Trong khi cuá»™c chiến giành giá»±t thị phần từ tay đối thá»§ cá»§a OPEC có thể trông giống như là má»™t thất bại nhiá»u tốn kém cá»§a tổ chức này khi giá dầu má» Ä‘ã suy giảm dưới ngưỡng 50usd/thùng, thì má»™t má»™t bức tranh toàn cảnh hoàn toàn khác biệt có thể xuất hiện trong năm sau.
Nguồn cung bên ngoài OPEC được dá»± Ä‘oán sẽ thu hẹp lại trong năm 2016 lần đầu tiên kể từ năm 2008, giảm khoảng 200 ngàn thùng má»™t ngày, theo IEA. Vá»›i sức tiêu thụ sẽ tăng trưởng khoảng 1.4 triệu thùng má»™t ngày, OPEC và ngưá»i lãnh đạo đằng sau nhóm này Saudi Arabia có thể nắm bắt cÆ¡ há»™i mở rá»™ng thị trưá»ng cá»§a nhóm này vì các đối thá»§ cá»§a há» Ä‘ã bị tổn thương nặng ná» bởi sá»± suy thoái giá kéo dài.
“Công bố chính sách được cho là thất bại này cá»§a há» là má»™t bước chuyển thình lình bất ngá» lá»›n,” Greg Sharenow, phó chá»§ tịch cấp cao cá»§a Pacific Investment Management Co. cho biết. “Tôi không nghÄ© rằng bạn có thể quan sát được mô hình và kế hoạch kinh doanh cá»§a OPEC cÅ©ng như Saudi chỉ theo má»™t khoảng thá»i gian sáu hoặc 12 tháng quan sát. Trong dài hạn, những gì bạn thấy sẽ là nguồn cung ngoài OPEC giảm Ä‘i, nhu cầu tiêu thụ cao hÆ¡n và thị phần tiêu tốt hÆ¡n đối vá»›i há».”
Tháng 11/2014, OPEC Ä‘ã quyết định thay đổi chính truyá»n thống cá»§a nhóm là Ä‘iá»u chỉnh sản lượng khai thác để kiểm soát giá bán, bằng cách thông báo rằng nhóm sẽ duy trì nguồn cung không đổi để bảo vệ vị thế cá»§a nhóm trong thị trưá»ng tiêu thụ. Quyết định Ä‘ó Ä‘ang được kiểm nghiệm bằng sá»± sụp đổ nhanh chóng cá»§a giá dầu thô, Ä‘ang giảm hÆ¡n 40% trong bối cảnh cung thừa trên toàn cầu.
Thị phần dầu thế giá»›i cá»§a OPEC Ä‘ã tụt xuống mức thấp nhất trong má»™t tháºp niên hồi năm ngoái do nguồn cung tăng vá»t từ dầu Ä‘á phiến Mỹ Ä‘ã làm mở Ä‘i mức tăng trưởng cá»§a nhu cầu tiêu thụ nhiên liệu. Tuy nhiên Ä‘à suy giảm mạnh cá»§a Brent, giao dịch ở mức 46usd hôm thứ Năm sau khi phục hồi lại mức hÆ¡n 60usd/thùng hồi tháng 05, có thể mang lại ích lợi cho nhóm 12 thành viên này vì sá»± cháºt váºt khó khăn cá»§a các đối thá»§ cạnh tranh chi phí cao hÆ¡n.
“Äiá»u tồi tệ nhất cho chiến lược cá»§a Saudi là kho giá dầu tăng vá»t lên mức 60usd và trông có vẻ như nó sẽ duy trì ở mức Ä‘ó, bởi vì những nhà sản xuất khác có thể há»c cách chung sống cùng vá»›i nó,” Paul Hornell, gai1m đốc phòng nghiên cứu hàng hóa cá»§a Standard Charterd Plc. “Äể cho chiến lược Ä‘ó hoạt động hiệu quả, Saudi cần sá»± Ä‘iá»u chỉnh gía dầu Ä‘i xuống mạnh hÆ¡n nữa.”
