Theo Ä‘ó, xăng được Ä‘iá»u chỉnh tăng tối Ä‘a 1.430 đồng/lít lên 24.580 đồng/lít. Trong khi Ä‘ó, dầu diezel tăng tối Ä‘a 362 đồng/lít, dầu há»a tăng 480 đồng/lít và dầu madut tăng 807 đồng/kg.
Kinh doanh theo kiểu ứng trÆ°á»›c bù sau
Quyết định này quả tháºt gây "sốc" cho ngÆ°á»i dân và dÆ° luáºn, bởi mặt bằng giá xăng, dầu thế giá»›i Ä‘ang giảm liên tục. Tuy nhiên, theo lý giải từ Bá»™ Tài chính, từ cuối năm 2012, đầu năm 2013, giá xăng dầu thế giá»›i váºn Ä‘á»™ng theo xu hÆ°á»›ng tăng Ä‘ã làm giá cÆ¡ sở tăng cao.
Khách hàng đầu tiên mua xăng theo giá má»›i tại cây xăng 111 ÄÆ°á»ng Láng.Ảnh: Thanh Hải
Äể giữ ổn định giá bán xăng, dầu trong nÆ°á»›c nhằm bình ổn giá cả thị trÆ°á»ng, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã liên tục Ä‘iá»u hành để giữ ổn định, không tăng giá bán lẻ xăng, dầu trong nÆ°á»›c mà sá» dụng Quỹ Bình ổn giá (BOG), từ đầu năm 2013 Ä‘ã có 4 lần Ä‘iá»u chỉnh và hiện nay mức sá» dụng Quỹ BOG đối vá»›i xăng là: 2.000 đồng/lít, dầu diezel: 800 đồng/lít, dầu há»a: 1.150 đồng/lít, dầu ma zút: 650 đồng/kg.
Thông tin từ Bá»™ Tài chính cho biết thêm: Ngày 26/2, giá xăng, dầu thế giá»›i tăng ở mức cao, nên giá bán lẻ trong nÆ°á»›c thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở từ 1.000 đồng - 2.300 đồng/lít, khi Ä‘ó phải Ä‘iá»u chỉnh tăng giá bán từ 1.000 đồng - 2.300 đồng/lít. Tuy nhiên, để ổn định thị trÆ°á»ng, Thủ tÆ°á»›ng Chính phủ Ä‘ã yêu cầu không tăng giá mà sá» dụng Quỹ BOG để bù đắp.
Hiện nay, "giá xăng dầu thế giá»›i tuy giảm, nhÆ°ng vẫn ở mức cao. Trong khi, Quỹ BOG xăng, dầu của các DN kinh doanh xăng, dầu Ä‘ã hết; giá trong nÆ°á»›c thấp hÆ¡n giá của các nÆ°á»›c có chung Ä‘Æ°á»ng biên giá»›i vá»›i Việt Nam từ 2.000 đồng/lít đến trên 5.000 đồng/lít, dẫn đến tình trạng buôn láºu xăng, dầu diá»…n ra rất phức tạp" - lãnh đạo Bá»™ Tài chính nhấn mạnh khi nói đến lý do phải Ä‘iá»u chỉnh tăng giá xăng, dầu vào thá»i Ä‘iểm này.
Ưu ái ngành xăng dầu nhiá»u quá!
Lần tăng giá xăng lần này của cÆ¡ quan quản lý được lý giải là do Quỹ BOG Ä‘ã cạn. Theo Thông tÆ° 234 của Bá»™ Tài chính, khi giá thế giá»›i tăng, Quỹ BOG xăng dầu xả ra để bù đắp chênh lệch phát sinh lá»— cho DN, tránh khá»i việc tăng giá bán lẻ. Nếu Quỹ BOG hết thì có thể áp dụng các công cụ tài chính cần thiết khác. Quỹ BOG xăng, dầu là má»™t trong những công cụ pháp luáºt cho phép thá»±c hiện để Ä‘iá»u tiết giá. Nó được trích ra từ giá bán lẻ xăng, dầu. Vá» nguyên tắc và mục tiêu thì rất rõ nhÆ° váºy, rất hợp lý và tốt đẹp cho cả ba bên - Nhà nÆ°á»›c, DN và ngÆ°á»i tiêu dùng. Tuy nhiên, việc thá»±c hiện vẫn chÆ°a thuyết phục đối vá»›i ngÆ°á»i tiêu dùng.
Theo chuyên gia Ngô Trí Long, Quỹ BOG xăng dầu thá»±c chất là tiá»n của ngÆ°á»i tiêu dùng Ä‘óng góp vào, là phần doanh thu mà DN được giữ lại không phải Ä‘óng thuế, hay có thể coi là phần vốn huy Ä‘á»™ng không mất lãi suất, để đến khi cần bình ổn giá thì Ä‘Æ°a ra sá» dụng. Khi giá xăng, dầu thế giá»›i tăng lên DN lại kêu lá»— và ra sức Ä‘òi tăng giá xăng, dầu bán ra trong nÆ°á»›c, Nhà nÆ°á»›c buá»™c phải cho trích quỹ.
