Theo Ban chỉ đạo Nhà nÆ°á»›c các dá»± án trọng Ä‘iểm về dầu khí, Tập Ä‘oàn Dầu khí quốc gia Qatar (Qatar Petroleum - QP) Ä‘ã thông báo ý định rút khỏi dá»± án Liên hợp Lọc hóa dầu Long SÆ¡n quy mô 4,5 tá»· USD tại Bà Rịa - VÅ©ng Tàu. Lý do được Tổng giám đốc QP Ä‘Æ°a ra khi rút khỏi liên danh nhà đầu tÆ° dá»± án là nhằm định hÆ°á»›ng, tái cÆ¡ cấu và thay đổi chiến lược QP.

Hiện các thành viên còn lại của liên danh nhà đầu tÆ° nhÆ° Tập Ä‘oàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) và Công ty SCG Chemicals (Thái Lan) Ä‘ang Ä‘àm phán vá»›i QP về Ä‘iều khoản chuyển nhượng phần vốn của QP trong Liên hợp Lọc hóa dầu Long SÆ¡n. Phát sinh Ä‘i kèm khi QP rút khỏi liên danh nhà đầu tÆ° là việc duy trì thỏa thuận cung cấp nguyên liệu propan và naphtha vá»›i Công ty Kinh doanh dầu mỏ quốc tế Qatar (Tasweeq). Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã yêu cầu PVN và SCG nghiên cứu phÆ°Æ¡ng án dá»± phòng về cung cấp nguyên liệu trong trường hợp Ä‘àm phán cung cấp nguyên liệu vá»›i Tasweeq không thành.

Việc QP quyết định rút khỏi Liên hợp Lọc hóa dầu Long SÆ¡n để lại ná»—i lo cho nhiều dá»± án lọc hóa dầu tá»· Ä‘ô khác, nhÆ° Tổ hợp dá»± án Lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i có tổng mức đầu tÆ° dá»± kiến 22 tá»· USD; dá»± án Nhà máy Lọc dầu VÅ©ng Rô vốn đầu tÆ° 3,2 tá»· USD; dá»± án Nhà máy Lọc dầu Nam Vân Phong vốn đầu tÆ° 8 tá»· USD... Thá»±c tế tiến Ä‘á»™ triển khai các siêu dá»± án lọc dầu này Ä‘ang rất ì ạch. Liệu có hay không các cuá»™c tháo chạy tiếp theo của các nhà đầu tÆ° khỏi các siêu dá»± án lọc dầu này, khi họ nhận ra các lợi thế cạnh tranh Ä‘ang mất dần và Æ°u Ä‘ãi đầu tÆ° không còn đủ sức hấp dẫn?

Có má»™t thá»±c tế, ngoại trừ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, các siêu dá»± án lọc dầu còn lại trên cả nÆ°á»›c đều phải trông chờ vào nguồn nguyên liệu, dầu thô nhập khẩu từ Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latin để vận hành. Đây là bất lợi lá»›n vì giá các sản phẩm lọc hóa dầu tại Việt Nam phải gánh thêm chi phí vận chuyển nguyên liệu nhập khẩu.

Lý do thứ hai khiến nhà đầu tÆ° có thể rút lui khỏi các dá»± án lọc dầu trong nÆ°á»›c là không phải dá»± án nào cÅ©ng được hưởng mức Æ°u Ä‘ãi cao nhất nhÆ° Chính phủ Ä‘ã dành cho siêu dá»± án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi SÆ¡n và dá»± án Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Trong báo cáo Ä‘ánh giá tác Ä‘á»™ng của Tổ hợp Lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã thẳng thắn cho rằng vá»›i 2 dá»± án lọc hóa dầu Dung Quất và Nghi SÆ¡n, Việt Nam Ä‘ã cÆ¡ bản chủ Ä‘á»™ng được nguồn cung xăng dầu, Ä‘áp ứng 60-70% nhu cầu trong nÆ°á»›c, vì vậy không bắt buá»™c phải xây thêm các nhà máy lọc dầu má»›i.