Nhiá»u công ty dầu Ä‘á phiến Mỹ Ä‘ang hứng chịu gánh nặng bằng cách vay mượn để thúc đẩy sá»± bùng nổ khai thác trong ngành công nghiệp này. Lãi suất cá»§a các khoản vay trị giá 235 tỉ usd cá»§a các nhà sản xuất dầu trong chỉ số Bloomberg Intelligence North America Independent Explorers & Producers Index có thể thu nhá» quy mô nhiá»u công ty tháºm chí sau khi những công ty khác tìm được cách để cắt giảm chi phí cÅ©ng như thúc đẩy hiệu quả sản xuất kinh doanh. Giá dầu thô trì trệ càng kéo dài thì áp lá»±c cắt giảm chi phí càng mạnh mẽ hÆ¡n.
Các hoạt động cắt giảm như váºy cá»§a các đối thá»§ cạnh tranh có thể không mang lại niá»m an á»§i nào cho các thành viên dá»… bị tổn thương nhất cá»§a OPEC. Nhóm yếu nhất - Algeria, Iraq, Libya, Nigeria và Venezuela – Ä‘ang phải cắt giảm các chi tiêu ngân sách xã há»™i sau Ä‘à suy thoái giá cả và Ä‘ang đối mặt vá»›i các nguy cÆ¡ bất ổn chính trị, theo RBC Capital Markets LLC. Lá»i kêu gá»i má»™t cuá»™c há»p khuẩn cấp trong ná»™i bá»™ OPEC cá»§a Algeria, được háºu thuẫn cá»§a Lybia và Venezuela, Ä‘ã không nháºn được bất kỳ phản hồi chính thức nào từ Saudi Arabia.
Tháºm chí thành viên lá»›n nhất OPEC cÅ©ng không là không miá»…n nhiá»…m vá»›i tác động cá»§a giá dầu giảm. Chính quyá»n Saudi Ä‘ang ná»— lá»±c cắt giảm nhiá»u tỉ dollar trong ngân sách năm tá»›i sau khi Ä‘ang hoạt động vá»›i mức thâm hụt lá»›n nhất kể từ năm 1987 trong năm nay, theo hai nguồn tin thân cáºn tiết lá»™. Trong khi Iran, từng là nhà sản xuất lá»›n thứ hai cá»§a OPEC, lên kế hoạch làm trầm trá»ng hÆ¡n nữa nguồn cung thừa bằng cách gia tăng sản xuất ngya sau khi cấm váºn chống lại nước này được dỡ bá».
“Nếu Iran được quyá»n mở cá»a thì nước này có khả năng tháºt sá»± gia tăng sản lượng khai thác chỉ khi nào thị trưá»ng sẽ thắt chặt hÆ¡n nữa,” Seth Kleinman, trưởng bang chiến lược năng lượng cá»§a Citigroup Inc., London nháºn xét.
Tuy nhiên đối vá»›i những thiết sót trong kế hoạch cá»§a OPEC, việc sá» dụng biện pháp thay thế bằng cách cắt giảm sản xuất có thể càng tồi tệ hÆ¡n. Khi làm Ä‘iá»u này, Saudi Arabia sẽ phải nhượng lại thị phần và nguồn thu sụt giảm giảm trong dài hạn trong khi kết quả cá»§a quyết định há»— trợ giá này sẽ khuyến khích dầu Ä‘á phiến Mỹ, làm nguồn cung thừa dồi dào hÆ¡n, theo Societe Generale SA.
“Äây luôn là má»™t cuá»™c chiến lâu dài được tính bằng nhiá»u năm, chứ không phải tháng,” Mike Wittner, giám đốc phòng nghiên cứu thị trưá»ng dầu má» tại Societe General, New York, nói trong email gá»i khách hàng. “Há» chỉ cần kiên nhẫn chỠđợi.”