Đầu năm 2011, hai đợt tăng giá xăng dầu Ä‘ã khiến người dân và doanh nghiệp chóng mặt vì biên Ä‘á»™ tăng, cÅ©ng nhÆ° mức tăng Ä‘iều chỉnh. 

 

Lý do tăng giá được các cÆ¡ quan chức năng và doanh nghiệp đầu mối xăng dầu Ä‘Æ°a ra là Ä‘iều hành giá xăng dầu “theo cÆ¡ chế thị trường”, Ä‘iều này được hiểu là xăng dầu sẽ tăng hay giảm theo giá dầu thế giá»›i. Và Ä‘ây được cho là lý do thấu tình đạt lý.

 

 

Tuy nhiên, cÅ©ng theo bản tin thị trường xăng dầu số 32 - số má»›i nhất của Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), giá dầu thô thế giá»›i trong tháng 6/2011 là tÆ°Æ¡ng đối ổn định và biến theo xu hÆ°á»›ng giảm. Giá dầu Brent dao Ä‘á»™ng trong ngưỡng từ 115 - 120 USD/thùng và giá dầu WTI dao Ä‘á»™ng ở mức xấp xỉ 100 USD/thùng.

 

 Nguyên nhân là do nền kinh tế Mỹ, quốc gia tiêu thụ nhiên liệu hàng đầu thế giá»›i tăng trưởng chậm hÆ¡n dá»± kiến (tăng trưởng kinh tế Mỹ từ tháng 4 đến tháng 6 là 2%, giảm so vá»›i dá»± báo trÆ°á»›c là 2,5%) khiến cầu đối vá»›i mặt hàng dầu của cường quốc này tăng yếu hÆ¡n kỳ vọng.

 

Kinh tế Trung Quốc nÆ°á»›c tiêu thụ nhiên liệu lá»›n thứ 2 thế giá»›i cÅ©ng có những vấn đề Ä‘áng lo ngại nhÆ° lạm phát tăng cao, chính sách thắt chặt tiền tệ và tăng trưởng dá»± kiến sẽ chậm lại. 

 

Còn các nền kinh tế má»›i nổi ở châu Á Ä‘a phần phải đối mặt vá»›i lạm phát cao và gánh nặng trợ giá nhiên liệu. Kinh tế Nhật quốc gia tiêu thụ nhiên liệu nhiều thứ 3 thế giá»›i dá»± kiến sẽ tăng trưởng -0,5% (sụt so vá»›i mức -0,1%) trong năm nay. 

 

Bên cạnh Ä‘ó, nguồn cung dầu thá»±c chất không thiếu. Theo Ä‘iều tra của Bloomberg, trong 2 tháng vừa qua, sản lượng của Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) Ä‘ã tăng thêm trung bình 165.000 thùng/ngày. 

 

Tiếp đến 27/6, CÆ¡ quan Năng lượng quốc tế (IEA) Ä‘á»™t ngá»™t quyết định mở kho dá»± trữ dầu của 28 nÆ°á»›c thành viên, xả tổng cá»™ng 60 triệu thùng dầu nhằm giúp cho sá»± hồi phục của nền kinh tế.

 

Ngoài ra, các sản phẩm dầu tại thị trường Singapore trong tháng này cÅ©ng biến Ä‘á»™ng không đồng nhất. Từ ngày 15 trở về trÆ°á»›c, giá xăng giảm trong khi các sản phẩm khác vẫn tăng, ná»­a cuối tháng thì tất cả các sản phẩm dầu đều theo xu hÆ°á»›ng giảm của giá dầu thô. 

 

Tính bình quân trong cả tháng 6, giá xăng Ron 92 Ä‘ã giảm 6,63%, giá dầu hoả giảm là 0,68%, dầu diezel có mức giảm 0,4% so vá»›i tháng 5/2011. Duy nhất có mặt hàng dầu mazut tăng là gần 1,5%.

 

Do Ä‘ó, việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu hạ xuống trong tình hình hiện tại là Ä‘iều có thể thá»±c hiện, trên cÆ¡ sở tÆ°Æ¡ng quan vá»›i giá xăng dầu theo “cÆ¡ chế thị trường”. Cụ thể là theo giá xăng dầu thế giá»›i và cân đối nguồn cung và cầu trong nÆ°á»›c. 

