Sau hàng loạt thông tin về xăng dầu kém chất lượng, ngày 16/2/2012, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã tổ chức cuá»™c họp vá»›i 13 doanh nghiệp (DN) đầu mối nhập khẩu xăng dầu bàn biện pháp tăng cường quản lý chất lượng xăng dầu, nhất là trách nhiệm đối vá»›i hệ thống tổng đại lý, đại lý. Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Hồ Thị Kim Thoa Ä‘ã chủ trì cuá»™c họp.

Bất cập trong kiểm soát hệ thống đại lý

Hiện cả nÆ°á»›c hiện có 13 DN đầu mối nhập khẩu xăng dầu. Các DN đầu mối nhập khẩu về cung cấp xăng dầu cho 2 hệ thống: má»™t là hệ thống kinh doanh của mình, hai là cung cấp cho tổng đại lý, sau Ä‘ó tổng đại lý sẽ phân phối cho các đại lý để bán hàng tá»›i người tiêu dùng. Vì vậy “đường Ä‘i” của xăng dầu phải qua nhiều khâu. Theo ông Lê Xuân Trình- Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil): Nguồn nhập khẩu, hay nguồn xăng dầu từ Dung Quất được kiểm soát rất chặt chẽ nên khó xảy ra việc nhập xăng dầu kém chất lượng. Đối vá»›i khâu tồn chứa tại các đầu mối, việc quản lý cÅ©ng rất nghiêm ngặt, có các bá»™ phận kiểm tra kỹ càng, nhÆ° khi nhập phải lấy mẫu xăng dầu, khi xuất cÅ©ng lấy mẫu, trong quá trình bảo quản phải thường xuyên kiểm tra định kỳ. Khâu thứ 3 là vận chuyển xăng dầu từ kho đến các Ä‘Æ¡n vị tiêu thụ thuá»™c hệ thống trá»±c thuá»™c các đầu mối hoặc các tổng đại lý, đại lý cÅ©ng đảm bảo, khi xuất hoặc nhập liên tục lấy mẫu đối chiếu. Tuy nhiên, hiện nay các đại lý Ä‘òi tá»± đến kho nhận hàng nên DN đầu mối không thể chịu trách nhiệm khi xăng dầu Ä‘ã ra khỏi kho.

Phát biểu tại cuá»™c họp, ông Nguyá»…n Quang Kiên- Phó Tổng giám đốc Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex)- cho rằng: Quản lý chất lượng xăng dầu Ä‘ang là vấn đề nóng, tuy nhiên chúng ta phải nhìn nhận hết sức bình tÄ©nh, phải có đủ căn cứ dá»±a trên kết luận của các cÆ¡ quan khoa học, không nên tạo dÆ° luận quá lo ngại trong xã há»™i. Về bản chất, hiện nay, chất lượng xăng dầu vẫn được Nhà nÆ°á»›c quản lý. Không phải gần Ä‘ây mà nhiều năm qua, các cÆ¡ quan chức năng liên tục kiểm tra, kiểm soát mặt hàng này, ở má»™t mức Ä‘á»™ nào Ä‘ó thì mặt hàng này được kiểm soát khá tốt vá»›i nhiều mặt hàng khác. Tuy nhiên, những vi phạm về chất lượng xăng dầu được phát hiện trong thời gian vừa qua chủ yếu là ở hệ thống các đại lý.

Ông Kiên cho biết: Hiện nay cả nÆ°á»›c có khoảng 13.000 cá»­a hàng xăng dầu, trong Ä‘ó các cá»­a hàng trong hệ thống của các DN đầu mối chỉ trên 3.000 (chiếm 25-30%), còn lại là cá»­a hàng đại lý, tổng đại lý chiếm khoảng 75%. Vì thế phải khẳng định, hệ thống cá»­a hàng đại lý không thể thiếu và phải được vận hành, vấn đề đặt ra là quản lý hệ thống này nhÆ° thế nào.