Nhân viên cá»a hàng xăng dầu số 31 ÄÆ°á»ng Láng treo bảng giá má»›i (ảnh chụp lúc 20 giá» tối 28/3). Ảnh: Thanh Hải
Mấy tuần qua, giá xăng, dầu thế giá»›i liên tiếp giảm mạnh, trong khi giá trong nÆ°á»›c vẫn chÆ°a được Ä‘iá»u chỉnh giảm, tá»· lệ trích BOG cÅ©ng giữ nguyên giúp DN kinh doanh xăng dầu Ä‘ang được hưởng lãi lá»›n. Có rất nhiá»u cảnh báo từ giá»›i chuyên gia: Khi Ä‘iá»u hành Quỹ BOG xăng, dầu, không những phải minh bạch cÆ¡ chế trích láºp và xả quỹ, Bá»™ Tài chính còn phải tính toán đảm bảo tính ổn định, tránh suy giảm, cạn kiệt vì xả quỹ quá Ä‘à. Cho xả ào ạt nhÆ° thế, khi giá xăng tăng lại quỹ có còn sức để bình ổn nữa không? Lúc Ä‘ó lại tăng giá và ngÆ°á»i tiêu dùng lại chịu thiệt. Và lần này, giá xăng trong nÆ°á»›c Ä‘ã tăng tháºt, cÆ¡ quan quản lý Ä‘Æ°a ra lý do để bù cho Quỹ BOG Ä‘ang cạn.
Có ngÆ°á»i ví von ngành kinh doanh xăng, dầu giống nhÆ° má»™t cáºu quý tỠđược nuông chiá»u, "được voi Ä‘òi tiên", cứ tìm cÆ¡ há»™i để tăng giá, móc túi tiá»n của ngÆ°á»i dân. Vá» lý do Ä‘iá»u chỉnh tăng giá xăng do nguyên nhân giá trong nÆ°á»›c thấp hÆ¡n giá của các nÆ°á»›c có chung Ä‘Æ°á»ng biên giá»›i vá»›i Việt Nam từ 2.000 đồng/lít đến trên 5.000 đồng/lít dẫn đến tình trạng buôn láºu xăng, dầu diá»…n ra rất phức tạp, nhiá»u chuyên gia cÅ©ng không đồng tình.
Theo TS Lê Äăng Doanh, không thể so sánh giá xăng của ta so vá»›i các nÆ°á»›c khác do thu nháºp bình quân đầu ngÆ°á»i của há» cao. So vá»›i các quốc gia ASEAN khác, dù thu nháºp của ngÆ°á»i Việt Nam Ä‘ã dần được thu hẹp trong 20 năm qua, khoảng cách vẫn còn rất lá»›n ở vào thá»i Ä‘iểm hiện tại. Còn chuyên gia VÅ© Äình Ánh cho rằng: Thay vì tăng giá xăng, Ä‘áng lẽ ra các cÆ¡ quan chức năng phải quản lý chặt không để xảy ra tình trạng buôn láºu.
Trong bối cảnh ná»n kinh tế còn Ä‘ang hết sức khó khăn, việc tăng giá xăng, dầu má»™t cách dồn dáºp sẽ ảnh hưởng sâu sắc tá»›i Ä‘á»i sống nhân dân và hoạt Ä‘á»™ng sản xuất kinh doanh của các DN. Chắc chắn giá xăng, dầu tăng liên tục sẽ gây ảnh hưởng dây chuyá»n tá»›i hầu hết các sản phẩm váºt chất và dịch vụ khác, thể hiện hết những khó khăn thá»±c tế mà ngÆ°á»i dân gánh chịu trong cuá»™c sống hàng ngày. Và từ Ä‘ó, mong các DN kinh doanh xăng dầu và nhà quản lý hiểu hÆ¡n má»—i khi tăng giá.
Vá»›i cách thức Ä‘iá»u hành giá xăng, dầu còn lúng túng nhÆ° hiện nay, vấn đỠđặt ra là cần phải sá»a đổi gấp Nghị định 84/NÄ-CP vá» cÆ¡ chế định giá; công thức tính giá cÆ¡ sở; chi phí kinh doanh, thù lao hoa hồng đại lý; quỹ bình ổn giá..., đồng thá»i nhanh chóng tháo gỡ tình trạng kinh doanh Ä‘á»™c quyá»n, có những giải pháp tạo ra thị trÆ°á»ng kinh doanh xăng, dầu cạnh tranh lành mạnh ở nÆ°á»›c ta. Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long |