Trường hợp các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng, làm cho giá cÆ¡ sở tăng trong mức đến 7% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, DN được quyền tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng.

Nhanh nhạy và thị trường hÆ¡n

Nghị định số 84/2009/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu sẽ có hiệu lá»±c thi hành từ ngày 15.12 tá»›i. Theo quy định của Nghị định này, giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c sẽ tăng khi dầu thế giá»›i biến Ä‘á»™ng làm cho giá vốn (giá bình quân trong thời gian lÆ°u thông) tăng 7% so vá»›i hiện hành. Tuy vậy, dù cho phép DN được tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i mức tăng giá của xăng dầu thế giá»›i, song Nhà nÆ°á»›c khống chế thời gian giữa 2 lần tăng giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày để tránh biến Ä‘á»™ng lá»›n trong xã há»™i; trong khi theo Nghị định 55 hiện hành thì thời gian tăng giá giữa 2 lần tối thiểu là 20 ngày.

Khi giá vốn của mặt hàng xăng dầu tăng ở mức từ 7% - 12%, DN được quyền tăng giá bán lẻ 7%, cá»™ng thêm 60% của mức tăng từ 7% đến 12%. Khoản lá»— 40% còn lại DN sẽ được quyền sá»­ dụng Quỹ bình ổn giá để bù đắp theo hÆ°á»›ng dẫn của Bá»™ Tài chính. Trường hợp giá thế giá»›i biến Ä‘á»™ng làm cho giá vốn tăng trên 12%; đặc biệt là trong trường hợp giá tăng cao, tác Ä‘á»™ng đến tình hình kinh tế - xã há»™i, Nhà nÆ°á»›c sẽ công bố các biện pháp bình ổn thông qua van thuế và Quỹ bình ổn giá.

PhÆ°Æ¡ng thức tÆ°Æ¡ng tá»± cÅ©ng được áp dụng đối vá»›i trường hợp giá xăng dầu thế giá»›i giảm. Điểm khác biệt là trường hợp giá vốn giảm trên 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành, sau khi cÆ¡ quan có thẩm quyền áp dụng các giải pháp nhÆ° tăng thuế, thu quỹ bình ổn... DN tiếp tục giảm giá bán lẻ vá»›i số lần và mức giảm không hạn chế. Nghị định 55 hiện hành thì thời hạn tối Ä‘a giữa 2 lần giảm giá là 20 ngày.

DN phải đổi mới

Má»™t chuyên gia về giá của Bá»™ Tài chính phân tích: Nghị định 84 thay thế Nghị định 55, Ä‘ã tạo Ä‘iều kiện và cÆ¡ chế giá cả kinh doanh nhanh nhạy và thị trường hÆ¡n cho DN kinh doanh xăng dầu đầu mối. Vá»›i cÆ¡ chế này, DN được quyền chủ Ä‘á»™ng tăng giá và giảm giá gần nhÆ° bắt kịp vá»›i diá»…n biến giá của thị trường thế giá»›i. Bên cạnh Ä‘ó, nghị định này vẫn đảm bảo sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c trong trường hợp đặc biệt.

Tuy nhiên, Ä‘iều tối quan trọng là bản thân các DN kinh doanh xăng dầu cần phải đổi má»›i để thích nghi vá»›i cÆ¡ chế. Hiện nay, DN kinh doanh xăng dầu VN vẫn kinh doanh theo cÆ¡ chế nhập khẩu và bán lẻ cách nhau 20 ngày - tức là mặt hàng xăng dầu bán ra hôm nay lại chịu cÆ¡ chế của giá xăng dầu thế giá»›i nhập khẩu từ 20 ngày trÆ°á»›c. Chính vì thế mà Ä‘ã không ít lần DN kinh doanh xăng dầu VN bị lỡ trá»›n vá»›i biến Ä‘á»™ng giá của thị trường thế giá»›i.

Cụ thể là khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm mạnh, DN trong nÆ°á»›c vẫn phải duy trì giá bán cao, ngược lại, có khi DN trong nÆ°á»›c vừa giảm giá bán thì giá thế giá»›i lại tăng cao. Việc có “Ä‘á»™ trá»…” 20 ngày so vá»›i giá thế giá»›i có lúc khiến DN lúng túng và chÆ°a Ä‘áp ứng được kỳ vọng của thị trường.

Má»™t kỳ vọng khác của thị trường và NTD là cÆ¡ quan quản lý cần tăng cường cÆ¡ chế giám sát, qua Ä‘ó đảm bảo sá»± tuân thủ của DN khi thá»±c hiện việc giảm giá. Các chuyên gia cho rằng vá»›i cÆ¡ chế hiện nay, chỉ cần DN “tạo Ä‘á»™ trá»…” giảm giá vài ngày, hoặc giảm giá không tÆ°Æ¡ng xứng là Ä‘ã ảnh hưởng lá»›n đến quyền lợi NTD và tác Ä‘á»™ng vào giá cả thị trường.