Doanh nghiệp kêu chi phí kinh doanh định mức thấp, không bù đắp đủ chi phí nhÆ°ng doanh nghiệp xăng dầu lại hào phóng chi mức hoa hồng cho các đại lý kinh doanh xăng dầu

Ngày 18/8 giá xăng giảm 600 đồng/lít, nhiều chuyên gia cho rằng giá xăng lẽ ra phải giảm sâu hÆ¡n. Tuy nhiên, khi giá xăng vừa hạ, các Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng dầu lại Ä‘òi tăng thêm chi phí kinh doanh định mức (hiện là 860 đồng/lít xăng) vào giá cÆ¡ sở. Nếu Ä‘òi hỏi này của các DN được thông qua, rất có thể trong thời gian tá»›i giá xăng dầu sẽ tiếp tục tăng.

Để làm rõ hÆ¡n tá»›i Ä‘á»™c giả, PV Ä‘ã có cuá»™c trao đổi vá»›i GS.TS Đặng Đình Đào, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Phát triển, Đại học Kinh tế Quốc Dân Hà Ná»™i.

PV:Gần Ä‘ây giá xăng dầu liên tục biến Ä‘á»™ng linh hoạt hÆ¡n so vá»›i thời gian trÆ°á»›c. Nhiều ý kiến cho rằng giá xăng phải giảm sâu hÆ¡n, ông nghÄ© nhÆ° thế nào về cÆ¡ chế tính giá xăng dầu nhÆ° hiện tại? Giá nhÆ° vậy Ä‘ã hợp lý?

GS.TS Đặng Đình Đào: Ngày 18/8 giá xăng giảm 600 đồng/lít, tôi cho rằng mức giảm này còn khá nhẹ, giá xăng dầu Việt Nam lẽ ra phải giảm sâu hÆ¡n nữa.

Về cÆ¡ chế Ä‘iều hành và tính giá xăng dầu, hiện nay ở nÆ°á»›c ta áp dụng theo Nghị định 84. CÆ¡ chế này còn bá»™c lá»™ nhiều bất cập. TrÆ°á»›c hết là nguyên tắc tính giá cÆ¡ sở và thành phần còn chứa Ä‘á»±ng nhiều yếu tố không rõ ràng, thiếu cÆ¡ sở định mức và còn thiếu minh bạch, công khai các yếu tố hình thành nên giá cÆ¡ sở, nhất là đối vá»›i chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức.

Nói là “cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c" nhÆ°ng thị trường lại thiếu tính cạnh tranh, luôn mang tính Ä‘á»™c quyền, xăng dầu sản xuất trong nÆ°á»›c tuy Ä‘áp ứng được 30% nhu cầu nhÆ°ng chÆ°a thấy vai trò, vị trí trên thị trường xăng dầu Việt Nam.

Việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu ở Việt Nam thường xuất phát chủ yếu từ doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng và Bá»™ Tài chính… Vì vậy, tôi cho rằng cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá má»›i thay thế cho Nghị định 84 phải được công bố rá»™ng rãi để lấy ý kiến của các chuyên gia và người tiêu dùng trong cả nÆ°á»›c chứ không thể bó hẹp trong ngành xăng dầu, Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng hay Bá»™ Tài chính hoặc chỉ thông qua vài cuá»™c há»™i thảo.

PV: Việc giá cả biến Ä‘á»™ng linh hoạt nhÆ° vậy có ảnh hưởng nhÆ° thế nào đến người tiêu dùng?

GS.TS Đặng Đình Đào: Rõ ràng nếu chúng ta có được cÆ¡ chế Ä‘iều hành giá xăng dầu má»™t cách khoa học, phù hợp vá»›i sá»± vận Ä‘á»™ng của thị trường, các yếu tố của giá cÆ¡ sở được xác định minh bạch, rõ ràng, chi phí kinh doanh được xác định dá»±a trên hệ thống định mức khoa học, bài toán logistics xăng dầu được giải quyết má»™t cách minh bạch, khách quan và thấu Ä‘áo, hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu ở nÆ°á»›c ta theo Ä‘úng quy tắc thị trường thì khi Ä‘ó giá xăng dầu má»›i thá»±c sá»± có cÆ¡ sở vững chắc và chắc chắn là sẽ có xu hÆ°á»›ng rẻ hÆ¡n, có tính cạnh tranh hÆ¡n và sẽ là Ä‘á»™ng lá»±c thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, thúc đẩy lÆ°u thông hàng hóa, tạo niềm tin của người tiêu dùng đối vá»›i thị trường xăng dầu. Đồng thời, lợi ích kinh tế trong chuá»—i cung ứng sản phẩm xăng dầu (cả sản xuất trong nÆ°á»›c, cả xăng dầu nhập khẩu) sẽ được giải quyết hài hòa giữa nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

