄQT, Tổng giám đốc Tổng Công ty Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) nêu quan Ä‘iểm trÆ°á»›c thá»±c tế giá xăng dầu Việt Nam cao hÆ¡n so vá»›i giá xăng dầu các nÆ°á»›c cùng khu vá»±c nhÆ° Malaysia, Indonesia.
Ngoài ra, GS TSKH Hồ SÄ© Thoảng cÅ©ng giải thích nguyên nhân việc khai thác dầu thô được tiến hành trÆ°á»›c sau Ä‘ó má»›i xây dá»±ng nhà máy lá»c dầu Dung Quất nhÆ°ng loại dầu khai thác được không dùng hoàn toàn cho nhà máy và vẫn phải nháºp khẩu từ nÆ°á»›c ngoài đồng thá»i xuất khẩu dầu thô khai thác được ra nÆ°á»›c ngoài.
Chênh lệch Nhà nÆ°á»›c hưởng
PV:- Má»—i năm Việt Nam khai thác được khoảng 15 triệu tấn dầu thô, nhà máy lá»c dầu Dung Quất chế biến hÆ¡n 6 triệu tấn, Ä‘áp ứng khoảng 30% nhu cầu xăng dầu cả nÆ°á»›c. Trong khi Ä‘ó, vẫn phải nháºp khẩu khoảng 10-20% dầu thô (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng khoảng 650.000-1,2 triệu tấn). Phải lý giải nhÆ° thế nào khi việc khai thác dầu thô được tiến hành trÆ°á»›c sau Ä‘ó má»›i xây dá»±ng nhà máy, nhÆ°ng loại dầu khai thác được không dùng hoàn toàn cho nhà máy, nguyên nhân vì sao, thÆ°a ông?
GS TSKH Hồ SÄ© Thoảng: - Dầu thô Việt Nam nói chung và dầu thô má» Bạch Hổ nói riêng là loại dầu nhẹ, rất sạch so vá»›i đại Ä‘a số các loại dầu khác trên thế giá»›i. Khi xây dá»±ng nhà máy lá»c dầu Dung Quất, quyết định của Quốc Há»™i là ta tá»± làm mà không có liên doanh vá»›i ai cả, do Ä‘ó, để giảm bá»›t vốn đầu tÆ°, phÆ°Æ¡ng án thiết kế là chỉ sá» dụng dầu Việt Nam, mà chủ yếu là dầu Bạch Hổ.
Việc thiết kế chỉ sá» dụng dầu sạch má» Bạch Hổ Ä‘ã làm Ä‘Æ¡n giản các quá trình công nghệ, nhất là khâu làm sạch lÆ°u huỳnh và các tạp chất. Äó là cách tính toán giảm vốn đầu tÆ° vì lúc Ä‘ó chúng ta nghÄ© (1997) sản lượng dầu Bạch Hổ còn phong phú.
NhÆ°ng do nhiá»u nguyên nhân, tiến Ä‘á»™ xây dá»±ng nhà máy bị cháºm đến 7-8 năm; năm 2009 nhà máy má»›i bắt đầu váºn hành thÆ°Æ¡ng mại. Bây giá» thì sản lượng má» Bạch Hổ Ä‘ã giảm Ä‘áng kể, sản lượng các má» khác được bổ sung vào, nhÆ°ng cÅ©ng chỉ giữ được mức sản lượng của cả nÆ°á»›c xấp xỉ 15-16 triệu tấn/năm.
 |
| GS TSKH Hồ Sĩ Thoảng |
Hiện nhà máy chỉ chế biến được chủ yếu là dầu Việt Nam, pha thêm dầu khác chỉ khoảng 10-20% là cao nhất, tá»· lệ các loại dầu thô khác trá»™n vào không thể tăng lên được.