Hầu hết các ý kiến của các DN đầu mối đều cho rằng, mặc dù theo Thông tÆ° 36/2009/TT-BCT của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng hÆ°á»›ng dẫn thá»±c hiện Nghị định 84/2009/NĐ-CP của Chính phủ thì tổng đại lý chỉ được ký hợp đồng làm đại lý bán lẻ xăng dầu cho 1 thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối và thÆ°Æ¡ng nhân là đại lý chỉ được ký hợp đồng làm đại lý bán lẻ xăng dầu cho 1 thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối hoặc cho 1 thÆ°Æ¡ng nhân là tổng đại lý, nhÆ°ng thá»±c tế má»™t ông chủ có thể lập ra vài công ty làm đại lý hoặc tổng đại lý để lấy xăng dầu từ nhiều nguồn khác nhau. Trong khi, DN đầu mối khi phát hiện sai phạm chỉ có quyền cắt hợp đồng. Mà nếu đầu mối này xá»­ lý cắt hợp đồng thì đại lý vi phạm lại chạy qua đầu mối khác. Vì vậy việc quản lý chất lượng xăng dầu tại hệ thống tổng đại lý, đại lý rất khó kiểm soát.

Chi phí định mức thấp nảy sinh gian lận?

Để tăng cường kiểm tra chất lượng xăng dầu tại hệ thống đại lý của mình, vừa qua PV Oil Ä‘ãlập kế hoạch kiểm tra chất lượng xăng dầu tại các bể chứa của các đại lý. Theo Ä‘ó, PV Oil Ä‘ã gấp rút xây dá»±ng má»™t phòng thí nghiệm, thay vì chỉ lấy mẫu má»™t lần duy nhất, tá»›i Ä‘ây PV OIL có thể sẽ lấy mẫu của bất kỳ đại lý nào và vào bất kỳ thời Ä‘iểm nào. Saigon Petro cÅ©ng tiến hành lắp thiết bị định vị, giám sát hành trình của xe chở xăng dầu.

NhÆ°ng theo ông Lê Xuân Trình, để tăng cường quản lý chất lượng xăng dầu tại hệ thống đại lý, cần nghiêm túc thá»±c hiện quy định của Nghị định 84: 1 tổng đại lý chỉ được ký hợp đồng vá»›i 1 thÆ°Æ¡ng nhân đầu mối và 1 đại lý chỉ được ký vá»›i 1 đầu mối hoặc vá»›i 1 tổng đại lý. Cần làm rõ trách nhiệm của DN đầu mối đến Ä‘âu và quản lý nhÆ° thế nào để Ä‘áp ứng được nguyện vọng của người tiêu dùng. Còn khâu nào vi phạm thì phải xá»­ lý nghiêm khâu Ä‘ó.

Đại diện của Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i, Công ty Thành Lá»… và Nam Việt Oil cho rằng, má»™t trong những nguyên nhân khiến gian lận thÆ°Æ¡ng mại trong kinh doanh xăng dầu gia tăng trong thời gian gần Ä‘ây là kinh doanh xăng dầu lợi nhuận thấp hoặc không có lợi nhuận vì thù lao thấp nên má»™t số đại lý Ä‘ã nảy sinh gian lận thÆ°Æ¡ng mại qua việc mua lại nguồn xăng dầu trôi nổi hoặc các hóa chất vá»›i giá rẻ để pha trá»™n vào xăng dầu.

Vì thế, các DN kiến nghị nâng chi phí định mức kinh doanh từ 600 đồng lên 850- 900 đồng/lít. “Là DN má»›i tham gia thị trường, chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn vì lợi nhuận kinh doanh rất thấp. Nếu chi phí là 600 đồng/lít chỉ bằng 3% giá bán, trong khi lãi suất ngân hàng tá»›i trên 20%, biến Ä‘á»™ng ngoại tệ 1%, chi phí khác nhÆ° lÆ°Æ¡ng, khấu hao, Ä‘iện, nÆ°á»›c… thì DN kinh doanh xăng dầu rất khó duy trì hoạt Ä‘á»™ng. Đây là má»™t trong những nguyên nhân căn cÆ¡, gốc rá»… đối vá»›i chất lượng xăng dầu. Chúng tôi đề nghị, ít nhất chi phí kinh doanh cÅ©ng phải bằng lãi suất ngân hàng”- đại diện Nam Việt Oil đề nghị.

