Nhiá»u Ä‘iểm trong tá» trình của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vá» việc bổ sung dá»± thảo nghị định thay thế Nghị định 84 vá» kinh doanh xăng dầu vẫn chÆ°a thá»a mãn được kỳ vá»ng của doanh nghiêÌ£p (DN) cÅ©ng nhÆ° ngÆ°á»i tiêu dùng.
Äược tăng giá khi cháºm trả lá»i
Theo dá»± thảo nghị định má»›i, khi giá cÆ¡ sở tăng 7% so vá»›i giá bán lẻ thì DN được quyá»n chủ Ä‘á»™ng tăng giá bán lẻ tÆ°Æ¡ng ứng. TrÆ°á»ng hợp giá cÆ¡ sở tăng trên 7% đến 12% so vá»›i giá bán lẻ, DN gá»i phÆ°Æ¡ng án giá, dá»± kiến mức Ä‘iá»u chỉnh giá tá»›i cÆ¡ quan quản lý trÆ°á»›c thá»i gian Ä‘iá»u chỉnh 2 ngày.
Quá 2 ngày, nếu cÆ¡ quan quản lý không có văn bản trả lá»i thì DN được quyá»n tăng giá thêm 40% của mức tăng trong phạm vi 7%-12%; coÌ€n laÌ£i 60% sá» dụng Quỹ bình ổn giá (BOG) để bù đắp. Riêng vá»›i phần sá» dụng BOG, nếu quá thá»i hạn 2 ngày làm việc kể từ khi DN Ä‘iá»u chỉnh tăng giá thêm 40%, cÆ¡ quan quản lý không có văn bản trả lá»i thì DN được Ä‘iá»u chỉnh giá phâÌ€n 60% naÌ€y.
Trong trÆ°á»ng hợp các yếu tố cấu thành biến Ä‘á»™ng làm cho giá cÆ¡ sở tăng trên 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành hoặc việc tăng giá ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã há»™i và Ä‘á»i sống nhân dân, DN báo cáo bằng văn bản gá»i cÆ¡ quan quản lý. Sau 5 ngày, nếu cÆ¡ quan quản lý không có văn bản công bố các biện pháp bình ổn, mặc nhiên DN được quyá»n chủ Ä‘á»™ng Ä‘iá»u chỉnh tăng giá và chịu trách nhiệm trÆ°á»›c pháp luáºt vá» mức giá được Ä‘iá»u chỉnh.
Chu kỳ 15 ngày chÆ°a sát diá»…n biến
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a ra phÆ°Æ¡ng án giá cÆ¡ sở được tính bình quân của 15 ngày đầu chu kỳ dá»± trữ lÆ°u thông (chu kỳ này tiếp tục được giữ nguyên 30 ngày) và Ä‘ánh giá là phù hợp vá»›i thá»±c tiá»…n kinh doanh xăng dầu trong nÆ°á»›c, đồng thá»i Ä‘Æ°a giá vá» sát diá»…n biến thế giá»›i hÆ¡n.
Theo quan Ä‘iểm của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, thá»±c tế, có thá»i Ä‘iểm xăng dầu nháºp khẩu từ lúc váºn chuyển đến khi vá» kho ở ViêÌ£t Nam mất khoảng 7-15 ngày. Do Ä‘ó, việc lấy chu kỳ tính giá nhÆ° trên sẽ phù hợp vá»›i chu kỳ nháºp khẩu và thá»±c tế kinh doanh.
Tuy nhiên, theo đại diện Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam, việc Ä‘iá»u hành giá cần bám sát diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i. Có những thá»i Ä‘iểm trong chu kỳ 30 ngày, 15 ngày đầu có biến Ä‘á»™ng ngược chiá»u vá»›i 15 ngày sau nên dá»… dẫn tá»›i tình trạng giá thế giá»›i giảm nhÆ°ng giá trong nÆ°á»›c chÆ°a giảm, tháºm chí tăng ở mức cao và ngược lại. Do Ä‘ó, nhiá»u ý kiến từ phía Bá»™ Tài chính, Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam và các chuyên gia cho rằng chu kỳ tính giá nên là 15 ngày sát vá»›i ngày tính giá, thay vì 15 ngày đầu của chu kỳ dá»± trữ lÆ°u thông.
Trao đổi vá»›i phóng viên vá» các Ä‘iểm dá»± kiến được Ä‘iá»u chỉnh lần này, đại diện má»™t DN đầu mối xăng dầu nháºn xét những thay đổi ấy thá»±c chất vẫn nằm trong vòng kiểm soát của cÆ¡ quan quản lý. “Vấn đỠở Ä‘ây không hoàn toàn ở việc sá»a các Ä‘iểm chÆ°a hợp lý mà còn nằm ở quan Ä‘iểm quản lý của nhà nÆ°á»›c, đặc biệt là nên cân nhắc giảm các biện pháp hành chính, thay thế bằng những biện pháp kinh tế” - ông Ä‘á» xuất.
Không dá»±a vào má»™t doanh nghiêÌ£p Ä‘ể tiÌnh giaÌ
Theo đại diện má»™t DN kinh doanh xăng dầu, hiện nhà nÆ°á»›c chỉ tham chiếu số liệu của Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam Ä‘ể xác định số liệu đầu vào nhằm tính toán mức chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán lẻ vì cho rằng Ä‘ây là DN có thị phần lá»›n laÌ€ chÆ°a hÆ¡Ì£p lyÌ. ThÆ°Ì£c têÌ, tình hình nháºp khẩu hàng hóa của má»—i DN khác nhau, giá nháºp cÅ©ng khác nhau. Chuyên gia kinh tế - TS Nguyá»…n Minh Phong cho rằng để bảo đảm công bằng, cần tính toán giá trung bình giữa các đầu mối xăng dầu hoặc tính theo quyá»n số, tức là tính phần trăm theo thị phần Ä‘óng góp, để ra giá chung.