 

NhÆ°ng cho đến nay các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu cÅ©ng nhÆ° các cÆ¡ quan chức năng liên quan vẫn chÆ°a có Ä‘á»™ng thái rõ ràng nào về việc Ä‘iều chỉnh giảm giá xăng dầu. Vậy phải chăng má»™t lần nữa các cÆ¡ quan chức năng lại thất tín vá»›i người dân và doanh nghiệp khi hứa Ä‘iều hành giá xăng dầu “theo cÆ¡ chế thị trường”?

 

 

Theo ông VÆ°Æ¡ng Đình Dung, Tổng giám đốc Tổng công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i lý do khiến hiện nay các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối vẫn chÆ°a giảm giá bán là vì ở Việt Nam xăng dầu là má»™t trong những mặt hàng thuá»™c diện bình ổn giá. Khi giá xăng dầu thế giá»›i tăng cao, giá trong nÆ°á»›c tăng theo nhÆ°ng giá bán vẫn thấp hÆ¡n so vá»›i giá cÆ¡ sở khiến doanh nghiệp lá»— nặng. Hiện nay, giá các nhiên liệu này trên thị trường quốc tế Ä‘ã giảm, doanh nghiệp bắt đầu có lãi nhÆ°ng thá»±c sá»± vẫn chÆ°a đủ bù đắp được khoản lá»— trÆ°á»›c Ä‘ây.

 

 

Đại diện má»™t doanh nghiệp đầu mối khác tại phía Nam khi trao đổi vá»›i báo giá»›i cÅ©ng cho là giá xăng dầu trên thế giá»›i có giảm nhÆ°ng các doanh nghiệp trong nÆ°á»›c chÆ°a có được mức lãi đủ để giảm giá bán lẻ. 

 

Vị đại diện này dẫn ra, theo quy định ngoài các khoản thu bắt buá»™c nhÆ° thuế, phí, má»—i lít xăng dầu còn được “cõng” thêm khoảng 900 đồng chi cho thù lao đại lý và các chi phí khác. Nếu tính toán Ä‘úng theo quy định của nhà nÆ°á»›c thì đối vá»›i mặt hàng xăng doanh nghiệp này hiện Ä‘ang lãi khoảng 100 đồng/lít.

 

NhÆ°ng trên thá»±c tế, doanh nghiệp của ông Ä‘ang phải chi tá»›i 1.300 đồng cho má»—i lít xăng khi đến được vá»›i tay người tiêu dùng.

 

Ông này dẫn ra, từ khi nhập khẩu xăng tá»›i khi Ä‘Æ°a ra thị trường mức hao hụt là khoảng 1%, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 200 đồng/lít xăng. Chi phí quản lý kho, trả lÆ°Æ¡ng cho nhân công tính trên má»—i lít xăng là từ 100 - 150 đồng. Tiếp đến má»™t lít xăng doanh nghiệp phải chịu khoảng 300 đồng tiền lãi/tháng.

 

Thêm vào Ä‘ó, trÆ°á»›c Ä‘ây doanh nghiệp chỉ phải trả thù lao cho đại lý từ 500 – 600 đồng/lít xăng, nhÆ°ng do hiện nay để cạnh tranh vá»›i má»™t số doanh nghiệp giai Ä‘oạn gần Ä‘ây má»›i tham gia nhập khẩu, không có hàng tồn kho ở mức giá cao, Ä‘Æ¡n vị này Ä‘ã phải tăng mức thù lao cho đại lý lên tá»›i 800 đồng/lít.

 

Thiết nghÄ©, việc Ä‘iều hành thị trường theo cÆ¡ chế thị trường là má»™t chủ chÆ°Æ¡ng Ä‘úng và hợp vá»›i xu thế thị trường phát triển và há»™i nhập. NhÆ°ng khi tăng thì theo “cÆ¡ chế thị trường”, vậy có giảm “theo cÆ¡ chế thị trường” hay không thì còn đợi mãi. 

 

Do vậy, trong cách hành xá»­ việc Ä‘iều hành giá xăng dầu nhÆ° hiện tại, người dân và doanh nghiệp chỉ còn biết “cầu cứu” Chính phủ có những chỉ đạo kịp thời các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu và các cÆ¡ quan chức năng liên quan giảm giá cho tÆ°Æ¡ng thích vá»›i giá dầu thô thế giá»›i mà thôi.