Bá»™ này cÅ©ng cho rằng các dá»± án nhà máy lọc dầu đầu tÆ° sau sẽ không được hưởng các chính sách Æ°u Ä‘ãi nhÆ° các dá»± án nhà máy lọc dầu Ä‘ã hoạt Ä‘á»™ng và Ä‘ang triển khai xây dá»±ng, do Việt Nam Ä‘ã há»™i nhập sâu rá»™ng, các hàng rào thuế quan dần được xóa bỏ. Vì vậy, nhiều Æ°u Ä‘ãi được Tập Ä‘oàn Dầu khí quốc gia Thái Lan (PTT), Công ty Saudi Aramco Ä‘Æ°a ra trong đề xuất đầu tÆ° siêu dá»± án lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i (nhÆ° miá»…n tiền thuê đất trong 70 năm; Æ°u Ä‘ãi thuế nhập khẩu sản phẩm; được bù giá khi có sá»± thay đổi; được hưởng thuế thu nhập DN 10% trong 30 năm, trong Ä‘ó 13 năm đầu miá»…n thuế, miá»…n thuế xuất khẩu cho tất cả sản phẩm xuất khẩu của dá»± án…) Ä‘ã được cân nhắc rất kỹ, thậm chí má»™t số đề xuất Æ°u Ä‘ãi Ä‘ã bị từ chối.

Lý do thứ ba khiến các nhà đầu tÆ° phải cân nhắc kỹ sau khi đề xuất đầu tÆ° các dá»± án lọc dầu tá»· USD tại Việt Nam, là theo quy hoạch phát triển ngành dầu khí giai Ä‘oạn đến năm 2015 và định hÆ°á»›ng đến 2025, dá»± báo nhu cầu các sản phẩm xăng dầu trong nÆ°á»›c vào năm 2025 khoảng 41 triệu tấn. Và sau khi Chính phủ đồng ý bổ sung Tổ hợp Lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i vào quy hoạch (tháng 12-2014), nguồn cung xăng dầu trong nÆ°á»›c dá»± báo đạt 52 triệu tấn/năm, dÆ° thừa khoảng 11 triệu tấn xăng dầu.

Nếu các dá»± án nhà máy lọc dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ang vận hành mở rá»™ng trong giai Ä‘oạn 2020-2030, lượng xăng dầu dÆ° thừa sẽ tăng lên và xuất hiện sá»± cạnh tranh gay gắt giữa các dá»± án lọc hóa dầu trong nÆ°á»›c. Thời gian qua, để Ä‘Æ°a Tổ hợp Lọc hóa dầu NhÆ¡n Há»™i vào quy hoạch, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã đề xuất Chính phủ loại bỏ khỏi quy hoạch dá»± án Nhà máy Lọc dầu Cần ThÆ¡, giãn tiến Ä‘á»™ hoàn thành Nhà máy Lọc dầu Long SÆ¡n sang sau năm 2025. Điều này cho thấy dÆ° địa phát triển các dá»± án nhà máy lọc dầu tá»· USD trong thời gian tá»›i không hề dá»… dàng.

Thi công lắp đặt Nhà máy Lọc dầu Nghi SÆ¡n.

Má»™t áp lá»±c khác là xu thế há»™i nhập sẽ làm các dá»± án lọc hóa dầu trong nÆ°á»›c buá»™c phải cạnh tranh vá»›i xăng dầu nhập khẩu đến từ các nÆ°á»›c ASEAN. Má»›i Ä‘ây, PVN Ä‘ã có văn bản gá»­i các bá»™, ngành liên quan về tác Ä‘á»™ng chính sách thuế nhập khẩu xăng dầu vá»›i sản phẩm của Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Trong Ä‘ó, PVN cho biết lượng xăng dầu tồn dÆ° của nhà máy trong tháng 12-2015 khoảng 100.000-110.000m3.

Các sản phẩm hóa dầu của nhà máy nhÆ° chất dẻo, nhá»±a PP cÅ©ng gặp khó khi chênh lệch giữa thuế nhập nhẩu và thuế nhập khẩu Æ°u Ä‘ãi tăng lên 3% vào năm 2016. Đặc biệt, kể từ 1-1-2016, nhiều khách hàng Ä‘ang tiêu thụ sản phẩm xăng dầu của nhà máy có khả năng chuyển sang nhập khẩu xăng dầu từ các nÆ°á»›c ASEAN khi thuế nhập khẩu nhiều sản phẩm xăng dầu về 0%. Sức ép từ xăng dầu nhập khẩu thời gian tá»›i cÅ©ng sẽ là lý do khiến nhà đầu tÆ° phải cân nhắc tiếp tục đầu tÆ° hay rút lui khỏi các dá»± án lọc dầu tá»· USD trong thời gian tá»›i.

Nguồn tin: Saigondautu