PV: - Hiện dầu thô cho nhà máy lá»c dầu Dung Quất được nháºp theo hợp đồng được ký từ năm 2010 vá»›i Táºp Ä‘oàn Dầu khí BP (Anh) và Công ty Dầu khí SOCAR (Azerbaijan), năm 2012 Công ty dầu khí Brunei Shell cÅ©ng Ä‘ã ký hợp đồng vá»›i Petrovietnam VN mua bán dầu thô trị giá 250 triệu USD, mua 240.000 tấn/năm và dầu thô mua vá» sẽ trá»™n vá»›i dầu thô từ má» Bạch Hổ trong nÆ°á»›c để dùng cho nhà máy lá»c dầu Dung Quất. Xin ông cho biết, giá xuất Ä‘i, mua vá» của dầu thô phục vụ cho nhà máy lá»c dầu chênh lệch giá nhÆ° thế nào? Ai sẽ được lợi từ Ä‘iá»u này hoặc ngân sách có thất thoát vì nhà máy Dung Quất khi vẫn Ä‘i nháºp dầu thô thÆ°á»ng xuyên?
GS TSKH Hồ SÄ© Thoảng: - Việc ta bán dầu của ta và nháºp dầu các nÆ°á»›c không phải là làm cho hiệu quả kinh tế giảm Ä‘i mà ngược lại, rất có lợi vá» cân bằng thu chi.
Dầu Việt Nam hiện nay được Ä‘ánh giá rất cao, giá vào lại cao nhất thế giá»›i, cho nên xuất Ä‘i là rất lợi vá» giá, trong khi ta nháºp dầu của các nÆ°á»›c vùng Trung cáºn Ä‘ông vá»›i giá rẻ hÆ¡n.
Còn lợi nhuáºn từ sá»± chênh lệch Ä‘ó chủ yếu thuá»™c vá» Nhà nÆ°á»›c. PetroVietnam (PVOil) bán dầu và ná»™p lại cho Nhà nÆ°á»›c phần lợi nhuáºn cÅ©ng nhÆ° các loại thuế. Việc Petrovietnam (PVOil) nháºp dầu thô vá» cho Dung Quất thì không liên quan gì đến việc bán dầu thô má» Bạch Hổ.
Há» phải mua dầu Việt Nam vá»›i giá cao, được mua má»™t phần dầu ngoại nháºp vá»›i giá thấp hÆ¡n thì há» cÅ©ng có lợi, nhÆ°ng cái lợi Ä‘ó cÅ©ng được phản ánh vào các khoản thu ngân sách.
Nhà máy lá»c dầu không có lãi!
PV: - Dung Quất hiện cung cấp được 30% xăng nhÆ°ng giá xăng vẫn phụ thuá»™c hoàn toàn vào giá xăng dầu thế giá»›i, Ä‘iá»u này phải được hiểu nhÆ° thế nào, thÆ°a ông?
GS TS Hồ SÄ© Thoảng: - Vì nhà máy lá»c dầu Dung Quất chỉ cung cấp được 30 % nhu cầu trong nÆ°á»›c, cho nên phải phụ thuá»™c vào việc nháºp khẩu là chuyện Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên.
Tuy nhiên, phải thấy rằng, dù Việt Nam có sản xuất nhiá»u hÆ¡n nữa, ví dụ 100 % nhu cầu hoặc cao hÆ¡n nữa, thì vẫn phải tuân theo quy luáºt của thị trÆ°á»ng là nhà sản xuất không thể bán sản phẩm dÆ°á»›i giá thành.
Hiện nay giá nháºp khẩu dầu khá cao nên thá»±c chất lợi nhuáºn của nhà máy lá»c dầu không cao. Nếu so sánh giá xăng hay giá diesel vá»›i giá dầu thô trên thị trÆ°á»ng thế giá»›i ta sẽ thấy chênh lệch khá nhá», nghÄ©a là khâu chế biến được “trả công” khá thấp.
 |
| Nhà máy lá»c dầu Dung Quất chế biến khoảng 6,5 triệu tấn dầu thô má»—i năm Ä‘áp ứng 30% nhu cầu xăng dầu của thị trÆ°á»ng |
Các nhà đầu tÆ° lá»c dầu kỳ vá»ng nhiá»u vào khâu phân phối và các quá trình sản xuất hóa dầu để tăng lợi nhuáºn, Ä‘ôi khi khâu hóa dầu và phân phối phải bù má»™t phần cho khâu lá»c dầu chỉ sản xuất các loại nhiên liệu.
