Nhiều dá»± án xây dá»±ng nhà máy lọc hóa dầu vá»›i quy mô lên đến vài chục tỉ USD Ä‘ã liên tiếp được chấp thuận về chủ trÆ°Æ¡ng cho đầu tÆ° và Ä‘ang chuẩn bị khởi công. Dá»± kiến vài năm tá»›i VN sẽ có khoảng bảy nhà máy lọc dầu Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng, vá»›i công suất vượt xa nhu cầu xăng dầu trong nÆ°á»›c.

Các chuyên gia kinh tế lo ngại VN sẽ lại “lạm phát” lọc dầu, VN là Ä‘iểm đến của công nghệ lạc hậu, gây ô nhiá»…m môi trường, đặc biệt khi thế giá»›i Ä‘ang dần chuyển sang đầu tÆ° vào các nhà máy chế biến năng lượng sinh học và tìm kiếm các nguồn năng lượng thay thế khác.

Dồn dập đầu tư

Theo kế hoạch cuối tháng 10-2013, dá»± án liên hợp lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n (Thanh Hóa) sẽ chính thức khởi công. Vá»›i công suất chế biến tá»›i 10 triệu tấn/năm, nhà máy có vốn đầu tÆ° khoảng 9 tỉ USD, dá»± kiến hoàn thành xây dá»±ng vào quý 4-2016 và vận hành thÆ°Æ¡ng mại vào năm 2017. Đặt tại Khu kinh tế Nghi SÆ¡n (huyện TÄ©nh Gia, Thanh Hóa), liên hợp lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n là dá»± án liên doanh giữa các bên gồm Tập Ä‘oàn Dầu khí VN (PVN) góp 25% vốn, Công ty Dầu khí quốc tế Kuwait góp 35%, Công ty Idemitsu (Nhật Bản) góp 35%... Các sản phẩm của liên hợp lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n sẽ gồm xăng A92, A95, nhiên liệu máy bay, dầu DO...

TÆ°Æ¡ng tá»±, Nhà máy lọc hóa dầu VÅ©ng Rô đặt tại Khu kinh tế Nam Phú Yên thuá»™c huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên, do Tập Ä‘oàn Tachnostar Management Ltd (Anh) làm chủ đầu tÆ° cÅ©ng bắt đầu khởi Ä‘á»™ng. Năm 2007, nhà máy này chỉ được cấp phép vá»›i công suất 4 triệu tấn/năm, vốn đầu tÆ° 1,7 tỉ USD, sau Ä‘ó nhà đầu tÆ° lại xin nâng công suất lên gấp Ä‘ôi và mức vốn đầu tÆ° lên 3,18 tỉ USD. Đầu năm 2013, sau cuá»™c họp của Thường trá»±c Chính phủ về dá»± án lọc dầu VÅ©ng Rô, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ Ä‘ã đồng ý Ä‘iều chỉnh quy mô Nhà máy lọc dầu VÅ©ng Rô lên 8 triệu tấn/năm.

Má»™t dá»± án khác gây nhiều dÆ° luận trái chiều là dá»± án Nhà máy lọc dầu NhÆ¡n Há»™i nằm tại Khu kinh tế NhÆ¡n Há»™i (Bình Định) do Tập Ä‘oàn dầu khí PTT (Thái Lan) làm chủ đầu tÆ° vá»›i số vốn 27,5 tỉ USD để xây dá»±ng nhà máy lọc dầu có công suất chế biến 30 triệu tấn dầu thô/năm. Theo quy hoạch phát triển, ngành dầu khí VN sẽ không có Nhà máy lọc dầu NhÆ¡n Há»™i. Tuy nhiên, các bá»™ ngành và UBND tỉnh Bình Định đều đề xuất bổ sung dá»± án vào quy hoạch ngành dầu khí.

Trong má»™t báo cáo gá»­i Phó thủ tÆ°á»›ng Nguyá»…n Thiện Nhân, UBND tỉnh Hà TÄ©nh cho biết dá»± kiến sẽ cấp phép cho dá»± án lọc hóa dầu có công suất 16 triệu tấn/năm, tổng mức đầu tÆ° khoảng 12,5 tỉ USD cho Tập Ä‘oàn Formosa. Nếu được cấp phép, dá»± án này cÅ©ng nằm ngoài quy hoạch phát triển ngành dầu khí tầm nhìn đến năm 2025.

