Ông Phạm Tất Thắng - chuyên gia kinh tế cao cấp Ä‘ã trả lời NTNN xung quanh những bất cập về cÆ¡ chế Ä‘iều hành xăng dầu hiện nay.

Ông Thắng nói: Xăng dầu từ lâu Ä‘ã là mặt hàng đặc biệt, được giao Ä‘á»™c quyền cho má»™t DN Nhà nÆ°á»›c. Việc kinh doanh xăng dầu chỉ được tập trung cho má»™t số ít DN. CÅ©ng chính vì do ít DN làm nhiệm vụ kinh doanh xăng dầu cho cả đất nÆ°á»›c nên họ được quyền nhập khẩu, dá»± trữ, quản lý và sá»­ dụng đường ống dẫn xăng dầu, và cả bán buôn, bán lẻ xăng dầu.

Các DN xăng dầu được tạo nhiều đặc quyền, đặc lợi nên tìm mọi cách để tận dụng hết Ä‘iều Ä‘ó.

CÆ¡ chế tạo cho họ nếu nhập xăng dầu giá cao thì sẽ được miá»…n thuế, thậm chí thuế bằng 0% để giảm bá»›t phần nào khó khăn cho họ khi bán xăng dầu Ä‘ã nhập Ä‘ó ở trong nÆ°á»›c. Vá»›i cách quản lý nhÆ° thế, chúng ta có thể hiểu câu chuyện lá»— lãi của ngành xăng dầu tại sao lại khó giải trình thế.

Bởi, bất cứ ai được giao nhiệm vụ nhÆ° Petrolimex trong việc chiếm lÄ©nh phần lá»›n kinh doanh xăng dầu này thì họ không dại gì Ä‘i nhập xăng dầu giá rẻ về cả. Vì nhập giá rẻ vừa bị Nhà nÆ°á»›c Ä‘ánh thuế, DN lại vừa phải mất công theo sát thị trường, chịu rủi ro, phải săn Ä‘ón thị trường trong khi cứ nhập giá cao không chịu thuế lại đỡ "mệt" mà được nhiều lợi ích hÆ¡n.

Đó là lý do khiến các DN xăng dầu thường kêu ca là phải nhập hàng giá cao và bán giá thấp, kiểu vừa được ăn, được nói và được gói mang về?

- Đúng vậy, bởi họ nhập được hàng vá»›i giá thấp thì làm sao chứng minh được chuyện lá»— của mình. ChÆ°a nói đến việc, trong lúc được Æ°u ái về cÆ¡ chế nhÆ° thế, chúng ta lại lập Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Để được quỹ há»— trợ thì họ phải chứng minh rằng, tôi xứng Ä‘áng được nhận quỹ Ä‘ó, nếu lãi thì ai cho tiền, nên chứng minh được mình lá»— thì má»›i có tiền, má»›i được há»— trợ từ quỹ.

Đến Ä‘ây, chúng ta có thể hiểu phần nào tại sao các DN xăng dầu lại kêu lá»— triền miên, trong khi Ä‘óng ngân sách vẫn lên tá»›i hàng nghìn tá»· đồng. Và chả DN xăng dầu nào lại dại gì Ä‘i khai báo mình lãi cả.

Vậy các DN xăng dầu có thể hoàn toàn đổ lá»—i do cÆ¡ chế khiến họ kinh doanh lá»— và Nhà nÆ°á»›c vẫn phải chịu bồi thường má»™t cách phi lý, thÆ°a ông?

- Đúng nhÆ° vậy. Tôi cho rằng phải làm sao ngành xăng dầu có má»™t hệ thống buôn bán có nhiều thành phần tham gia. Hiện nay, chúng ta quy định, nếu anh làm đại lý của Petrolimex hay DN nào khác thì không được nhận xăng dầu của DN đầu mối khác nữa. NhÆ° vậy, khác nào kinh doanh xăng dầu của ta thành hệ thống khép kín, không có cạnh tranh.

Điều này cÅ©ng lý giải vì sao Petrolimex - DN chiếm 60% thị phần xăng dầu hiện nay - hô giá lên thì tất cả các DN khác phải lên theo, hô xuống các DN khác phải xuống giá, và cuối cùng người tiêu dùng chả được lợi gì.

Sau khi hai Bá»™ Tài chính-Công ThÆ°Æ¡ng nổ ra cuá»™c tranh cãi kịch liệt, liệu ngành xăng dầu có thay đổi được cÆ¡ chế bất cập nhÆ° ông nói không?

- Tôi nghÄ© việc này Ä‘ã báo hiệu về tính công khai và muốn phá vỡ những gì lạc hậu, bất cập của cÆ¡ chế kinh doanh xăng dầu hiện nay mà Bá»™ trưởng Tài chính là người Ä‘i tiên phong. Tôi không biết ông ấy có làm nổi không nhÆ°ng muốn ngành xăng dầu chuyển dần sang cÆ¡ chế thị trường thì phải thay đổi cách quản lý nhà nÆ°á»›c.

NhÆ° Bá»™ trưởng Tài chính Ä‘ã nói "các cÆ¡ quan quản lý nên bá»›t quan liêu Ä‘i". Chúng ta không thể nói DN chuyển sang cÆ¡ chế thị trường là chuyển sang được mà phải thay đổi cÆ¡ chế, cách quản lý và có những hành Ä‘á»™ng cụ thể, thiết thá»±c.

Nguồn tin: Danviet