Má»›i Ä‘ây, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Khoa học Công nghệ (KH&CN) Ä‘ã hoàn thành dá»± thảo Ä‘ánh giá báo cáo tác Ä‘á»™ng của việc ngừng sá»­ dụng xăng A83, thống nhất trình Thủ tÆ°á»›ng đề xuất dừng nhập khẩu, lÆ°u hành loại xăng này. PhÆ°Æ¡ng án trên được Ä‘Æ°a ra dá»±a vào hai căn cứ. TrÆ°á»›c tiên là do xăng A83 có chỉ số octan thấp, chứa nhiều lÆ°u huỳnh và tạp chất, nên khi sá»­ dụng sẽ xả thải ra nhiều khí S02 gây ô nhiá»…m môi trường. Hiện nay, loại xăng này chỉ sá»­ dụng vá»›i má»™t số loại xe công nghệ cÅ© trong quân Ä‘á»™i, nông cụ và các loại phÆ°Æ¡ng tiện nhÆ° thuyền bè Ä‘i lại trên sông. Số phÆ°Æ¡ng tiện, thiết bị loại này hiện không còn nhiều. Ngoài ra, xét về mặt kinh tế, xăng A83 có giá rẻ hÆ¡n xăng A92 khoảng 500 đồng/lít nên thường bị các đối tượng trục lợi, pha trá»™n để bán vá»›i mác xăng A92, A95 hưởng chênh lệch.

Nhiều chuyên gia cho rằng cấm nhập xăng A83 sẽ hạn chế được tình trạng gian lận thÆ°Æ¡ng mại

Thời gian qua, cả nÆ°á»›c liên tiếp xảy ra hàng trăm vụ xe tá»± cháy không rõ nguyên nhân. Các bá»™ ngành, tổ chức khoa học Ä‘ã phải đầu tÆ° nhiều công sức và tiền bạc để lý giải thá»±c trạng trên. Chiều ngày 17/5, Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) TP.HCM cÅ©ng Ä‘Æ°a ra kết luận “sá»­ dụng xăng chất lượng kém, không đảm bảo sẽ làm tăng nguy cÆ¡ cháy xe”. TrÆ°á»›c thông tin này, dÆ° luận lại có thêm cÆ¡ sở nghi vấn xăng A83 chính là má»™t trong những nguyên nhân khiến xe phát hỏa hàng loạt.

CÅ©ng trong tuần qua, TS. Phan Minh Tân, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM sau khi nghe kết quả báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu công nghệ lọc hóa dầu Ä‘ã đề nghị Bá»™ KHCN nghệ nên chấm dứt lÆ°u hành xăng A83 từ năm 2013. Theo ông Tân, nếu lập tức dừng nhập và bán loại nhiên liệu này thì không khả thi nên phải có lá»™ trình dần dần. Xăng A83 có thể sẽ chỉ được lÆ°u hành đến hết năm 2012. “Còn tồn tại xăng A83 thì còn tạo Ä‘iều kiện cho người kinh doanh bất hợp pháp pha ethanol, methanol thành xăng A92 để thu lợi bất chính” – TS. Tân thẳng thắn bày tỏ.

Ngoài việc cấm sản xuất, lÆ°u hành xăng A83, TS. Tân còn đề nghị Bá»™ KHCN siết chặt nhập khẩu, sá»­ dụng methanol trên thị trường, Ä‘Æ°a methanol vào danh mục mặt hàng kinh doanh có Ä‘iều kiện. Ngoài ra, cÆ¡ quan chức năng cần xem xét lại quy trình nhập, xuất, kiểm tra chất lượng xăng của doanh nghiệp đầu mối.

Nhiều ý kiến cho rằng, đề xuất má»›i này của liên Bá»™ và các nhà khoa học là má»™t tín hiệu Ä‘áng mừng nhằm nâng cao chất lượng xăng dầu, đảm bảo an toàn cho người sá»­ dụng. Tuy nhiên cÅ©ng có không ít chuyên gia nhận định, không nên quá vá»™i vàng mà cần có lá»™ trình cụ thể, tránh làm ảnh hưởng đến những cÆ¡ sở và phÆ°Æ¡ng tiện sá»­ dụng nhiên liệu này.

Nên sản xuất ít và chuyển đến Ä‘úng địa chỉ

Trao đổi vá»›i báo chí, TS. Huỳnh Quyền, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Công nghệ lọc hóa dầu cho biết: “Qua các nghiên cứu, chúng tôi phát hiện xăng A83 có chỉ số octan thấp, không còn phù hợp vá»›i các Ä‘á»™ng cÆ¡ má»›i hiện nay, dá»… gây kích nổ, làm nóng Ä‘á»™ng cÆ¡, tăng nguy cÆ¡ cháy. Sá»± tồn tại của loại xăng này hiện không phù hợp, nó tạo Ä‘iều kiện cho việc pha chế methanol để tăng RON... Chúng tôi Ä‘ã nghiên cứu nhÆ°ng chÆ°a có bằng chứng cụ thể về nguyên nhân xăng A83 gây cháy nổ. Song chỉ riêng chuyện chỉ số thấp, không còn phù hợp vá»›i Ä‘á»™ng cÆ¡ má»›i thì cÅ©ng nên xem xét ngừng sản xuất, nhập khẩu, lÆ°u hành. Nếu xăng này phục vụ cho số ít nào Ä‘ó thì chúng ta cần sản xuất và chuyển đến Ä‘úng địa chỉ, không nên bán rá»™ng rãi trên thị trường để tránh sá»­ dụng xăng A83 sai mục Ä‘ích, gây thiệt hại vật chất trong đời sống xã há»™i”.