Nguồn: Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng

Cung vượt cầu

Hiện VN Ä‘ã có nhà máy lọc dầu Ä‘i vào hoạt Ä‘á»™ng là Dung Quất (Quảng Ngãi) và má»™t nhà máy nhỏ khác là Nhà máy lọc dầu Cát Lái ở TP.HCM. Riêng Dung Quất Ä‘ã Ä‘áp ứng khoảng 30% nhu cầu tiêu thụ xăng dầu ná»™i địa và Ä‘ang dá»± kiến sẽ được mở rá»™ng công suất lên trong khoảng 8-10 triệu tấn/năm, kế hoạch Ä‘Æ°a vào vận hành trÆ°á»›c năm 2015. Ông Nguyá»…n Hoài Giang, chủ tịch há»™i đồng thành viên Công ty TNHH má»™t thành viên lọc hóa dầu Bình SÆ¡n (Ä‘Æ¡n vị quản lý, vận hành Nhà máy lọc dầu Dung Quất), cho biết hiện Ä‘ang đẩy nhanh tiến Ä‘á»™ để hoàn thành việc mở rá»™ng dá»± án trong thời gian sá»›m nhất có thể.

Trả lời Tuổi Trẻ về tình trạng có nhiều dá»± án lọc hóa dầu, liệu có khả năng VN thừa dầu phải xuất khẩu và hiệu quả của việc xuất khẩu đến Ä‘âu, ông Phùng Đình Thá»±c, chủ tịch PVN, khẳng định trong chiến lược phát triển ngành dầu khí, chỉ có ba dá»± án lọc hóa dầu, Ä‘ó là Nhà máy lọc dầu Dung Quất, Nghi SÆ¡n và Long SÆ¡n. Thời gian qua có nhiều đối tác xây dá»±ng dá»± án, má»›i Ä‘ây là dá»± án VÅ©ng Rô. Theo ông Thá»±c, về nguyên tắc khi làm dá»± án này, để được triển khai, chủ đầu tÆ° sẽ phải làm “báo cáo đầu tÆ°” trình các bá»™ ngành. Trong báo cáo đầu tÆ°, các nhà đầu tÆ° sẽ phải trình bày cụ thể nguồn vốn, nguồn dầu, kinh doanh sắp tá»›i thế nào, ảnh hưởng môi trường thế nào...

Về siêu dá»± án lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i, trong ý kiến chính thức về việc có nên bổ sung Nhà máy lọc dầu NhÆ¡n Há»™i vào quy hoạch không, PVN Ä‘ã có văn bản thẳng thắn đề nghị Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng... không chấp nhận Ä‘Æ°a dá»± án này vào quy hoạch. Dù nhà đầu tÆ° Thái Lan Ä‘ã Ä‘Æ°a định hÆ°á»›ng má»™t phần sản phẩm của nhà máy NhÆ¡n Há»™i sẽ xuất khẩu nhÆ°ng PVN cho biết theo quy hoạch hiện hữu, nếu thêm nhà máy NhÆ¡n Há»™i sẽ tạo nguy cÆ¡ mất cân đối cung cầu, thừa nguồn cung.

Theo tính toán của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng dá»±a trên tình hình thá»±c tế triển khai, vận hành các nhà máy, trường hợp các dá»± án Long SÆ¡n, Nam Vân Phong Ä‘Æ°a vào vận hành sau năm 2020 và dá»± án NhÆ¡n Há»™i vận hành trÆ°á»›c năm 2020, nguồn cung sản phẩm xăng dầu sẽ khoảng 36 triệu tấn, thừa 7 triệu tấn. Đến năm 2025 sẽ thừa 11 triệu tấn. Tuy nhiên, tính toán này chÆ°a kể đến dá»± án nhà máy lọc dầu ở VÅ©ng Áng mà UBND tỉnh Hà TÄ©nh muốn cấp phép cho Formosa. Đồng thời, tính toán của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng cÅ©ng má»›i chỉ dừng lại ở mức công suất 0,5 triệu tấn của các nhà máy nhiên liệu sinh học. Trong khi Ä‘ó, theo đề án phát triển nhiên liệu sinh học đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025, năm 2025 sản lượng cồn ethanol (dùng để pha xăng sinh học) và dầu thá»±c vật sẽ đạt tá»›i 1,8 triệu tấn. NhÆ° vậy, nguồn cung các sản phẩm xăng dầu sẽ thừa khoảng 12,3 triệu tấn.

Nguồn tin: Tuoitre