GS.TS Đặng Đình Đào cho rằng việc tăng chi phí kinh doanh định mức xăng dầu cần được xem xét má»™t cách minh bạch

PV:ThÆ°a ông, giá xăng vừa giảm thì vừa qua các Ä‘Æ¡n vị kinh doanh xăng lại đề nghị Bá»™ Tài Chính cho tăng chi phí kinh doanh định mức. Quan Ä‘iểm của ông về vấn đề này?

GS.TS Đặng Đình Đào: Về việc tăng chi phí định mức, cần phải xem xét má»™t cách công bằng, khách quan bởi tham gia thị trường xăng dầu của Việt Nam không chỉ có xăng dầu nhập khẩu mà cả xăng dầu sản xuất trong nÆ°á»›c nên các khoản chi phí này phải có cÆ¡ sở và định mức tính toán rõ ràng, minh bạch, không để từ má»™t phía là các đầu mối nhập khẩu xăng dầu yêu cầu vì suốt gần 30 năm đổi má»›i ở nÆ°á»›c ta chỉ có khoảng 10 đầu mối nhập khẩu xăng dầu.

Có má»™t thá»±c tế cần được các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu công khai, minh bạch vá»›i người tiêu dùng là chi phí định mức kinh doanh cho má»™t lít xăng hiện nay bất hợp lý ở chá»— nào? Doanh nghiệp Ä‘ã thá»±c hiện tiết giảm chi phí kinh doanh đến Ä‘âu hay là có tình trạng doanh nghiệp tÆ° nhân thì tối Æ°u hóa đầu vào, giảm thiểu chi phí đầu vào còn doanh nghiệp nhà nÆ°á»›c lại tối Ä‘a hóa chi phí đầu vào? Logistics xăng dầu hiện nay doanh nghiệp Ä‘ã thá»±c hiện đến Ä‘âu, mục tiêu của logistics xăng dầu là gì? Phân chia lợi ích trong chuá»—i cung ứng các sản phẩm xăng dầu ở Việt Nam nhÆ° thế nào?

Đặc biệt là vì sao khi doanh nghiệp kêu chi phí kinh doanh định mức thấp, không bù đắp đủ chi phí nhÆ°ng doanh nghiệp xăng dầu lại hào phóng chi mức hoa hồng cho các đại lý kinh doanh xăng dầu cao? Trên thá»±c tế, tại nhiều địa phÆ°Æ¡ng hiện tượng chạy xin để mở các cá»­a hàng xăng dầu diá»…n ra khá phổ biến.

Vấn đề quan trọng là chi phí kinh doanh định mức, chiết khấu kinh doanh xăng dầu trong Ä‘iều kiện thị trường còn Ä‘á»™c quyền nhÆ° hiện nay thì phải được các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c khách quan, công tâm kiểm tra, giám sát, tránh tình trạng "vừa Ä‘á bóng vừa thổi còi".

PV: Được biết chi phí định mức kinh doanh bao gồm thù lao đại lý, chi phí vận chuyển, cÆ°á»›c vận hành doanh nghiệp…và mức tổng định mức kinh doanh xăng dầu được Bá»™ Tài Chính quy định tối Ä‘a là 860 đồng/lít vì cho rằng con số này Ä‘ã lá»—i thời? (Theo Hiệp há»™i kinh doanh xăng dầu VN -VINPA, chi phí định mức kinh doanh xăng dầu hiện tại Ä‘ã lên tá»›i 1.300 đồng/lít)

GS.TS Đặng Đình Đào: Tôi cho rằng, nếu thá»±c sá»± khoản chi phí kinh doanh định mức trong giá cÆ¡ sở đến nay có những "lá»—i thời" và không phù hợp vá»›i tình hình hiện nay thì việc nghiên cứu, Ä‘iều chỉnh và bổ sung kịp thời là Ä‘iều cần thiết.