Thá»±c tế, trên thế giá»›i các nhà máy lá»c dầu phải Ä‘i kèm vá»›i sản xuất hóa dầu thì lợi nhuáºn má»›i khá lên được. Chính vì váºy, sau nhà máy lá»c dầu Dung Quất, PetroVietnam chủ trÆ°Æ¡ng xây dá»±ng tổ hợp lá»c-hóa dầu Nghi SÆ¡n ở Thanh Hóa.
PV: - Việt Nam là má»™t trong những nÆ°á»›c khu vá»±c Äông Nam Á có trữ lượng dầu thô lá»›n nhất cùng Malaysia, Indonesia song lại có mức giá xăng dầu cao nhất khi so sánh vá»›i Malaysia cao hÆ¡n khoảng 15.000 đồng/lít, Indonesia là hÆ¡n 5.000 đồng/lít. Tại sao lại có sá»± chênh lệch lá»›n giữa Việt Nam và các nÆ°á»›c trong khu vá»±c nhÆ° váºy? Ông có thể cho biết, xăng dầu Malaysia và Indonesia chế biến do tá»± khai thác dầu thô hay nháºp khẩu từ Ä‘âu, há» có chính sách gì để có thể kìm được giá xăng dầu? So vá»›i Việt Nam nguồn nháºp khẩu và chính sách có những Ä‘iểm gì khác nhau, thÆ°a ông?
GS TSKH Hồ SÄ© Thoảng: - Nói chung giá xăng dầu trên thế giá»›i Ä‘á»u ở má»™t mặt bằng xấp xỉ nhau, vì giá thành sản xuất ra chúng khác nhau không nhiá»u ở các quốc gia.
NhÆ°ng tôi cÅ©ng biết ở má»™t số quốc gia chính phủ có chính sách Æ°u Ä‘ãi ngÆ°á»i dân vì các lý do khác nhau. Ví dụ thá»i tổng thống Sadam Husein còn tại vị Äại sứ quán Việt Nam tại Iraq không có ngân sách nhà nÆ°á»›c dành cho việc mua xăng phục vụ công tác, vì giá xăng chỉ 1 xu/lít.
Ở Malaysia giá xăng cÅ©ng rẻ hÆ¡n ở Singapore cho nên có việc dân Singapore sang Ä‘ó đổ xăng rồi vá». Việt Nam ta cÅ©ng má»™t thá»i dân biên giá»›i phía nam Ä‘Æ°a xăng sang bán ở Campuchia, chênh lệch đến mấy nghìn đồng/lít.
Giá xăng dầu trong má»—i quốc gia khá phụ thuá»™c vào chính sách của quốc gia Ä‘ó. Mấy ngày gần Ä‘ây tôi thấy báo chí nói là các doanh nghiệp Ä‘ang kêu rằng, xăng dầu ở Việt Nam chịu nhiá»u lá»ai thuế và phí quá nên Ä‘á»™i giá lên đến vài chục phần trăm so vá»›i mặt bằng thế giá»›i.
Malaysia và Indonesia hiện nay cung cầu xăng dầu cân bằng nhau, cho nên chủ yếu là há» tá»± bảo đảm an ninh năng lượng, nếu có xuất hoặc nháºp thì cÅ©ng chỉ là để tăng thêm lợi nhuáºn.
Còn việc giá xăng dầu ở các nÆ°á»›c Ä‘ó thấp hÆ¡n ở Việt Nam ta thì rất có thể, nhÆ°ng theo tôi biết, gần Ä‘ây chính phủ Indonesia cÅ©ng Ä‘ã muốn tăng giá bán và Ä‘ang gặp phản ứng tiêu cá»±c từ dân chúng.
Nói cách khác, nếu nhà nÆ°á»›c bù lá»— thì giá thấp, bá» bù lá»— Ä‘i thì giá phải thông nhau vá»›i thế giá»›i. Còn nếu nhà nÆ°á»›c tăng thu từ các loại thuế và phí thì giá sẽ còn cao hÆ¡n nữa.
Xin trân trá»ng cảm Æ¡n ông!
Nguồn tin: Baodatviet