Cấm lÆ°u thông để tránh gian lận thÆ°Æ¡ng mại

Ông Phạm Trung Chính - Chi cục trưởng Chi cục Đo lường- Tiêu chuẩn - Chất lượng Hà Ná»™i cho biết: “Gần Ä‘ây có sá»± nhập nhèm phẩm cấp xăng chỉ số octan chất lượng thấp, bán vá»›i giá xăng A92 và A95. Người tiêu dùng không có khả năng cÅ©ng không có thiết bị kiểm định nên Ä‘ã bị các Ä‘Æ¡n vị buôn bán xăng dầu qua mặt. Mức chênh lệch siêu lợi nhuận khi pha tạp giữa xăng A83 vá»›i xăng A92, A95 Ä‘ã khiến cho tình trạng buôn bán xăng dầu càng trở nên phức tạp. Cấm sản xuất, lÆ°u thông loại xăng A83 sẽ khắc phục được  tình trạng pha trá»™n, gian lận trong khâu bán lẻ xăng dầu”.

Cái cá»› để cÆ¡ quan quản lý rảnh tay

PGS.TS Trịnh Lê Hùng, Khoa Hóa học - Đại học Khoa học tá»± nhiên- ĐHQGHN Ä‘Æ°a ra ý kiến bình luận: “Má»™t số doanh nghiệp biết Ä‘iểm yếu của người tiêu dùng là không thể phân biệt được sá»± khác nhau giữa các loại xăng nên má»›i giở đủ chiêu trò pha trá»™n xăng A83 thành A92, A95. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy, xăng A83 chỉ là tác nhân dẫn đến nguy cÆ¡ gây cháy nổ chứ không phải nguyên nhân. Đề xuất cấm bán xăng A83 có thể là cái cá»› để cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c “rảnh tay” trong quá trình quản lý đầu vào của nhiên liệu?. Ở Việt Nam Ä‘ã từng có tiền lệ, không kiểm soát được thì cấm. Các cÆ¡ quan chức năng nên tăng cường công tác quản lý chất lượng nhiên liệu lÆ°u thông trên thị trường. Cần xem xét, bổ sung thêm má»™t số tiêu chuẩn trong nhiên liệu xăng hiện hành để đảm bảo nguồn xăng cung cấp cho người tiêu dùng có chất lượng tốt”.,

Giảm tình trạng xăng dầu kém chất lượng

Anh Nguyá»…n Văn Long, chủ cÆ¡ sở kinh doanh xăng dầu Từ Liêm, Hà Ná»™i cho biết: “Việc cấm sản xuất và lÆ°u hành xăng A83 “bẩn” tuy không thể minh oan cho xăng dầu chính thống nhÆ°ng cÅ©ng xá»­ lý được má»™t bá»™ phận kinh doanh gian lận, góp phần giảm tình trạng xăng dầu kém chất lượng. Là nhà kinh doanh tôi thấy đề xuất này hoàn toàn hợp lý, cần được triển khai sá»›m, đồng bá»™ và có sá»± giám sát của các ban ngành liên quan. Sau khi cấm xăng A83, tôi nghÄ©, thị trường xăng dầu sẽ Ä‘i vào ổn định, các vụ gian lận thÆ°Æ¡ng mại, pha trá»™n xăng kém chất lượng cÅ©ng sẽ giảm”.

Cần có lá»™ trình cụ thể

Trao đổi vá»›i Người Ä‘Æ°a tin, ông Lê Văn Kiều, nguyên Chánh Thanh tra, Bá»™ KHCN cho biết: “Khi tôi làm Chánh Thanh tra Bá»™, tôi cùng Ä‘oàn kiểm tra Ä‘ã từng đến nhiều tỉnh, thành phố kiểm tra chất lượng xăng, dầu. Nói chất lượng xăng A83 kém, chúng ta cần phải xét ở nhiều góc Ä‘á»™ khác nhau. Thá»±c tế, cÆ¡ quan chuyên môn, quản lý chất lượng xăng dầu nhiều tỉnh, thành chÆ°a làm tròn trách nhiệm dẫn đến chất lượng xăng dầu kém, các cÆ¡ sở vi phạm không được chấn chỉnh kịp thời. TrÆ°á»›c Ä‘ây, xăng A83 là chủ đạo. Từ khi có xăng A92, A95 thì xăng A83 ít được người tiêu dùng sá»­ dụng hÆ¡n. Việc cấm sản xuất, lÆ°u hành loại xăng này cần có lá»™ trình cụ thể. Không thể nói cấm là cấm được ngay, vì xăng, dầu phục vụ cho sản xuất, đời sống hàng ngày”.

Cấm...để bảo vệ người tiêu dùng

Trao đổi vá»›i Người Ä‘Æ°a tin, anh Bùi Văn Tiến Cầu Giấy - Hà Ná»™i cho rằng: “Trong khi nguyên nhân gây cháy nổ vẫn chÆ°a được xác định rõ ràng, nghi vấn nhiều nhất vẫn là do xăng A83 thì cÆ¡ quan chức năng cần có kế hoạch quản lý, kiểm định loại xăng này. Cấm sản xuất, buôn bán xăng không an toàn sẽ giúp cho người tiêu dùng không còn phải chịu thiệt thòi. Tôi đề nghị, nếu phát hiện doanh nghiệp sá»­ dụng xăng A83 sai mục Ä‘ích thì cần phạt nặng bằng hình thức rút giấy phép kinh doanh, nghiêm cấm mọi hình thức hoạt Ä‘á»™ng. Các chế tài xá»­ phát của chúng ta hiện nay còn quá nhẹ, chÆ°a đủ sức răn Ä‘e”.