DN đầu mối không thể chối bỏ trách nhiệm

Qua các ý kiến của các DN đầu mối, ông Võ Văn Quyền- Vụ trưởng Vụ thị trường trong nÆ°á»›c Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng- Ä‘ánh giá: Phần lá»›n DN khẳng định chất lượng xăng dầu thuá»™c hệ thống trá»±c thuá»™c DN đầu mối về cÆ¡ bản là ổn. Theo số liệu của Bá»™ Khoa học- công nghệ, tính riêng năm 2011, qua kiểm tra 594 lô hàng xăng dầu nhập khẩu được kiểm tra chỉ có khoảng 1% có vấn đề về chất lượng, trong Ä‘ó 4 lô là được tái chế để sá»­ dụng, chỉ có 1 lô là phải tái xuất. Việc kiểm tra, kiểm soát chất lượng xăng dầu từ các nguồn nhập khẩu, từ Dung Quất đến các DN đầu mối đến tổng đại lý về cÆ¡ bản là không có vấn đề lo ngại về chất lượng. Vấn đề ở Ä‘ây là câu chuyện kiểm soát chất lượng xăng dầu đối vá»›i tổng đại lý và đại lý.

Ông Võ Văn Quyền đề xuất hai nhóm biện pháp về mặt quản lý nhà nÆ°á»›c và trách nhiệm của DN. Theo Ä‘ó, quản lý nhà nÆ°á»›c sẽ xem xét vấn đề Ä‘iều hành giá xăng dầu theo giá thị trường, có biện pháp bù lá»—, tăng chi phí, chính sách hoa hồng cho đại lý, tăng cường kiểm tra, kiểm soát… để tháo gỡ khó khăn cho DN kinh doanh xăng dầu. Các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c chia sẻ vá»›i DN là nếu vận hành thị trường xăng dầu má»™t cách thông suốt theo cÆ¡ chế thị trường và các yếu tố thị trường được phản ánh đầy đủ thì gian lận có Ä‘iều kiện để suy giảm. NhÆ°ng, Ä‘iều Ä‘ó không có nghÄ©a thá»±c hiện tốt tất cả những yếu tố trên thì không có gian lận. Vì thế, thời gian tá»›i các cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c cÅ©ng phải soát xét lại hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của DN, nhất là quá trình phân phối lÆ°u thông xăng dầu. Sắp tá»›i, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng sẽ xem xét bổ sung các quy định về kiểm tra kiểm soát của Nhà nÆ°á»›c đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu.

Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng ghi nhận ý kiến của các DN về việc có thể cho hóa chất hòa tan vào trong xăng dầu, làm ảnh hưởng đến chất lượng và sẽ xem xét và bổ sung các quy định để kiểm tra, kiểm soát việc sá»­ dụng hóa chất pha chế trong xăng dầu.

Tuy nhiên, ông Quyền cho rằng: “DN đầu mối xăng dầu không chỉ có trách nhiệm chính về chất lượng vá»›i hệ thống phân phối cá»­a hàng, kho, bãi và đại lý trá»±c thuá»™c mà còn có trách nhiệm liên Ä‘á»›i vá»›i các tổng đại lý và đại lý có bán hàng của mình. Việc phân định trách nhiệm quy định trong hợp đồng tài chính. DN đầu mối phải có quy trình kiểm tra giám sát tất cả các khâu lÆ°u thông phân phối xăng dầu”, ông Quyền yêu cầu.

Kết thúc buổi họp, Thứ trưởng Hồ Thị Kim Thoa nhấn mạnh: Các DN đầu mối phải có trách nhiệm tá»›i cùng về chất lượng xăng dầu, vì trong Điều 28 của Nghị định 84 Ä‘ã nêu rõ: “ThÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu phải thá»±c hiện các quy định hiện hành về quản lý chất lượng xăng dầu trong quá trình nhập khẩu, sản xuất, pha chế, tồn trữ, vận chuyển và bán cho người tiêu dùng; chịu trách nhiệm về chất lượng xăng dầu trong hệ thống phân phối thuá»™c mình quản lý. Phải bảo đảm Ä‘á»™ chính xác của dụng cụ Ä‘o lường xăng dầu bán cho các đối tượng sá»­ dụng; bán đủ số lượng, Ä‘úng chất lượng”.

Thứ trưởng yêu cầu các DN đầu mối có biện pháp tăng cường quản lý chất lượng xăng dầu tại hệ thống đại lý. Doanh nghiệp nào vi phạm, ngoài biện pháp xá»­ lý theo pháp luật sẽ thông báo rá»™ng rãi trên phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng.

Nguồn tin: Baocongthuong