Thị trường xăng dầu Việt Nam hiện nay cùng vá»›i cÆ¡ chế Ä‘iều hành nhÆ° Nghị định 84 Ä‘ã làm nảy sinh nhiều vấn đề và người chịu thua thiệt trÆ°á»›c hết chính là người tiêu dùng và Nhà nÆ°á»›c lại thất thu. Giá xăng dầu má»›i giảm từ mức ká»· lục xuống 24.810Ä‘/lít (thời Ä‘iểm 18/8/2014), vá»›i mức giá này, tôi cho rằng vẫn bảo đảm cho doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu mức lãi không phải là nhỏ, có người nói còn cao "ngất ngưởng", nhìn rá»™ng ra giá xăng dầu của Việt Nam hiện vẫn cao hÆ¡n rất nhiều nÆ°á»›c trên thế giá»›i!

PV:Theo ông, nếu nhÆ° đề xuất tăng chi phí kinh doanh định mức này được thông qua sẽ ảnh hưởng nhÆ° thế nào đến giá xăng dầu hiện tại?

GS.TS Đặng Đình Đào: Chi phí định mức kinh doanh trên nếu được thông qua thì giá xăng dầu hiện tại ở nÆ°á»›c ta rõ ràng sẽ lại tăng ở mức rất cao và gánh nặng sẽ thuá»™c về các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và người tiêu dùng. Hệ lụy là sức cạnh tranh của hàng hóa dịch vụ Việt Nam Ä‘ã yếu kém lại càng yếu kém hÆ¡n, nhất là đối vá»›i các dịch vụ logistics phải chịu chi phí đầu vào quá cao. Đặc biệt, thời Ä‘iểm này Việt Nam Ä‘ang mở cá»­a thị trường dịch vụ logistics nên việc tăng giá xăng dầu sẽ là má»™t bất lợi lá»›n.

PV: Theo ông, làm sao để gói gọn chi phí định mức kinh doanh xăng dầu trong 860 đồng/lít nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây mà vẫn đảm bảo bổ sung chi phí nhÆ° DN đề xuất vừa không tăng giá xăng dầu?

GS. TS Đặng Đình Đào: Trên thá»±c tế Ä‘ã có tình trạng chạy ngầm về mức chi phí hoa hồng chia cho các đại lý. Bá»™ Tài chính chỉ quy định mức được chi dÆ°á»›i 50%, tức là 430Ä‘/lít xăng nhÆ°ng thá»±c tế doanh nghiệp xăng dầu có khi chi lên tá»›i 750 - 800Ä‘/lít xăng bán lẻ. Đây là biểu hiện của việc kinh doanh xăng dầu không theo quy tắc thị trường ở Việt Nam.

Việc đẩy mức chi phí hoa hồng từ 430Ä‘/lít xăng lên 800Ä‘/lít xăng bán lẻ để rồi lại đổ lên đầu người tiêu dùng và lại xin nhà nÆ°á»›c bổ sung chi phí, Ä‘ây cÅ©ng là má»™t dạng của "chuyển giá", "chuyển chi phí" để xin nhà nÆ°á»›c bù lá»—, bù chi phí, trong khi doanh nghiệp làm ăn vẫn có lãi, thị trường luôn ổn định. Thá»±c tế, việc muốn có thêm các nhà kinh doanh, các nhà nhập khẩu xăng dầu gia nhập thị trường ở Việt Nam không phải là dá»… bởi mặc dù luôn kêu lá»— nhÆ°ng không doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu nào chịu từ bỏ để cho doanh nghiệp khác họ làm thay.

Theo tôi, thay vì tăng chi phí định mức kinh doanh lên thì Bá»™ Tài Chính nên giám sát chặt chẽ việc chiết khấu hoa hồng cho các đại lý. Không để người tiêu dùng vốn Ä‘ã chịu thiệt lâu nay giờ phải gánh thêm cả chi phí hoa hồng cho đại lý.

Xin cám Æ¡n ông!

Nguồn tin: Infonet